این همایش با حضور بیش از ۵۰۰ نفر از شاعران، نویسندگان و فعالان حوزه گردشگری به مدت دو روز از تاریخ ۳۰ بهمن تا ۱ اسفندماه ۱۳۹۳ در همدان برگزار شد در این همایش که بیش از ۸۰ نفر از فعالان و راهنمایان گردشگری استانهای مختلف کشور از جمله ایلام، یزد، اردبیل، تهران، البرز، کرمانشاه، خراسان، گیلان و حضور داشتند، مهمانان با حضور در آرامگاه بوعلیسینا و باباطاهر به مقام این بزرگان و آرامگاه عارف قزوینی و مفتون دو شاعر بزرگ همدان با اهدای گل ادای احترام کردند. یکی از بخشهای مهم این همایش مراسم رونمایی از کتاب «کلید کوچک جهان» سروده «حسن گوهرپور» شاعر و نویسنده همدانی بود که با سخنرانی علیرضا بهرامی شاعر، روزنامه نگار و مستند ساز و با شعر خوانی شاعران کشور همراه بود که با استقبال گسترده شاعران، نویسندگان و علاقمندان به شعر و ادبیات مواجه شد همچنین در این مراسم از ۴ راهمای گردشگر برتر کشور که درشناسایی و معرفی ظرفیتهای گردشگری ادبی تلاش کردهاند تقدیر شد از برنامههای دیگر این همایش شاهنامه خوانی توسط گروههای شاهنامه خوانی شهرهای تهران، تاکستان، همدان و ارائه مقاله و نمایشنامه خوانی بود که در روز دوم اجرا شد.
حمایت از تشکلهای غیردولتیدر ابتدای این مراسم مدیرکل دفتر امور جوامع و تشکلهای غیردولتی سازمان میراث فرهنگی کشور گفت: در روزهای آغازین که وارد کار در مجموعه تشکلهای غیردولتی شدم اعتقاد به تغییر و اصلاح قوانین داشتم یعنی اگر ما بخواهیم از تشکلهای غیردولتی حمایت کنیم که همین کار را هم خواهیم کرد، لازم است چارچوب قانونی این حمایت تعریف درستی داشته باشد. بنابراین اولین قدم ما برای تشکلهای غیردولتی دعوت از نمایندگان این تشکلها برای بیان چالشها و معضلات مرتبط با حوزههایشان بود تا بتوانیم آنها را به راهکار تبدیل کنیم و بعد بر اساس آنها احکامی در برنامه ششم تدوین کنیم تا بتوانیم از تشکلهای مردمنهاد حمایت کنیم.
«ویدا توحدی» افزود: هدف من استفاده از بضاعت تشکلهای غیردولتی برای توانمندسازی آنهاست تا آنها مانند یک زنجیره به هم وصل و مکمل یکدیگر باشند و نیازهای مختلفشان بیان و حل شوند. با توجه به شناساییهای انجامشده تعداد ۹۰۰ تشکل غیردولتی مرتبط با حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در کشور فعال هستند آن هم در شرایطی که در جامعه ما فعالیتهای مدنی گستردگی خاص خودش را ندارد. در موضوع آموزش و اطلاعرسانی سعی در مطالعه بر روی قابلیتهای تشکلهای غیردولتی داریم و در این زمینه درگاه اخبار و اطلاعات بینالمللی ایجاد کردهایم تا به وسیله آن تشکلهای غیردولتی کشورمان را به اطلاعات و اخبار تشکلهای غیردولتی فعال در سراسر دنیا وصل کنیم.
نقش پررنگ تشکلهای غیردولتی همدانوی توضیح داد: در بحث تسهیل در ارتباط هیچ کوتاهی نخواهیم کرد و از همه کسانی که طرح یا برنامه خاصی دارند تقاضا داریم آن را با ما در میان بگذارند و من با تمام قوت آنها را پیگیری خواهم کرد. قصد داریم در رابطه با اتفاقاتی که در حوزههای سهگانه در حال رخ دادن است، اطلاعرسانی خوبی داشته باشیم تا تشکلهای غیردولتی نیز بتوانند در آنها حضور داشته باشند.
توحدی گفت: استان همدان با توجه به قابلیتهای تاریخی که دارد، ۱۷ تشکل فعال در این حوزهها دارد که تأثیر سازمان میراث فرهنگی و مجموعه استانداری این استان را نشان میدهد. برگزاری همایش روز همدان توسط تشکلهای غیردولتی که گزارش آن نشان میدهد چه اتفاق بزرگی بوده و نشست کارگروه تخصصی تشکلهای غیردولتی از برنامههای خاص برگزار شده در همدان بوده است. حضور فعال تشکلها در کارگروههای تخصصی دفتر امور مجامع، حضور و همکاری فعال نمایندگان تشکلها در تهیه و تدوین پیشنویس لایحه سازمانهای غیردولتی که اخیرا توسط هیأت دولت به تصویب رسید و حضور در نشستهای حاشیهای همایش فرصتهای سرمایهگذاری و حضور فعال در نشستهای سالیانه تشکلهای غیردولتی نیز از برنامههایی است که برگزاری آن در همدان بسیار قابل توجه است.
توحدی تأکید کرد: همراهی و حضور گرم تشکلهای غیردولتی باعث قوت و انگیزه ما برای ادامه کار میشود. امیدواریم با توجه به نامگذاری سال ۹۳ بتوانیم با کمک این تشکلها بحران تکمحصولی را از مملکتمان دور کنیم.
حسن گوهرپور از فعالان تشکلهای غیردولتی همدان در سالهای دوردر ادامه حسین زندی - دبیر اجرایی این همایش - به سخنرانی پرداخت و با تبریک انتشار کتاب «کلید کوچک جهان» به حسن گوهرپور از رونمایی کتاب در زادگاه شاعر از آن به عنوان یک رویدار فرهنگی یاد کرد و گفت: در ابتدای سخنانم از خانم توحدی وام میگیرم و عرض میکنم در مقابل صدها شاعر و ادیب سخن گفتن دشوار است به ویژه برای من که هرگز اهل سخنرانی نبودهام اما باید به مواردی اشاره کنم، از همه میهمانان نازنینی که از استانهای مختلف کشور از جمله اردبیل، یزد، تهران، گیلان، ایلام، کرمانشاه، خراسان و کردستان دعوت ما را پذیرفتند از طرف خودم و همشهریانم سپاسگزارم، این همایش بهانهای برای شناسایی هرچند اندک ظرفیتهای گردشگری ادبی همدان بود و ما در این همایش تلاش کردیم مواردی را برای آغاز کار مطرح کنیم و چه بهتر که رویدادی را با این کار پیوند دهیم که خالق آن یعنی حسن گوهرپور خود از فعالان تشکلهای غیردولتی همدان در طول سالیان دور بوده است.
حسین زندی ادامه داد: همدان زمینه و ظرفیت بسیار بالایی در زمینه گردشگری ادبی دارد اما متاسفانه ظرفیتهای گردشگری همدان مورد غفلت قرار گرفته است. برای مثال اولین رمان تاریخی کشور ما در همدان خلق شده اما ما هیچگاه تلاش نکردهایم «شیخ موسی نثری» را بشناسیم، نمیدانیم محل زندگی موسی نثری در کدام محله بوده و چگونه زندگی کرده است. یا اماکنی مانند عمارت «بدیعالحکما» در همدان وجود دارند که ثبت میراث فرهنگی شده که رویدادهای ادبی این شهر در آنها شکل گرفته و افرادی مانند عارف قزوینی، مرتضی خان نی داود، سپنتا و تاگور شاعر هندی به آن رفت و آمد میکردهاند و بسیاری از رویدادهای ادبی همدان در این عمارت شکل گرفته است اما متأسفانه خیلی شناخته شده نیست و تلاش چندانی برای حفاظت از آن نشده است.
وی افزود: خوشبختانه رویکرد مدیرکل سازمان میراث فرهنگی به این مسائل مثبت است و ما امیدواریم بتوانیم در زمینه گردشگری ادبی حرفی برای گفتن داشته باشیم و به این موضوع توجه بیشتری بکنیم.
در ادامه مراسم زندی گفت: در زمینه این گونه گردشگری، یعنی گردشگری ادبی افرادی را در کشور داریم که بدون چشمداشت تلاش بسیاری کردهاند اما کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند این افراد راهنمایان گردشگریی هستند که تلاش کردهاند جاذبهها و رویدادهای ادبی کشور را شناسایی کنند و به گردشگران داخلی و خارجی بشناسانند و معرفی کنند
سپس با همراهی برخی مسئولان حاضرو پیشکسوتان نهادهای مدنی چهار نفرازراهنمایان برترگردشگری کشور که در زمینه گردشگری ادبی تلاش کردهاند تقدیر شد.
زندی با فراخواندن این راهنمایان گفت: «حامد شهسواری» علاوه براینکه از راهنمایان خوب گردشگری همدان است در زمینه آموزش راهنمایان به ویژه در حوزه یادشده تلاش بسیاری کرده است، «محمد پیری» از راهنمایان پیشکسوت گردشگری استان تهران است ودر زمینه معرفی ادبیات عامیانه و محلهای کمترشناخته شده فعال میکند پیری از پژوهشگران جغرافیا و تاریخ نیز هست و از مولفان کتاب درسی جغرافیای استان تهران است، «مریم مقدم» از راهنمایان گردشگری و روزنامه نگار تخصصی حوزه گردشگری درهمدان است و «معصومه محمدزاده» مدرس دانشگاه ودبیر انجمن راهنمایان گردشگری استان کرمانشاه و پژوهشگر در زمینه گردشگری ادبی است.
پس ازپخش کلیپی از شاعر بزرگ همدان مرحوم «احمد حیدربیگی» و تعدادی از شاعران استان از جمله ریحان سروش مقدم مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، مریم خاکیان، علی رضا پورمسلمی، انسیه کریمیان و نیکو سیاهکوهی به شعرخوانی پرداختند.
گوهرپور به تهران مهاجرت کرده اما این شهر را در آثارش لعن و نفرین میکندمهمان ویژه این مراسم «علیرضا بهرامی» روزنامهنگار، مستندساز و شاعر بود بهرامی – دبیر فرهنگ و هنر خبرگزاری ایسنا - که از تاثیرگذارترین افراد در حوزه ادبیات و رسانه کشور است در این مراسم ضمن تقدیم شعری به حسن گوهرپور گفت: در این جمع اگر چه ذوالوجهین هستم و سالها در زمینه گردشگری و ادبیات روزنامه نگاری کرده، دراین مراسم نیز فعالان دو حوزه حضور دارند و من قوت قلب پیدا کردم.
علیرضا بهرامی گفت: اما من وقتی به سفر میروم از خودم میپرسم من اینجا چه کارمیکنم؟ اگر چه این سوال همیشه پاسخ قطعی ندارد. حالا این سوال را در این مراسم نیزاز خودم می پرسم که اینجا چکار میکنم؟ من اینجا هستم چون از هر دو جهت نسل اندر نسل همدانی هستم، من اینجا هستم چون فعال حوزه ادبیات هستم، من اینجایم برای اینکه همدان را دوست دارم و بخش قابل توجهی ازخاطرات دوران کودکی و نوجوانی من در همدان است تاکستانها چشمهها و جویهای آب، جزیره لایتناهی «لونا پارک» در دوران کودکی و آرامگاه بوعلی و باباطاهر، برای اینکه لهجه همدانی را دوست دارم من اینجا هستم به خاطر لطف و بزرگواری حسن گوهرپور. پس بلاتکلیفی من برای چیست که نه آنقدر تعصب قومی دارم و نه میتوانم از آن رها شوم؟ اما مسئلهای که از تعصبات قومی و مذهبی مهمتر است این است که ما در بین این پرسشهای هستیگرانه و فلسفی معلق باشیم اگر خیلی بیتفاوت باشیم و یا بیش از حد برای یافتن پاسخ چنین پرسشهایی تلاش کنیم عمرمان را تلف کردهایم.
این شاعر ادامه داد:
در طول سالیان گذشته نامهای زیادی از همدان برای ما آشنا بوده است نامهایی مانند احمد حیدربیگی، احمد خوانساری، سیاوش دیهیمی، حسن گوهرپور که شاید سرنوشت خیلی از آنها را نمیدانم اما افتخار آشنایی با حسن گوهرپور را داشتهام از زمان انتشارمجموعه اول او به نام «آدمهای مثلثی از خیابانها آمدهاند» است. این مجموعه شعرسالها پیش ازشهر همدان کاندیدای جایزه شعر «کارنامه» که تنها جایزه شعری کشور بود شد که اتفاق خوبی بود.
این روزنامهنگار ادامه داد: برای من نتیجه دوبار خوانش کتاب «کلید کوچک جهان» پاسخ به سوالهای هستیگرایانهای است که همیشه از خودمان میکنیم. جالب است که ما نقل مکان میکنیم از شهری به شهر دیگر میرویم و مدام این سوال هارا از خود میپرسیم، گوهرپور به تهران مهاجرت کرده اما این شهر را در آثارش لعن و نفرین میکند و از خود میپرسد من اینجا چکار میکنم. امروز جملهای از او خواندم که گفته بود؛ نسبت من با همدان بریده شدن از نیستان است. اکنون آغوش تهران را انتخاب کرده اما از آن لذت نمیبرد و از آغوش همدان مهاجرت کرده جایی که برایش نیستان است.
علیرضا بهرامی در پایان گفت: این مجموعه از نام و شکل و طراحیهای صورتگرفته تا محتوی آن بیشتر در حوزه عرفان و حکمت وارد شده است. فکر میکنم این کتاب به عنوان یک گنج خواستنی و قابل دستیابی است. او در اشعار این مجموعه بیشتر در حوزه عرفان و حکمت وارد شده اگر چه خیلیها پس از چهل سالگی به این نقطه میرسد. کسانی که مانند من در تهران زندگی میکنند از شعرهای حسن گوهرپور بیشتر لذت میبرد و درک میکنند، آنچه که یک شاعر مجبور است برای معاش تحمل کند و بدتر اینکه میداند این کار او نیست و به اجبار تن به این کار میدهد.
گوهرپور شعر نخواندپس از رونمایی کتاب «کلید کوچک جهان» حسن گوهرپور با تشکر از همه کسانی که برای برگزاری رونمایی از کتاب تلاش کرده بود زمان شعر خوانی خود را به همسر شاعرش انسیه کریمیان داد و گفت: نوبت شعر خوانیام را به همسرم میدهم چون با شاعر زندگی کردن خیلی سخت است؛ من از او به خاطر تمام محبتهایش سپاسگذارم؛ او مصائب فراوانی را گذرانده و امیدوارم بتوانم مهربانیهایش را جبران کنم.
در دومین روز همایش نیز مهمانان علاوه بر همدانگردی به دیدن آثار تاریخی و مذهبی همدان پرداختند. در این روز دبیرخانه موقت هماهنگی گروه کاری سازمانهای غیردولتی حامی گردشگری پایدار نیز افتتاح شد. برگزاری کارگاه آموزشی با موضوع گردشگری ادبی در خانه تشکلهای غیردولتی سازمان میراث فرهنگی از دیگر برنامههای این همایش دو روزه بود. همچنین نمایندگان سه استان همدان، تهران وقزوین به شاهنامهخوانی (داستان سیاوش) پرداختند و برنامه نمایشنامهخوانی «مرگ یزدگرد» نوشته «بهرام بیضایی» نیز توسط گروه نمایش گلبرگ به اجرا درآمد و پایان بخش برنامه با ارائه مقالههای پژوهشگران حاضر در همایش بود.