مریم اطیابی - هنرمندان صنایع دستی از دولت تدبیر و امید چه می خواهند؟ چرا در طول چند سال گذشته هیچ رئیس جمهوری برای دیدن از نمایشگاه صنایع دستی حضور نیافته است مگر نه اینکه صنایع دستی میتواند جایگزین اقتصاد نفتی شود؟ با طرح این پرسش به سراغ هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی رفتیم.

دولتی‌ها نگاه اقتصادی به صنایع دستی ندارند

نیما ذاکری در این باره می‌گوید:« حمایت از هنرمند صنایع دستی جزو اختیارات و وظایف معاونت صنایع دستی  است. حال « حمایت» را باید در چه چیزی معنی ‌کنیم؟ آیا تا به حال از کارگاه‌‌ها در بخش معاونت صنایع دستی حمایتی شده است؟ از نظر خرید تجهیزات، فروش محصول، صادرات محصول،فرهنگسازی و استاندارد سازی ؟ پاسخ منفی است دو لتهای مختلف آمده اند و رفته اند اما حمایتها بیشتر در حد شعار بوده است. پس ما هیچ وابستگی به بخش دولتی نداریم. این معاونت است که به ما احتیاج دارد و باید از آنها بخواهیم تا طبق قانون حمایتهایی را که باید از هنرمندان انجام بدهند، عملی کنند.

او اضافه می‌کند: باید اول ریشه یابی کنیم تا دلیل نیامدن رییس دولتها به نمایشگاههای سالانه صنایع دستی مشخص شود. وقتی ریشه یابی شد از طریق رسانه ها دولتها را مجبور کنیم تا توجه‌شان را به صنایع دستی بیشتر کنند تا پیشرفت بیشتری را شاهد باشیم. البته هنرمندان در یکسال گذشته خود توانسته‌اند جایگاه واقعی‌شان را تا حدودی به گوش دولتمردان برسانند و دولت هم در حال حاضر به قدرت هنرمندان پی برده است البته در چهارچوب قانون و مقررات و مصلحت جمعی.شاید هنوز برای قضاوت در مورد دولتی که با کوله باری از مشکلات به قدرت رسید زود باشد اما دولتمردان هم نباید فراموش کنند که صنعتگران به عنوان بخشی از جامعه کمرشان در کش و قوس تورم، بی مهری، نداشتن برنامه مدون از سوی دولتیها و عدم حمایت صحیح از صنعتگران خم شده است. 

این هنرمند چرم با اشاره به این که این  اتفاقات در تمام دولتها رخ داده و مختص یک دولتمرد در دولتی خاص نیست ،توضیح می‌دهد: مشکل عدم حضور خلاصه می‌شود در این که دولتیان اساساً آنچنان که باید روی صنایع دستی حساب باز نمی کنند و در اقتصاد دولتها برنامه ای برای این مهم وجود ندارد. مشکل بزرگ دوم خود هنرمندانند که در هرجا که مسئولی را می‌بینند بیشتر مشکلات را بیان می‌کنند تا راهکارهای جلوگیری از مشکلات را و سوم  این که صنعتگران کارهای خود را با ظرافت و ریزبینی خاصی تولید نمی کنند تا  دولتها بتوانند از جنبه اقتصادی به کالاهای صنایع دستی نگاه کنند و آنها را در بازی اقتصاد و درآمد به بازی بگیرند. در واقع ما صنعتگران نشسته‌ایم تا برایمان کاری انجام دهند و چهارم این که اتحاد بین هنرمندان کم بوده تا بتوانند خواسته های خود را به گوش مسئولین برسانند. 

هنر ورزشکاران و هنرپیشگان مهمتر از هنر صنعتگران 

نرگس فیروزی یکی دیگر از هنرمندان صنایع دستی نیز معتقد است:« آمدن و رفتن رییس جمهور ها برای هنرمند مهم نیست، مهم درک اهمیت کار صنعتگران توسط آنهاست. در کشورهای مختلف دنیا جاهایی از شهر ها را به صنایع دستی اختصاص می‌دهند که در دید گردشگر داخلی و خارجی باشد و تا آنجایی که ما اطلاع داریم از بسته بندی انچنانی هم خبری نیست البته آثار را در روزنامه هم نمی‌پیچند. از طرفی تشکیل چند روزه نمایشگاه بدون تبلیغات کاری از پیش نمی برد که حالا رییس جمهور به آن سر بزند یا نه.»

او ادامه می‌دهد:« می‌توانیم بگوییم اقایان شمایی که به ما و کار هایمان بی توجه هستید، دنیا از گذشته تا به امروز دارای تاریخ بوده و هست. اگر هنر پیشه ها مورد لطف و عنایت شمایند کارشان مربوط به امروز و شاید گروه اندکی نامشان تا سالیان بر جا بماند و شاید گوشه بسیار بسیار کوچکی از فرهنگ یک کشور را بسازند. ورزشکارانی که مورد تقدیر شما قرار می‌گیرند نیز به همچنین.البته من کوچک همه هنرپیشگان و ورزشکاران عزیز هستم مخصوصا وقتهایی که باعث شادی دل همه مردم می شوند اما ما جزئی کلان از فرهنگ این سرزمین هستیم. باید بدانید که آیندگان چه خواهند گفت از بی مهری شما در باب هنر این دیار .»

‏
اما سیما بوشهری این عدم توجه را این گونه توجیه می‌کند که در کشور ما یکی از بی ارزش ترین چیزها هنر و علم است, چه توقعی میشه داشت؟
‏ 
صنایع دستی باید به حراجی‌های بزرگ راه یابد

حسین بیتا نظر دیگری دارد به گفته‌ی او دولتی‌ها و مجموعه‌داران وابسته به آنها زماني كه خبردار شدند از بازار حراجي هاي هنري پولي عايد هنرمندان و كيوريتورهایشان مي‌شود به سرعت خودشان را به دوبي رساندند. و پيشنهاد برگزاري حراجي در كيش را دادند . انقدر ذوق داشتند كه نزديك بود سكته كنند. چون ظاهرا مي توانستند هم پولي به جيب بزنند و هم به ظاهر خود را حامي فرهنگ و هنر نشان بدهند. پر واضح است كه اگر در مورد صنايع دستي هم چنين احساسي بكنند به سرعت به سمتش مي آيند.

او معتقد است پرستيژ كار هنرمندان صنایع دستی خيلي پايين است و واقعا در توانشان هم نيست. اگر خودشان بتوانند با بالا بردن كيفيت توليد، بسته بندي، تبليغات و عكاسي و... مستقيما با بازار هدف كه از اقشار كم درآمد تا مرفهان هنر دوست را شامل مي شود، جذب کنند به مرور اين نگاه پایین دستی كه مسئولان كشور به صنايع دستي دارند، به نگاه بالا دستی ارتقا می‌یابد. 

‏ارتقا کیفیت و فعال سازی کارگاه ها 

اما به اعتقاد بهزاد بابایی بزرگترین مشکل این است که دولتمردان مانند نفت که درکل دنیا در حال معامله است به صنایع دستی نگاه نمی کنند و تا به امروز هم زیاد از نظر اقتصادی روی آن حساب باز نکرده اند. یکی از بزرگترین دلایل هم  آن است که بیشتر صنایع دستی را نیازمند حمایت و سر بار دولت می‌دانند. با این طرز فکر قدر مسلم برای درآمد زایی آن برنامه ریزی نمی‌کنند و فقط برای بیلان کاری‌شان گهگاهی اقداماتی مثل تخصیص وام و برگزاری نمایشگاه را انجام می دهند. 

او ادامه می‌دهد: آنها برنامه ای ندارند تا کارگاهها را به سمت فعالسازی ببرند و درآمدزایی کنند و البته چون صنایع دستی تولید شده از طرف هنرمندان گاهی بی کیفیت هم هست مثل کارهایی که در نمایشگاه امسال به چشم می‌خورد، خوب برای دولت هزینه زیادی دارد که بخواهد روی آن سرمایه گذاری کند به همین خاطر چمشش را روی صنایع دستی و اقتصاد آن می‌بندد و رییس جمهور هم علاقه ای به بازدید از چنین نمایشگاهی ندارد .

و ی راهکار موجود برای دولت را شامل ایجاد کلاسهای افزایش کیفیت آثار، بازاریابی، آموزش درست تولید محصول، کاربردی بودن محصول حتی محصولات تزئینی می‌داند که  باید از معاونت صنایع دستی خواسته شود تا برای هنرمندان این تسهیلات را ایجاد کنند و بسترسازی خوبی هم برای رشد و ارزش دادن به کارها فراهم کند تا از این طریق بتوان صنایع دستی را پیش برد.


بابایی گام اصلی را از سوی هنرمندان می‌داند و می‌افزاید: این طور دولتها مجبور می‌شوند که به نمایشگاهها سر بزنند و از جنبه اقتصادی به آن نگاه کنند . چرا در نمایشگاه صنعت وزیر یا رییس جمهور حضور دارد؟ چون بازده اقتصادی خوبی دارد پس باید صنایع دستی به شکلی در آید که درجه بندی نمایشگاهی شود درست مانند نمایشگاههای صنعت و خودرو و....