به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، کاظم عرب سرپرست بررسی ها و مطالعات باستان شناختی حوضه سد کوچری گلپایگان دیروز" دوشنبه " با اعلام این خبر تصریح کرد : در پی انتقال آب از سرشاخه های دز به قمرود (انار بار)توسط شرکت آب منطقه ای تهران و ساخت سد مخزنی کوچری در دره میانکوهی کوچکری در ۸کیلومتری جنوب غربی گلپایگان برنامه بررسی ، شناسایی و امکان سنجی مطالعات باستان شناسی، حوزه آبگیر سد کوچری به پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری واگذار شد .
وی با اشاره به طراحی این برنامه در سه فاز گفت :فاز اول این طرح شامل بررسی باستان شناختی حوضه آبگیر ، در پاییز سال گذشته به اجرا درآمد و طی آن در محدوده ۱۲هکتاری دریاچه سد ، ۵۷اثر فرهنگی تاریخی مشتمل بر تپه های تاریخی ، محوطه های تاریخی ، گورستان های تاریخی و نقوش صخره ای (سنگ نگاره)مورد شناسایی قرار گرفت .
این باستان شناس افزود: از این تعداد اثر باستانی ۱۴ تپه و محوطه تاریخی در بازه زمانی عصر مس و سنگ تا دوره قاجار تاریخ گذاری شدند.
به گفته عرب، سایر آثار مورد شناسایی با فراوانی ۶/۶۶درصد نقش صخره ای بودند که در قالب تک نگاره (۳۴۵عدد)تک مجموعه (۴۶۳عدد)و گروه مجموعه (۳۶عدد)تقسیم بندی شدند .
او تاریخ گذاری دقیق نقوش صخره ای را نیازمند مطالعات عمیق تری دانست و افزود: نگاره های نام برده شده که بر بستر بیرون زده های شیستی عصر ژوراسیک در اطراف رودخانه حک شده اند اغلب شامل صحنه های رزم بوده و بر تمامی آنها روح شکار و طبیعت حاکم است.
عرب با اشاره به فاز دوم برنامه که در پاییز سال جاری به انجام رسیدتصریح کرد که دو محوطه از محوطه های ۱۴گانه پیشتراشاره شده مورد گمانه زنی و کاوش قرار گرفت و در مجموع با ایجاد دو کارگاه و ۱۴ترانشه ۱۲۱۸متر مربع از سطح محوطه ها با عمق تقریبی ۸۰سانتی متر مورد حفاری باستان شناختی قرار گرفت.
به گفته او، در کارگاه شماره یک بقایایی از معماری سنگی بدست آمد که احتمال می رود سازه های سبک موقتی همچون چادر آن را در بر می گرفته است .
عرب افزود: با توجه به حجم انبوه سفالهای آذوقه ای بدست آمده این محوطه می تواند متعلق به اقوام نیمه کوچ نشین و نیمه یکجا نشینی باشد که از اواخر دوره تاریخی تا اواسط دوره اسلامی در آن استقرار داشته اند.
وی کشف مقدار مشابهی سرباره کوره ذوب فلز از این محوطه را نیز بسیار حائز اهمیت دانست که برای امکان سنجی به آزمایشگاه پژوهشکده حفاظت و مرمت آثارتاریخی – فرهنگی پژوهشگاه تحویل داده شده است .
سرپرست بررسی ها و مطالعات باستان شناختی حوضه سد کوچری گلپایگان درادامه گفت :در کارگاه شماره۲ هیأت باستان شناسی موفق به کشف یک محوطه استقرار موقت و گورستان در تداخل با یکدیگر شد که به احتمال زیاد متعلق به دو دوره تاریخی نزدیک به هم هستند.
وی با اشاره به اینکه دراین محوطه سه گونه روش تدفین وجود دارد این سه شیوه را شامل گورهای سنگی چهار چینه ای ، گورهای خمره ای و تدفین های چمباتمه ای عنوان کرد .
او تصریح کرد : گور سنگی چهارچینه ای از هر چهار سو دارای دیوارهای سنگی آهکی ازنوع قلوه سنگ های بزرگ رودخانه ای (شبه خرسنگ)بوده و متوفی بر روی بستری از سنگ فرش (لاشه سنگ و قلوه سنگ با ابعاد کوچک)بصورت درازکش و طاق باز آرمیده است و هدایای تدفینی وی مشتمل بر ظروف سفالی در سمت چپ وی قرار دارد.
عرب گفت: در نمونه شاخص کشف شده دست چپ اسکلت بر روی اشیا تدفینی بوده و دست راست او نیز به نشانه احترام بر سینه قرار گرفته است .
او افزود: گورهای خمره ای به دلیل فعل و انفعالات زمین در طول زمان اغلب شکسته و تغییر شکل یافته و فاقد اسکلت کامل و یکپارچه است و تدفین های آنها بنظر ثانویه و خالی از هرگونه شی تدفینی و نذورات هستند .
این باستان شناس با اشاره به شیوه تدفین های چمباتمه ای اظهار داشت که در این روش متوفی توسط چینه های سنگی با ابعاد کوچک تر (نسبت به نوع اول)محصورو بصورت چمباتمه و رو به شرق دفن شده است .
به گفته وی، در نمونه مورد حفاری از این گونه گور هیچگونه شی تاریخی بدست نیامد البته این احتمال وجود دارد که هدایای تدفینی از جنس مواد آلی باشد که در طول زمان به خاک تبدیل شده اند .
عرب با اشاره به تنوع گونه های تدفین موجود در این محوطه که برای جامعه باستان شناسی ایران شناخته شده است و در سایر نقاط ایران همچون گرمی اردبیل ، ولیدان دماوند ، کنگاوه کرمانشاه و... نیز دیده شده است تصریح کرد این ویژگی در کنار گونه شناسی سفالهای بدست آمده نشان می دهد که این محوطه از سده سوم ق. م تا سده دوم میلاد (همزمان با دوره اشکانی )قابل تاریخگذاری است .
وی اظهار امیدواری کرد که با همکاری شرکت آب منطقه ای استان تهران در سال آتی فاز سوم عملیات نجات بخشی محوطه که شامل اتمام عملیات کاوش و انتقال سنگ نگاره های حواشی رودخانه پیش از غرق شدن است اجرایی شود.
