پرداختن به این مسئله چندانکه در گزارش قبل مطرح شد از منظر معماری فضای شهری و فضای ساختمانی اهمیت زیادی دارد.

به گزارش هنرنیوز، در کشورهایی همچون فرانسه در شهر پاریس خیابان های فرهنگی دارای وجوه معماری خاصی هستند؛ همچون گستردگی فضا، امکان تسهیلات اینترنتی برای جستجو و پیگیری کتب، فضایی برای مباحثه و خوانش جمعی کتب، فضایی برای واکاوی و تدقیق در مطالب کتاب به اجمال که مخاطب را با ابعاد حوزه نشر و سهولت گزینش کتاب آشنا می کند.

این فضا ها بخشی با ظرافت و هوشمندی در مخاطب کم مطالعه، ایجاد رغبت می کند که به این حوزه با علاقه بیشتری بنگرد و در اهالی کتاب خوان جامعه این رغبت به گونه ایست که به گسترده گی حوزه مطالعه رهنمون گشته مخاطب را با آن هماهنگ ساخته، او را با تازه ترین کتاب در رویکردی همسو فراهم می آورد.

در این حال اصحاب قلم و اندیشه علاوه بر الزام وجوه کتابخانه های جمعی که بر آنان روشن است از این فضا برای جمع آوری منابع و رفرنس های تحقیقاتی و جدای آن مطالعه کتاب های مورد علاقه استقبال می کنند که این خود از وجوه ارتقای فرهنگ است.

در این کشورها کتاب امری تزیینی نیست و برای دکوراتیو فضای روشنفکری استفاده نمی شود بلکه به الزام و ضرورت کتبی همواره به تجدید چاپ رسیده و باقی بنا به شرایط و رویکردهایی که مشتق از بافت فرهنگ و اجتماع است مخاطبان خود را اغنا می کند.

در این حال شکوه از نرخ کتاب چندان مناسب نیست زیرا کالای فرهنگی ذهن مولفی است که برای آن سالیانی کوشیده و ناشریست که با دغدغه ای از این دست آن را به نشر رسانده است، از این رو مجادله ای بر سر قیمت کتاب روی نمی دهد.

تطبیق مسائلی از این دست در کشورهای در حال توسعه با نواقصی همراه است اما پرداختن به آن موجب خواهد شد تا نگرش جمعی به مسئله ارزیابی شرایط فرهنگی مستعد گردد.

خیابان انقلاب با سایر خیابان هایی که هریک به فروش اجناس خاصی در شهر معروف هستند تمایز چندانی ندارد، به واقع فضابندی کتابفروشی های این خیابان شبیه غرفه بندی مکان فروش کالاهای تجاری است که مشتری برای خرید کالا بدانجا رفته و پس از انتخاب فورا خارج می شود، در حالیکه یک کتابفروشی باید واجد ویژگی هایی باشد که در جذب مخاطبان به سمت وسوی عناصر فرهنگی چون کتاب نقش موثری داشته به شناخت اهالی قلم از تازه های نشر کمک کند نه آنکه مخاطب را به سهولت از دست بدهد و به مسامحه از کنار این جریان عبور کند.

وانگهی این معماری در فضای کتابفروشی های خیابان انقلاب به صورتی است که کلیه کتب بدون توجه در چشم انداز مخاطب طبقاتی چیده شده اند و مخاطب قادر نیست در راستای افق بصری خود این چینش را دریابد و این خود منجر به آن می شود که پرسش های متوالی از فروشنده پیش آید.

علاوه بر آن چینش مضمونی و موضوعی کتب نیز با عدم هماهنگی توامان است به گونه ای که مخاطب قادر نیست به طور همزمان ترجمه های گوناگونی از یک کتاب یا موضوعات مرتبط با آن را پیدا کند.

ادامه دارد...

مریم خاکیان