به گزارش هنرنیوز به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری مهندس يحيي با بيان اين مطلب اظهار داشت:« بر اساس آمار، صادرات صنايع دستي در سال ۹۱ از لحاظ ارزش دلاري ۵۷ درصد و از لحاظ ارزش وزني ۴۷ درصد رشد داشته است. 

وي در ادامه با اشاره به اينکه بيشترين آمار صادرات صنايع دستي در سال ۹۱ مربوط به توليدات زيورآلات سنتي بوده که با رشد ۵۶ درصدي همراه بوده است، اظهار داشت: آمار صادرات توليدات صنايع دستي با احتساب رديف هاي تعرفه اي سنگ هاي قيمتي و نيمه قيمتي از کل ارزش صادرات صنايع دستي محاسبه شده است. 

رحمتي رتبه دوم صادرات صنايع دستي را مربوط به صادرات شيشه هاي سنتي دانست و خاطرنشان کرد: صادرات شيشه هاي سنتي با رقمي بالغ بر ۵۲ ميليون دلار در رديف دوم قرار گرفته که اين رقم نيز ۹۶ درصد به لحاظ ارزشي و ۸۵ درصد به لحاظ وزني رشد داشته است. 

وي افزود: سفال و سراميک با ارزش صادراتي بيش از ۱۹ ميليون دلار سومين رتبه صادرات صنايع دستي را به خود اختصاص داده و گليم و زيلو با ۱۵ ميليون دلار در رتبه چهارم اين جدول قرار گرفته است. 

معاون صنايع دستي کشور، گمرک استان تهران را با رقم صادراتي ۶۵۸ ميليون دلار مبدا صادرات صنايع دستي در کشور معرفي کرد و اظهار داشت: زيورآلات سنتي، پارچه قلمکار، چوب و مشتقات آن، سفال و سراميک، شيشه هاي سنتي، گليم و زيلو، مبلمان چوبي، مس و مشتقات آن، پاپيه ماشه و ساير اقلام صنايع دستي از استان تهران صادر شده است. 

رحمتي افزود: استان چهارمحال و بختياري با ۳۷۸ دلار کمترين صادرات صنايع دستي را در سال ۹۱ داشته است.
معاون صنايع دستي کشور گفت: از جمله آيتم هاي قابل بررسي موضوع صادرات مس و مشتقات آن است که در سال ۹۱ به لحاظ ارزشي نسبت به سال قبل از آن ۲۳ درصد کاهش داشته است. »

حال این پرسش مطرح است که صادرات صنایع دستی با توجه به این خبر با چه مشکلاتی روبه روست؟

مجید رضا حریری - نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به این که فقدان شناخت کافی نسبت به بازارهای هدف صنایع دستی ما آسیب می‌زند، می‌گوید: « بازارها باید مطابق یک برنامه‌ریزی متمرکز و منسجم شناسایی شود و در مرحله بعد محصولات باید مطابق نیازها و سلایق آن بازارها به تولید برسند. متاسفانه در زمینه نیازسنجی از بازارهای جهانی بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم که تنها راه نجات، یافتن بازارهای جدید و خریداران تازه برای فروش محصولات است.»

او در پاسخ به این پرسش که آیا تقویت و نظام‌مند کردن کنسرسیوم‌های صنایع دستی می‌تواند در این زمینه کارآمد باشد ؟ اظهار می‌کند: با تشکیل و نظام مند شدن تشکل‌ها، کارگاه‌های کوچک نیز توانمند می‌شود و تولیدات با حجم و تعداد بالا به بازارعرضه خواهد شد.

وی یادآوری می‌نماید که بیشترسرمایه‌های خرد، فرصت کار تجاری و یا کسب دانش تجاری بین‌المللی را ندارد که از این منظر لازم است دولت حمایت‌هایی را اعمال کند و نسبت به آموزش صاحبان سرمایه‌های خرد برای حضور در مجامع جهانی و یا نمایشگاه‌های بین المللی اقدامات لازم انجام گیرد.همچنین برای به نمایش گذاشتن محصولات تولیدی با کیفیت که نشان دهنده هویت، فرهنگ و اصالت ملی و ایرانی است باید حساس بود و با دقت بیشتری عمل کرد.

او در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت کنونی، آینده صنایع‌دستی کشورمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: واقعیت این است که در شرایط فعلی، چشم‌انداز روشنی را نمی‌توان برای این هنر بومی کشور متصور بود، اما همین طور که قبلا نیز به این موضوع اشاره کردم تنها راه برون رفت از مشکل موجود، پیدا کردن راهی برای فروش و بازاریابی صنایع دستی کشور است که آن تنها از طریق ایجاد جاذبه‌های گردشگری و پذیرش توریست از کشورهای مختلف امکان پذیر خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: صنایع دستی کشور باید قابلیت عرضه در بازارهای خارجی را داشته باشد که از جمله مهم‌ترین ابزارهای تحقق این هدف، بهره‌مندی از راهکارهایی است که بتوان از طریق آن داشته‌های هنری ایران زمین را به جهانیان شناساند و در این راستا حضور توریست‌ها و گردشگرانی که برای مشاهده آثار تاریخی و هنری به ایران مراجعت می‌کنند، می‌توانند راهگشای حل برخی از بحران‌های پیرامون صنایع دستی کشور باشد. امیدواریم این مسئله به عنوان دغدغه اصلی مسولان و مدیران نهاد‌های دولتی مطرح شود و هر چه سریعتر اقدامات مقتضی به عمل آید.

رحمتی – معاون صنایع دستی کل کشور- هم با اشاره به زندگی ماشینی و از کمبود ابزار دستی و هنرهای سنتی خاطر نشان می‌کند: تقویت بازارهای بین المللی برای معرفی هنرهایمان ضروری است تا از این طریق بتوان در عرصه جهانی رقابت کرد. که ما به دلیل تنوع اقلیم و آداب و رسوم و وجود قومیت‌های مختلف با داشتن متنوع ترین صنایع دستی باید در این زمینه گام های مهمی برداریم.


او درباره دسته‌بندی کشورهای هدف و طراحی صنایع دستی بر اساس سلیقه‌ها نیز تصریح می‌کند: سلایق اروپاییان با آمریکای جنوبی با آسیایی‌ها متفاوت است و این مسأله‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

یکی از کارشناسان حوزه صنایع دستی هم بر اتحاد تشکل‌های خصوصی و شرکت‌های تعاونی اشاره می‌کند و این امر را سبب تقویت حضور گروه‌های فعال در بازارهای بین‌المللی، جذب بازارهای جهانی، تقویت صنایع دستی و افزایش سود سرانه کشور و هنرمندان عنوان می‌کند.


او بر ضرورت طراحی صحیح کالاهای صنایع دستی تأکید دارد چرا که طرح مطلوب بازار جهانی را عاملی در جهت تقویت نیروی انسانی و جلوگیری از اتلاف سرمایه می‌داند که این امر را منوط به مخاطب شناسی و شناسایی بازارهای هدف و نوع تعریف آنها از هنر عنوان می‌کند.

این کارشناس بازار چین را بازار مطلوبی برای صنایع دستی بافتی می‌داند اما در عین حال معتقد است گرانی مواد اولیه و دستمزد از جمله مشکلات برای حضور در نمایشگاه‌های جهانی است چرا که اگیزه را برای فعالیت بیشتر از صنعتگر گرفته و گاهی آنها را با ورشکستگی و یا حتا فروش صنایع دستی چینی به جای صنایع دستی بومی روبه رو ساخته است.

لیلا رمضان‌زاده اصل یکی از هنرمندان جاجیم‌بافی هم تأکید دارد که تولید‌کننده بودن با فروشنده و صادر کننده تفاوت دارد. شناسایی بازارهای هدف و توجه به سلیقه مشتریان بسیار حائز اهمیت است. برای رسیدن به این مهم باید تخصص و مدیریت در بدنه دولت تقویت شود و در جامعه صنعتگران تداوم یابد.

او به لزوم اطلاع‌رسانی نمایشگاه‌‌های معتبر بین‌المللی و ایجاد زمینه برای حضور صنعتگران اعتقاد دارد و ایجاد برند و نام برای تولیدات و عرضه آنها در دنیا را بسیار مهم تلقی می‌کند.

احمد بالان - مدیرکل امور بازرگانی معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی – هم با اشاره به تورم و رکود اقتصادی جهان بر استفاده از بازارهای کشورهای آسیایی و عربی تاکید دارد تا آنجا که بیشترین صادرات صنایع دستی ایران به سایر کشورها را متعلق به عربستان، کویت، امارات، قطر، یمن، ترکیه، سوریه، لبنان، مالزی، کره جنوبی و ژاپن در آسیا و مراکش، مصر، لیبی، کنیا و آفریقای جنوبی در قاره آفریقا و آلمان، فرانسه، اتریش، ایتالیا، سوئد، دانمارک و هلند در اروپا و همچنین کانادا و آمریکا در آمریکای شمالی صورت می داند.

او به ظرفیت حضور ایرانیان مقیم خارج کشور و ضرورت آموزش و ترغیب آنها به سرمایه‌گذاری برای جذب بازارهای هدف اشاره می‌کند و یادآور می‌شود صرف شرکت در یک نمایشگاه مطرح نیست همانطور که فروش صنایع دستی آن هم در یک دوره از نمایشگاه هدف نیست چرا که اگر حضور در نمایشگاه تداوم نداشته باشد بازار هدف نیز خود به خود از بین می‌رود. 

بالان همچنین به ضرورت بسته‌بندی مناسب تأکید دارد و آن را جزو لاینفک جذب بازارهای هدف می‌داند و می افزاید: بسته‌بندی مناسب یکی از عوامل جذب بازار است . در عین حال تبلیغات هدفمند نیز نباید فراموش شود. ایجاد تسهیلات و شرایط مطلوب برای سرمایه‌گذاران مخصوصاً در حوزه صادرات از مهمترین موارد است. 

او عدم انجام تحقیقات بازاریابی، مواد اولیه نامرغوب، نبود مراکز اطلاعاتی منسجم، کمبود افراد متخصص در حوزه بازاریابی صنایع دستی، فقدان نوآوری، نبود بسته بندی مناسب و عدم استفاده از مدیریت قیمت‌گذاری را از جمله عوامل بازدارنده در صادرات دانست.