گذری بر آثار منوچهر نيازى به بهانه نمایش آثارش در گالری مژده؛
هنرمندی زاییده زائیده روزگار خویش!
چند روز قبل در میانه آذرماه نمایشگاهی از آثار منوچهر نیازی، یکی از پیشگامان هنر مدرنیستی ایران رونمایی شد. در این نمایشگاه 12 نقاشی تازه از این هنرمند به نمایش درآمده است. همین موضوع سبب شد تا آثار این نقاش مدرنیست را از نظر بگذرانیم.
تاريخ : شنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۴۴
آثار منوچهر نیازی همچون بسیاری از هم‌نسلانش رویه ای از نمایش طبیعت دارد. گرچه هنرمندان تمامی دوران ها به سبب شهود باطنی و رقت قلبی که از ریاضت در راه هنر حاصل می‌کنند؛ زیبایی‌های طبیعت را به وضوح درک می‌کنند و آن را در ذهن خویش می‌پالایند و در نتیجه این زیبایی شگفت را به طرزی ویژه در اثر خویش ظهور می‌دهند، اما هنرمندان ایرانی از دهه 30 تا دهه 70 ایران بیش از نیاکان هم نژاد خود از طبیعت برای خلق آثارشان بهره گرفتند.
شاگردى و حضور در محضر اساتيد بنام عرصه موسيقى و نقاشى همچون اولين باغچه بان، محمود اوليا، مهدى ويشكايى، حسين شيخ، جعفر روح بخش، منوچهر شيبانى و... از او هنرمندی توانمند ساخته است که ده ها سال تجربه اساتید بنام نقاش و مجسمه ساز را در خود دارد.
آثار نیازی ویژگی‌های متفاوتی از سایر هنرمندان هم عصر خود دارد. این هنرمند را گرچه می توان از نسل احمد اسفندیاری و محمود جوادی‌پور و هنرمندانی ازین دست دانست، اما پرداخت او به هنر نوگرا قدری با این هنرمندان متفاوت است. گرچه آثار این نسل از نقاشان ایرانی در تقابل با نسل پیش از خود یعنی نقاشان مکتب کمال‌الملک و هم‌چنین نقاشی قهوه‌خانه قرار داشت، باید گفت از میان نقاشان نوگرای ایران آثار نیازی در جایگاهی متفاوت از هنرمندان هم مسلک او قرار دارد.
در آثار همه این هنرمندان می توان طبیعت و گرایش به آن را جستجو کرد، اما پرداخت های ظریف منوچهر نیازی و دقت او به نمایش ظرایف یک فرم با پرداخت آزادانه محمود جوادی‌پور در نمایش زیبایی های طبیعت با نگاه کلی نگر، کاملا متفاوت است. از سوی دیگر از ضربات قلم که در آثار احمد اسفندیاری به وضوح دیده می شود، در آثار این هنرمند خبری نیست. گویی او همچون نیاکان نگارگرش با صبری بی پایان به پرداخت طبیعت در آثارش اشتغال می ورزد و به نمایش ظرافت فرم ها بیش از هم نسلانش توجه می کند.
در آثار او نوعی نزدیکی به پرداخت طبیعت در مینیاتورهای ایرانی به خصوص آثار نگارگران مکتب مشهد تیموری و هم چنین مکتب تبریز صفوی دیده می شود. در این جا اما، هنرمند فارغ از آن چه در نگاره ها می بینیم، در طبیعت دست می برد و آن را به فرم‌هایی ریتمیک بدل می کند. هنرمند نگارگر طبیعت را درست به همان شکلی که وجود دارد، باز می نمایاند اما نیازی با همان ظرافت، فرم ها را به تغییر وادار می کند و آن ها را از پس پالایش ذهن، با نظمی بی بدیل به نمایش در می آورد.
گرچه در پس آثار نیازی می‌توان نوعی ترس را جستجو کرد، اما دقت او در نمایش عناصرش کمتر در روزگار حاضر، مگر در کار نقاشان واقع گرا ظهور می کند. در آثار نیازی نوعی نظم و قاعده خدشه ناپذیر قابل تشخیص است. پرداخت ظریف و خطوط بیشمار در آثارش نوعی هراس را به مخاطبان نقاشی هایش منتقل می کند و آن ها را به تامل در قدرت طبیعت وادار می کند.
به هر روی آثار نیازی فارغ از آن‌چه می‌پندارند، جدا از زمانه خود نیست. نگاه او به اجتماع، زندگی معاصر، و مخاطراتش را می توان ا پس سکون و نظم آثار نیازی یافت. به هر روی باید باور کرد که آثار این هنرمند به یقین با آثار نقاشان شده هجدهم اروپا، با یک رئالیسم آرام و بی دغدغه متفاوت است.
نکته دیگری که نیازی را به عنوان یک هنرمند متفکر مطرح می کند؛ برخورد او با مقوله هنر است. این هنرمند نقاش هنر را زاییده اندیشه می داند و همانگونه که در گفتگوی کوتاه خود با مجله تندیس بیان کرده، معتقد است: «فكر يك هنرمند چون جنين مادرى است كه بايد آبستن اثر هنرى شود و هنرمند نبايد خود را اسير محدوديت ها كند.»
منوچهر نيازى متولد 11 دیماه سال ۱۳۱۵ در تبريز است. این هنرمند فارغ التحصيل رشته نقاشی از هنرستان هنرهای زیبا تهران در سال 1341 و هم چنین دارای دیپلم موسیقی از هنرستان عالی موسیقی تهران در سال 1334 است. این هنرمند هم چنین فارغ التحصيل از Queens College نيويورك با درجه «مسترگريد» در رشته تاريخ هنر و هنرشناسى است.
از مهم ترین و موثرترین اقدامات او با بيش از ۵۲ سال فعاليت مداوم و مستمر در عرصه نقاشى معاصر ايران می توان به بنيانگذاری اولين اكسپوى هنرى ايران در فضاى باز پارك لاله در سال ۱۳۵۶ اشاره کرد.
