به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سنمای مستند وتجربی،جلسه نقد و بررسی فیلم مستند بلند «كلام خدا» به كارگرداني پناه برخدا رضايي، عصر روز گذشته (۲۲ارديبهشت ماه) با حضور كارگردان، حسين سلطان‌محمدي (مجري- كارشناس) و نصرالله تابش (منتقد و مدرس سینما) در سالن «سینماحقیقت» مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.
بنابراین گزارش ؛ در ابتدای این نشست حسین سلطان محمدی با بیان اینکه ما همواره ویژگی‌های قرآن را در فضاهای آموزشی و جامعه احساس می‌کنیم و همواره آن را مورد بحث قرار داده‌ایم گفت: قرآن تنها کتاب آسمانی است که از آسیب و دخالت انسان دور مانده و ویژگی‌هایی دارد که انسان هرگاه به آن رجوع کند، مطالب تازه‌ای کشف و دریافت خواهد کرد.
در ادامه «پناه برخدا رضایی» كارگردان مستند «كلام خدا» در توضیح خط سیر مورد نظر خود برای ساخت این فیلم اظهار کرد: تمام تلاش ما این بود که فیلمی با شاخصه‌های مخصوص به خود کار کنیم و همانطور که از نام فیلم برمی‌آید قصد داشتیم کار را به شکلی پیش ببریم که برای تمام جنبه‌های فیلم از جمله ادبیات و دیالوگ محوری اثر اهمیت داشته باشد.
وی افزود: قطعا اگر قرار باشد زوایای گوناگون و مسائل مربوط به زیبایی‌شناسی قرآن را طرح کنیم، جای تولید آثاری درحد چندین سریال وجود خواهد داشت، اما با توجه به زمانی که برای فیلم درنظر داشتیم، تلاش کردیم اعجاز قرآن را به تصویر بکشیم و تصمیم درباره کیفیت اثر را برعهده مردم بگذاریم.
نصرت‌الله تابش منتقد و مدرس سینما نیز در این جلسه اظهار داشت: قرآن کتاب مقدسی است که دایره وسیعی دارد و نمی‌توان تمام موارد آنرا طی۷۰ دقیقه بیان کرد. می‌توانیم این مستند را به نوعی در گونه پرتره قراردهیم که این مرتبه قرار است به جای انسان، کتاب الهی را به ما معرفی کند، اما در این ظرف زمانی کار بسیار دشواری است و مواردی در مستند بيان می‌شود که جای پرداختن بسیار دارد.
وی با بیان اینکه در برخی از آثار علمای مسلمان سازوکارهایی به عنوان معیار سنجش اثر هنری اندیشیده شده است تصریح کرد: مرحوم صفایی در چند اثر تالیفی خود به زیبایی‌شناسی قرآن پرداخته که اعتقاد دارم یکی از این آثار مانیفست زیبایی‌شناسی اسلامی است. او در آثار خود مسائلی مانند زیبایی‌شناسی در هنر را نيز مطرح می‌کند و اعتقاد دارد اثر هنري بايد ویژگی‌هایی از جمله لطافت، حق و رعایت عدل را در خود مستتر داشته باشد.
در ادامه، پناه برخدا رضایی در پاسخ به این سوال که مخاطب این مستند چگونه تعریف می‌شود اظهار کرد: در نسخه اولیه‌ای که به مرکزگسترش ارائه کردیم، تلاش شد تدوین به نوعی اتفاق بیفتد که فیلم مخاطب بیشتری داشته باشد؛ به همین دلیل مخاطب عام را درنظر گرفتیم چون بیش از این هم واقعا در توان اندیشه من نیست. ما قصد داشتیم با ساخت این اثر، سوال مطرح کنیم و تلنگری به مخاطب بزنیم تا نسبت به شناخت زوایای مختلف قرآن کریم اقدام کند.
این کارگردان ضمن اشاره به صحبت‌های استاد خرمشاهی در فیلم تصریح کرد: جای خالی بهره‌گیری از قرآن در فرهنگ عامه امروز ما احساس می‌شود، بنابراین تصمیم گرفتیم با ساخت این فیلم، کتاب آسماني مسلمانان را به مخاطب معرفی کنیم.
رضایی همچنین در پاسخ به سوال یکی از مخاطبان حاضر در جلسه که اعتقاد داشت این فیلم بیشتر سفارشی به نظر می‌رسد و توان جذب مخاطب عام را ندارد، گفت: به عنوان کسی که فیلم می‌سازد، به اندیشه مخاطب احترام می‌گذارم، چه هنگامی که من را تشویق می‌کند و چه زمانی که اثر توسط او نقد مي‌شود. اما باید بگویم با یک نگاه به سراغ ساخت فیلم رفتم و کار به هیچ عنوان سفارشی نیست.
رضایی با اشاره به حضور کارشناسان در فیلم و نظر عده‌ای مبنی بر طولانی بودن صحبت‌های آن‌ها اظهار داشت: افراد حاضر در فیلم همگی انسان‌هایی صاحب اندیشه در حوزه‌هایی هستند که راجع به آن در فیلم صحبت می‌کنند. فیلم به حد کافی ما را به سمت دیالوگ پیش می‌برد که هیچ ایرادی ندارد و شما اگر به آثار مایکل مور مستندساز مشهور آمریکایی هم دقت کنید، به شیوه گزارشی او در ساخت مستند پی می‌برید که یکی از گونه‌های ساخت فیلم محسوب می‌شود.
وی همچنین در پاسخ به سوال مجری کارشناس جلسه مبنی بر اینکه سهم حضور هریک از کارشناسان در فیلم چگونه مشخص شد، گفت: در مشورت با آقای بهجت پور تقاضا کردیم افرادی را برای حضور در فیلم و پاسخ به سوال‌ها به ما معرفی کنند تا از اطلاعات آن ها بهره بگیریم که ایشان هم اساتید و کارشناسانی را معرفی کردند که در مورد زمینه‌های مورد نظر ما اشراف کامل داشتند.
رضایی ادامه داد: هنگامی که قرار شد درباره زن در قرآن مجید صحبت کنیم برای من بسیار مهم بود از حضور خانم علایی در فیلم بهره بگیرم؛ چون اشراف خوبي دارد و هرکجا مسئله‌ای را عنوان می‌کند آیه‌ای از قرآن نیز درادامه مي‌خواند. برای من مهم بود افرادی که مقابل دوربین قرار می‌گیرند جایگاه آکادمیک نیز داشته باشند که هم خانم علایی و هم همسر ایشان با وجود اینکه روشن دل هستند، به عنوان حافظ کل قرآن کریم نیز شناخته می‌شوند و هردو مدرک دکترا دارند.
نصرت‌االله تابش در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: با توجه به آثار گذشته و فیلم بلند داستانی که به تازگی توسط آقای رضایی ساخته شده است، انتظار داریم سلیقه زیبایی‌شناسی کارگردان را در ساخت مستند هم ببینیم. اعتقاد دارم درخصوص زیبایی بصری این مستند کم کار شده است. مثلا همه میدانیم تکیه دادن سوژه به دیوار در اثر مستند کار اشتباهی است چراکه عمق میدان تصویر عملا از بین می‌رود.
وی افزود: هیچ ایرادی ندارد اگر سوژه شما پس زمینه نداشت، شما برای آن پس زمینه بسازید تا به لحاظ بصری جذابیت داشته باشد. پرداختن به روشن دلی که چنین توانایی‌هایی دارد می‌تواند بسیار جذاب باشد اما در صورتی که جذب سوژه شویم نوعی انحراف از جریان کلی اثر محسوب می‌شود و به کلیت فیلم آسیب می‌رساند.
پناه برخدا رضایی در پایان طی سخنان کوتاهی اظهار کرد: امیدوار هستم در آینده فیلم‌هایی با مضمون این چنین بیشتر ساخته شود و روزی فرا برسد که بگوییم چند فیلم درباره قرآن داریم که می‌توان از زاویه‌های مختلف به بررسی آن‌ها پرداخت.
در پایان این نشست، لوح تقدیر و هدایایی از طرف مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به کارگردان و منتقدان حاضر در جلسه اهدا شد.
