شبكه نمايش خانگي و حلقه‌اي كه بازتر مي‌شود
تاريخ : شنبه ۱ اسفند ۱۳۸۸ ساعت ۱۶:۰۳
نمي‌دانم دقت كرده‌ايد يا نه، از وقتي امكان دسترسي بيشتر مردم و شهروندان به نسخ ويديويي فيلم‌هاي ايراني آسان‌تر شده است، به همان ميزان اظهار نظر بيشتري را از اقشار مردم در جرايد و وبلاگ‌ها و وب‌سايت‌ها مي‌بينيم و مي‌خوانيم.
اگر در گذشته نقد آثار سينمايي در بين خواص و كساني كه آن‌ها را بيشتر به نام نويسندگان و منتقدان سينمايي مي‌شناسيم، محدود و منحصر مي‌گشت، امروزه دامنه به مراتب وسيع‌تري از اصناف مردم با تهيه و خريد فيلم از سوپرماركت محله‌شان به بررسي آثار سينمايي پرداخته و بعضا به جزئيات و زواياي خوبي هم اشاره مي‌كنند.
همين ماه گذشته بود كه عضو خوش‌خلق و مردم‌دار شوراي اسلامي شهر تهران پس از تماشاي يك فيلم ايراني (احتمالا در جمع اعضاي خانواده)، دست به قلم برد و به تندي از آنچه كه ديده بود، انتقاد كرد و با يادآوري آثار ماندگار و شاخصي در كارنامه سينماي ايران، از روند توليد و نمايش پاره‌اي فيلم‌ها در ساليان اخير اظهار تاسف شديد كرد. يا در نمونه ديگري نويسنده به تناقض سوال برانگيزي در نحوه مميزي فيلم‌ها اشاره مي‌كند كه در جاي خود قابل تامل است. فارغ از اينكه اغلب يادداشت‌نويس‌ها از ارائه فيلم در كنار ساير اجناس مصرفي به ديده تحقير مي‌نگرند و نمي‌گويند اگر اين امكان براي آن‌ها مهيا نمي‌گشت، باز هم حاضر بودند به اتفاق خانواده راهي سينما شوند و هزينه‌هاي آن را متحمل شوند؟
بد نيست در اين مجال با ياري شما بازديدكننده محترم قدري در اين مورد مداقه كنيم.
اكثر قريب به اتفاق فيلم‌هاي ايراني قبل از اينكه در شبكه نمايش خانگي عرضه شوند، با پخش آنونس آن‌ها از شبكه‌هاي رسانه ملي، هفته‌ها يا ماه‌ها در سينماهاي كشور در معرض ديد مردم سينما قرار مي‌گيرند و سپس رخت ويديو به تن مي‌كنند.
عده‌اي بر اين عقيده هستند كه به دليل ساحت متفاوت سينما و ويديو و مخاطبان آن‌ها ممكن است فيلمي كه براي اكران در سينما مناسب تشخيص داده شود، عينا براي نمايش در خانه نيز قابل توصيه نباشد. توجه داشته باشيد اين بحث جدا از مباحث تكنيكي و زيبايي‌شناسانه دو مديوم متفاوت فيلم و ويديو است و محور اين يادداشت ناظر بر جنبه‌هاي محتوايي و پيامدهاي هنجاري و رفتاري ناشي از نمايش فيلم در جمع اعضاي خانواده است.
صاحب‌نظران ديگري مي‌گويند اگر همانند بازي‌هاي رايانه‌اي كه مدتي است طرح رده‌بندي سني درباره آن‌ها به اجرا درآمده است، براي محصولات نمايش خانگي نيز به طبقه‌بندي مخاطب دست بزنيم، آنگاه امكان مديريت و كنترل پيامدهاي زيان بار احتمالي بيشتر خواهد بود. به عنوان مثال فيلمي كه به مذاق فرد مورد اشاره در صدر اين يادداشت خوش نيامده است، از اساس براي بزرگسالان مناسب تشخيص داده شده است و اين قيد و محدوديت به وضوح بر روي بسته محصول چاپ شده و قابل رويت است!
بعضي هم كه دستي در روانشناسي تبليغ دارند، تصريح مي‌كنند چنانچه عرضه و انتشار محصول به اقتضاي فضاي رواني جامعه صورت گيرد و حتي‌المقدور با آن هم‌سويي داشته باشد، عوارض كمتري به بار خواهد نشاند. اين عده توزيع عناوين كميك در ماه‌هاي عزاداري را به مثابه اقدامي واكنش‌برانگيز تحليل كرده و در نقطه مقابل بي‌اعتنايي به اتمسفر فرح‌بخش و نشاط‌انگيز و بي‌پاسخ گذاشتن نياز روحي مردم در مقاطعي اين چنين را مورد انتقاد قرار مي‌دهند.
از شما چه پنهان كارشناساني هم قائل به مميزي مجدد اثر و حذف و تعديل همه صحنه‌هايي هستند كه شائبه تحريك، گمراه ساختن و بدآموزي در آن‌ها وجود دارد. اين كارشناسان اصولا فيلمي را براي شبكه توصيه مي‌كنند كه مناسب براي تمام اعضاي خانواده باشد و معتقدند پاسخگويي به نياز و ذائقه اقشار خاص، رسالت و تكليفي را براي مديريت شبكه نمايش خانگي ايجاد نمي‌كند!
در اين ميان تهيه‌كنندگان و كارگردانان سينما حق خود مي‌دانند كه خواستار نمايش بي‌كم و كاست فيلم‌هاي‌شان در شبكه ويديويي كشور باشند و بازبيني دوباره فيلم و يا اعمال اصلاحات از سوي شوراي تخصصي ديگري را مصداق يك بام و دو هوا دانسته و اين كار را زيبنده دولت نمي‌دانند.
البته راهي كه تاكنون ما رفته‌ايم در كمال شگفتي معدلي از نگره‌هاي فوق بوده است! بر اساس قرائن، اين شيوه نيز راه را براي ابراز انتقادات و اعتراضات پاره‌اي از محافل نبسته است.
-
نويسنده: سعيد رجبي‌فروتن
