تهمینه میلانی بعد از تجربه نسبتا متفاوت " سوپر استار" در میان آثارش ، این بار با فیلم " تسویه حساب " در جشنواره بیست و هشتم شرکت کرده است . فیلمی که مدتی توقیف بود یا به قول کارگردانش از نظر مدیران وقت ، جامعه آمادگی پذیرش آن را نداشت و حالا بعد از گذشت دو یا سه سال شاهد اکران آن در جشنواره فیلم فجر هستیم .


تسویه حساب روایتگر چهار زن بزهکار است که پس از آزادی از زندان ، دست به انتقام گیری از مردان هوس بازی می زنند که از نظر آنان علت اصلی بدبختی هایشان هستند. در میانه فیلم به ترتیب گذشته این زنان و علل بزهکاری شان مشخص شده و در نهایت شاهد ناکامی این گروه و از هم پاشیدن آن هستیم.


به نظر میرسد میلانی با این اثر دوباره به دنیای ذهنی خاص خود بازگشته و در قالب موضوعی اجتماعی و آسیب شناسانه به بیان دغدغه دیگری از زنان و البته گروه خاصی از آنان (زنان زندانی ) پرداخته است .


زنان تسویه حساب زخم خورده هایی هستند که بعد از گذراندن چند سال زندان ، حالا که از بند خلاصی یافته اند ، برنامه مشخصی برای ادامه زندگی شان ندارند و یا شاید نمی خواهند داشته باشند ، لذا دست به انتقام از جامعه و به طور مشخص گروهی از مردان می زنند. سوالی که به ذهن می آید این است که آیا راه های ممکن دیگری برای ادامه زندگی این زنان وجود ندارد ؟ آیا آنها نمی توانند مانند بسیاری از زنان سرپرست خانوار با خود اشتغالی و کمک نهادهای ذیربط  زندگی خود را بگذرانند ؟


میلانی معتقد است مسئولان در زمینه بستر سازی و برنامه ریزی برای آینده این زنان دچار غفلت شده و این می تواند عامل بدبینی بیشتر آنان به جامعه شود و انگیزه اش را برای ساخت این فیلم ، همین موضوع می داند .


به نظر نگارنده گرچه پرداختن به آسیب های اجتماعی ، در نفس خود قابل تحسین و تقدیر است ، لذا باید دقت شود با ساخت این فیلم ها تا چه حد می توانیم دغدغه عمومی مردم و درواقع آنچه را که ممکن است هریک از افراد جامعه به آن دچار شود را پوشش دهیم.علاوه برآن انگیزه ساخت این دست فیلم ها صرف آگاهی دادن به مخاطب درباره یک آسیب اجتماعی خاص نیست بلکه موفقیت این فیلم ها درآن است که همراه با مشکل گشایی و ارائه راه حل و گوشزد به مسئولین مربوطه باشد .  به نظر میرسد تسویه حساب در زمینه دو موضوع مذکور موفق نبوده و فاقد این فکتورهاست.


علاوه برآن، نگاه حاکم بر تسویه حساب نگاهی کاملا زنانه و یک سویه است ، درصورتیکه مخاطب برای همزادپنداری و قضاوت درست ، نیاز به نگاه دوطرفه و جامع نسبت به کاراکترهای مرد و زن فیلم دارد لذا تنها ، به تصویرکشیدن یک موقعیت مکانی و زمانی ثابت که درآن افراد جابه جا می شوند ولی ماجرا همان است ، نمی تواند این نیاز مخاطب را تامین کند.


تسویه حساب روایت خطی و ساختار ضعیفی دارد و در سکانس هایی از فیلم شاهد سطحی شدن و دستپاچگی در نگارش فیلمنامه آن مخصوصا درباره علل بزهکاری زنان هستیم ، به گونه ای که تصور می شود این اولین چیزی است که به ذهن نویسنده خطورکرده است . به همین علت فیلم  بعد مدتی از ریتم می افتد .


البته تسویه حساب حامل پیام های مثبتی نیز هست . به عنوان مثال سکانسی که اشاره به پشیمانی مریم دارد که از خانه پدری به امید شرایط بهتر فرار کرده و حالا بازگشت را ترجیح می دهد و یا سکانس مربوط به مردی که فقط به قصد کمک ، لیلا را سوار می کند و لیلا وقتی این موضوع را متوجه می شود خودش از اتومبیل او پیاده شده و گرچه موفق به انجام ماموریتش نمی شود ولی از آشنایی با این مرد احساس خوشایندی دارد.


 در پایان می توان گفت موضوعات آسیب شناسی اجتماعی پتانسیل بالایی داشته و با پرداخت مناسب و نگاه بدیع و خلاقانه به آنها می توان اثری  تاثیر گذار ساخت که حامل پیام های لازم و مناسب برای مخاطب  نیز بوده و تحسین او را برانگیزد. موضوع تسویه حساب در این گروه از موضوعات قرار میگیرد که می توانست با نگاهی متفاوت به اثری درخور تبدیل شود. لذا با توجه به نگاه موجود در این فیلم اکران سازمانی آن برای مسئولین و نهادهای ذیربط بیشتر توصیه می شود تا عموم افراد !


نویسنده : سروناز حر