به گزارش هنرنیوز، «مهارت بافت قالی جوشقان» در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسید اما این نخستین بار نیست که مهارت قالی‌بافی به ثبت رسیده است پیش از این مهارت فرش کاشان و فارس در سال ۸۹ در فهرست ثبت جهانی میراث ناملموس در یونسکو جای گرفتند.
فرهاد نظری با اعلام این خبر در گفت و گو با خبرنگار هنرنیوز با اشاره به این که در دولت یازدهم حدود هفتاد اثر به فهرست ثبت میراث ناملموس پیوسته است، اظهار می‌کند:« قالیهای جوشقان در طرح، رنگ و نحوه بافت یکی از زیباترین، قدیم‌ترین و شناخته‌ترین انواع فرش در ایران است. فرش از دیرباز جزو شناخته شده‌ترین محصولات هنرهای دستی و سنتی ایران است. این اهمیت تا بدان جا است که مهارت بافت قالیهای ایرانی ثبت جهانی هم شده است. ثبت مهارت بافت قالی جوشقان نیز یک اقدام برای حفاظت از پرونده ثبت جهانی مهارت قالی بافی است.»
مدیر کل ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی ادامه می‌دهد:« با توجه به اهمیت و جایگاه قالی ایرانی در حوزه فرهنگ و صنایع دستی ایران، ثبت مهارت قالی‌بافی در سراسر کشور گام مهمی در حفاظت از طرح، رنگ و نحوه بافت آن است. قالی جوشقان، کرمان، کاشان، بیجار، فارس و...هرکدام از اهمیت ویژه‌ای برخور دارند و روایتگرآداب و رسوم مردم همان منطقه و نوع تراکنش و تعامل اقتصادی- فرهنگی آن خطه هستند. در قیاس با میراث ملموس همانند کاروانسراهای سراسر کشور هستند که هرکدام ویژگی منطقه‌ای و روایت هویتی خاص خود را دارند.»
او اضافه می‌کند:« قالی از گذشته تا کنون به عنوان یک مال‌التجاره مهم مورد توجه بوده و همین امر بهانه‌ای برای ارتباطات فرهنگی گسترده و مختلف شده است که این خصوصیات می‌تواند مطالعات گسترده‌ای را بر روی قالی ایرانی به دنبال داشته باشد.»
به گزارش هنرنیوز، در شهرستان کاشان دو جوشقان وجود دارد، جوشقان بخش مرکزی بواسطه نزدیکی به استرک – جوشقان استرک و جوشقان میمه را به واسطه موقعیت قالی آن جوشقان قالی می‌نامند. برخی معتقدند جوشقان به علت چشمه‌ای که دارد و آب آن همیشه در حال جوشیدن است از واژه «جوشان» اقتباس گرفته شده است اما نام جوشقان در منابع به صورتهای خونجان، كوشكان، كوسكان، جوشقانِ قالی، جوشقان‌غالی و كوشیان‌آمده است كه نباید آنها را با جوشقانهای دیگر ایران یكی دانست.
نام‌جوشقان‌در اصل‌كوشَكان (به‌زبان‌محلی: كوشْكون) بوده كه از كوشك به معنای قصر و كاخ گرفته شده است و چون دو كوشك، یكی در قسمت جنوبی(محله كوشكه امروزی) و دیگری در قسمت شمالی(محله چاله‌كوشك‌امروزی) جوشقان واقع بوده، آن را كوشكان خوانده‌اند. همچنین برای آنكه با جوشقانهای دیگر ناحیه كاشان اشتباه نشود و نیز به سبب شهرتش در قالی‌بافی آن را جوشقان‌قالی هم خوانده‌اند.
جوشقان شهری در بخش قمصرِ شهرستان كاشان که در حدود هجده كیلومتری شمال شهر مِیمه، حدود ۱۰۲ كیلومتری جنوب غربی شهر كاشان و هفده كیلومتری مشرق راه اصفهان‌ـ قم قرار دارد.
روزگار این شهر آنچنان با قالی عجین شده است که از آن با نام « جوشان قالی» یاد می‌شود. جوشقان سابقه چندین هزار ساله دارد و قبرستان‌های زرتشتی نیز گواه قدمت این منطقه‌اند. به علت رونق اقتصادی این روستا در زمان گذشته، در شهر کاشان دروازه‌ای به نام آن وجود داشته به نام دروازه جوشقان معروف بوده و هست.
جوشقان قالی از قدیم الایام یكی از مراكز مهم قالی بافی درایران بوده و قالیهای‌آن با طرح جوشقانی معروف است. قالی و قالیچه‌های جوشقان از زمان صفویه مشهور عالم بوده است و سابقه قالی بافی جوشقان به پیش از زمان صفویان می‌رسد. ولی در روزگار شاه عباس این صنعت در آنجا توسعه بسیار یافت. در آن زمان کارگاه‌های متعدد شاهی در آنجا مشغول کار بوده‌اند. چنان‌كه در ۹۵۰ شاه طهماسب اول صفوی برای پذیرایی از همایون شاه بابری، قالیچه‌ای مخمل و طلاباف و سه جفت قالی از جوشقان به وی هدیه‌كرد. همچنین حكیم ركن‌الدوله مسیح كاشانی، شاعر دوره صفوی(متوفی۱۰۶۶)، درباره قالی‌زربفت جوشقان شعر سروده‌است. شاه‌سلیمان صفوی‌در ۱۰۸۲ چهارده قطعه فرش را، كه نعمت‌اللّه جوشقانی در جوشقان بافته بود، برای مقبره شاه‌عباس دوم در قم تهیه كرد. كه در حال حاضر در موزه‌های قم و ایران باستان موجود است.
از سویی پروفسور پوپ در كتاب خود بنام «تحقیقی در باب هنر ایران» از جمله ۱۵۲ تخته قالیهای تاریخی ایران را كه برگزیده بود نام برده و بیش از یك پنجم(۳۶ تخته) از آنها را بافت جوشقان معرفی کرده است.
پس از صفویه قالی جوشقانی رونق تجملاتی خود را از دست داد و به علت پشم اعلای بره‌ها و گوسفندان ،این فرش با توجه به قیمتش در بین طبقه متوسط محبوبیت خاصی داشت نکته جالب توجه در این فرش‌ها آن که رنگهای نباتی و طبیعی آن پس از كهنه شدن پر جلوه و شفاف می‌شد رنگ‌هایی مانندروناس، نیل، گندل، به همین جهت از قدیم الایام فرش كهنه آن خریدار داشته است.
به گزارش هنرنیوز، قالیهای جوشقان ریز بافت و دو پوده است. مشخصه نقشه قالی جوشقان، ترنج لوزی شكلی است كه با خطوط دندانه‌ای رسم شده است. رنگ زمینه ترنج همیشه با رنگ لچك‌ها یكی است و زمینه را هم لوزی‌های كوچكی كه شكل گل و برگ و بیدمجنون هستند، می‌پوشانند. حاشیه‌های قالی را هم گل‌های برگ نخلی تجریدی پرمی‌كنند.
نقشه قالی جوشقان شکسته است و شاید از دویست و پنجاه سال پیش تابحال همچنین ثابت مانده است و به صورت ذهنی بافته می‌شود. قدمت‌قالی‌بافی جوشقان قالی به‌سده دهم می‌رسد، اما قدیم‌ترین قالی جوشقان متعلق به سده دوازدهم است كه در موزه ویكتوریا وآلبرت، در لندن نگهداری می‌شود. در سایر موزه‌ها و مجموعه‌های آمریكا و اروپا نیز می‌توان تكه‌های بسیار قدیمی از بافته‌های این روستا را یافت. قالی جوشقان در دوره‌ی قاجاریه برای یك نوع نقشه‌ی مخصوص ترنج وسط و اشكال مستطیل معروف است.
نقشه‌ی قالی جوشقان در صد سال گذشته بطور كلی تغییر كرده و نقشه‌ی جدید كه به نقشه‌ی «لچك و ترنج» معروف است، احتمالاً بعد از زلزله و تخریب جوشقان جایگزین نقشه‌ی قدیمی شده است. در حال حاضر طرح قالیهای جوشقان قالی شامل « کشمیری»، نقشه گیاهی« جنگلی» و طرح « جوشقانی» است.
