بررسی و واکاوی موقعیت شبکه «i Film» رسانه ملی در برنامههای برونمرزی؛/ 1
یکی از نمودهای قدرت نرم جمهوری اسلامی در عرصه فرهنگ منطقه
تاريخ : يکشنبه ۲۰ شهريور ۱۳۹۰ ساعت ۱۲:۵۳
امروز بیش از هر زمان دیگری دولتها دریافتهاند که رسانه؛ چه نسبتی با قدرت دارد و میتواند چگونه باورها و اعتقادات عمومی ملتی را به ملتهای دیگر انتقال دهد. تاثیر رسانهای نمودها و شیوههایی دارد که به تبع گستره مخاطب؛ سن و سال؛ جغرافیای سیاسی و فرهنگی متفاوت است. در ایران اسلامی هم، امروز این اتفاق خوشآیند رخ داده است؛ رسانه ملی امسال توانست، با برنامهریزی مناسب طیف مخاطبان خود را گسترش داده و به خارج از مرزهای ایران هم تاثیرگذار باشد. بنابر بررسیهای جامعهشناختی و روانشناختی میتوان دریافت که کشورهای منطقه در برخی آموزهها با ما اشتراکاتی دارند و همین اشتراکات معنوی که به شکلی «فطری» است و حتی بخشی از آن به جغرافیا هم باز میگردد؛ توانسته این بستر را مهیا کند که برخی از ساکنان کشورهای منطقه به برنامههای ساخته شده در سینما و تلویزیون ایران روی خوش نشان دهند و از این برنامهها استقبال کنند. سریالها؛ فیلمهای سینمایی و آثاری که این اواخر و یا دهههای گذشته در رسانه تولید شده امروز و با برنامهریزی دقیق دارد به کشورهای منطقه عرضه میشود؛ این عرضه دو سویه دارد؛ نخست؛ سویه فرهنگی و مذهبی دوم؛ سویهی سیاسی و دیپلماسی.
در بخش نخست؛ اهم مساله این است که کشور ما به عنوان کشوری مذهبی؛ آموزههای خود را به عنوان یک کالای برتر فرهنگی، در حال عرضه به کشورهایی است که با آن آمیختگی دینی دارند و مهم این است که این کشورها هم علاقه به این تاثیر فرهنگی دارند. چرایی تاثیرگذاری هم در وحله اول به این بر میگردد که در آثار سینمایی - تلویزیونی ایران مفاهیم و مضامین عمیقی دارد که با ذهن ما شرقیها و مسلمانان همخوان است؛ بر عکس مفاهیمی که از سینمای هالیوود به این کشورها تزریق میشود.
اما مساله سیاسی آن به مساله تاثیر و قدرت نرم جمهوری اسلامی در منطقه بر میگردد. و اینکه باید جمهوری اسلامی ایران بتواند در حوزه رسانه و تاثیرات فرهنگی قدرت نخست منطقه باشد. در شرایطی که تاثیر بحران مالی بینالمللی بر اقتصاد جهانی – و صنعت رسانه؛ تاثیرگذار بوده است.
واضح است که؛ «در عصر دیجیتال و شبکهای کنونی، صنعت رسانه جهانی تغییرات عمیقی در فضاهای عملیاتی و ساختاری تجربه میکند. با آنکه چالشها و فرصتها با هم هستند، اما فرصتها از چالشها بیشترند. تطبیق با روندهای توسعهای و درگیر کردن مصرف کنندگان و تقویت مشارکت از طریق بهرهگیری کامل از مزیت تکنولوژی های پیشرفت به پیشبرد اصلاحات و پیشرفت در صنعت رسانه ای جهان کمک خواهد کرد.» . دو سال پیش و در یک گردهمایی 300 تن از مسئولان و دست اندرکاران بیش از 170 سازمان بزرگ رسانهای و خبری جهان دور هم جمع شدند تا از نقش و جایگاه رسانه در زندگی اجتماعی ملتها و به ویژه مناسبات بین المللی بین کشورها و آنچه اکنون از آن به عنوان دیپلماسی رسانهای یاد میکنند؛ سخن بگویند. در بیانیه مشترک پایان نشست رسانهای جهانی در پکن در این خصوص چنین آمده است «ما یادآوری میکنیم که جهان در حال تغییرات پیچیده و عمیق است. جهانی شدن اقتصاد، انفجار اطلاعات و گسترش تکنولوژی های جدید ارتباطی، بهاضافه تنوع و یکپارچگی فرهنگهای جهانی، فرصتهای بزرگی را برای توسعه رسانه جهانی و ایجاد بستر مهم برای سازمانهای رسانهای به منظور پوشش رویدادها و موضوعات جهانی فراهم کرده است.». اینها همه تاکید بر این موضوع است که رسانه جنبه سیاسی هم دارد و میتواند یکی از ابزارهای مهم و مفید قدرت نرم باشد.
چندی پیش در رسانهها مسالهای مطرح شد؛ در باره دلایل شکلگیری چنین شبکهای که باید دوباره به آنها اشاره شود. نخست؛ اینکه «بسیاری از فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی که از سال ها پیش در ایران تهیه و پخش شدند هم اکنون دیگر قابلیت پخش دوباره در شبکه های تلویزیونی وطنی برای مردم ایران را نداشته و تکراری هستند. می توان از این فیلم و سریال ها استفاده کرد و قطعا برای مخاطبان خارج از ایران، جذاب خواهند بود.». دوم؛ «ایران در منطقهای قرار گرفته که با تعداد زیادی از کشورهای عربی همسایه است. متاسفانه بسیاری از ملت های منطقه، اطلاعات چندانی از ایران ندارند یا اینکه بر اساس فرضیهها و پیش داوری های خود درباره کشورمان قضاوت می کنند»؛ سوم « بسیاری از سریال های تولید شده در کشورهای عربی به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با فقر شدید سوژه روبه رو هستند البته این موضوع نیز ناشی از محدودیت های جغرافیایی آنهاست.»؛
]چهارم؛ «به نظر می رسد صداو سیمای ایران در واکنش به راه اندازی دو شبکه ماهواره ای پخش فیلم و سریال برای ایرانیان یعنی «ام بی سی پرشیا» و «فارسی وان»، دست به راه اندازی شبکه «آی فیلم» زده است».
این دلایل میتواند از جمله دلایلی باشد که رسانه ملی ایجاد چنین شبکهای را در دستور کار خود قرار داد. «آی فیلم» شبکهای 24 ساعته و از طریق ماهواره های «نیلست» و «عربست» نیز قابل دریافت است؛ این شبکه از هشتم تیرماه مصادف باعید مبعث آغاز به کار کرده است.