به گزارش هنرنیوز،پل بند گرگر يکی از ۱۷ اثری است که تشکیل مجموعه سازه های آبی شوشتر را می دهد و در فهرست ميراث جهانی ثبت شده است. این پل که ايجاد شکاف‌های گسترده و در نهايت ريزش بخش شمالی آن از دو سال پيش توجه کارشناسان و میراث دوستان را به خود جلب کرده بود ،در همان سالها مورد مرمت قرار گرفت ،اما درنهايت بخش شمالی پل با وجود هشدارهای پی در پی و به گفته برخی کارشناسان به دلیل مرمت غیراصولی فرو ریخت.
مجموعه سازه‌های آبی شوشتر شامل بند میزان، پل بند گرگر، پل بند شادوان، تونل بلیتی، بندخاک، نهر رقعت، پل لشکر، آسیاب‌های آبی و... می‌شود که از بین این سازه‌ها، به غیر از پل بندگرگر، تونل بلیتی نیز حالت بحرانی به خودش گرفت چرا که پيش از ثبت اين اثر در فهرست ميراث جهانی، بخشی از آن فرو ريخته بود.
چشم های منتظر اما پس از ریزش پل گرگر و آغاز مرمت آن توسط پیمانکار سازمان میراث فرهنگی خوزستان طرحی در بیست و پنجم مردادماه سال ۹۰ به تصویب شورای فنی میراث فرهنگی کل کشور رسید که به موجب آن موسسه گنجینه ملی آب مسولیت مرمت و حفاظت سازه های آبی کشور را به عهده گرفت. به دنبال این مصوبه،در هفتم مهرماه صورت جلسه‌ای در فرمانداری شوشتر امضا شد که طی آن مراحل تحویل پروژه پل بند گرگر از پایگاه سازه های آبی شوشتر به موسسه گنجینه ملی آب تصویب و مقرر شد تا آخر مهرماه اداره کل میراث فرهنگی خوزستان اقدام به جمع آوری لوازم پیمانکارکند، اما در نهایت این پروژه در یکم آبان توسط اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و پایگاه سازه های آبی تحویل داده نشد.
در حالی این تعهد انجام نشد که در نشست فرمانداری سادات ابراهيمی، نماينده شوشتر تاکید کرده بود: «سازه‌های آبی شوشتر به لحاظ اهميت، موضوعی است كه بايد نشست‌های مربوط به آن در سطح بين‌الملل برگزار شود ، چرا كه هم اكنون مردم نيز به دليل تاريخی بودن و دسترسی غرب به شرق بسيار نگران اين پل هستند. عدم عبور و مرور و نتيجه بخش نبودن مرمت‌های صورت گرفته در طول ۲ سال انتظار مردم را دو چندان كرده است.»
فقط ۴۸ ساعت پس از عملی نشدن تعهدات سازمان میراث فرهنگی خوزستان در مورخه یکم آبان ماه، جلسه‌ای با حضورنمایندگان موسسه گنجینه ملی آب ، سازمان میراث فرهنگی خوزستان و پایگاه سازه های آبی شوشتر در محل پروژه پل بند گرگر به منظور تحویل کارگاه تشکیل و مقرر شد مدیر پایگاه ظرف ۴۸ ساعت کلیه اقدامات لازم را برای تهیه لوازم مورد نیاز و تحویل کارگاه از پیمانکارقبلی به بعدی را انجام دهد.در این توافق نامه همچنین مقرر شد در پایان وقت اداری روز سه شنبه ۳ آبان در صورتی که پیمانکار به هر دلیلی اقدام به جمع آوری کارگاه نکند، توسط مدیر پایگاه سازه‌های آبی به فرمانداری اعلام شود تا در حد ضرورت اجرایی پروژه، از طریق مقامات قضایی خروج پیمانکاربه منظور شروع بستر کار توسط پیمانکار جدید انجام پذیرد. همچنین مقرر شد تحویل کارگاه صبح چهارشنبه چهارم آبان انجام شود.
امین محمودزاده –مدير پايگاه جهان یسازه‌های آبی شوشتر-سه شنبه ۳ آبان در گفت و گو با هنرنیوز عنوان کرده بود:«این تاخیر دلیل خاصی
” به گفته این مقام مسوول در حال حاضر عمده ترین مساله پل گرگر تحویل کارگاه از سوی پیمانکار سازمان میراث فرهنگی است. در صورتی که تحویل کارگاه صورت نگیرد، روند کار سیرکندی را طی خواهد کرد، چرا که پروسه‌های قانونی طی شده و پروژه در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارد، اما ابتدا باید پیمانکار قبلی عملیات برچیدن کارگاه خودش را انجام دهد، بعد این موسسه، تجهیز کارگاه را توسط پیمانکار انجام دهد، که همین موضوع تا شروع به فعالیت اجرایی دو، سه ماه زمان می برد البته در حالت خوشبینانه و اگر کارگاه به گنجینه ملی آب تحویل داده شود. “
نداشته است ،فقط تغییر و تحولات اداری باعث این تاخیر شده چرا که پیمانکار قرار است از یک سیستم و سازمانی به وزارتخانه دیگری منتقل شود و طبیعی است که تسویه حساب و پرداخت پول و چک کردن کارهای محوله زمانبر است.»
با این حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا وی با وجود آگاه بودن از انتقال زمانبر این تغییر و تحول، پذیرفته است تا در کمتر از یک ماه نقل و انتقالی صورت بپذیرد.
اول پل، بعد بحران زمان ریزش پل بندگرگر در خبرها آمده بود گسترش شکاف‌ها از خانه مرعشی تا باغ خان نزديک به يک کيلومتر ادامه یافته و بخش‌های ديگر سازه‌های آبی شوشتر، از کل سازه‌های پايين دست پل بند گرگر تا خانه مرعشی و آسياب‌های سيکا در خطر قرار دارد.
محمودزاده در این باره می گوید: « باید گام به گام پیش برویم. نخست مرمت پل، سپس مسایل بعدی. ما یکسری بحران سمت خانه مرعشی و ریزش‌های احتمالی داریم، اما باید توجه داشت ریزش احتمالی از سال ۸۷ مورد توجه بوده و پایین پل به همین منظور بسته شده است. کارهای ابتدایی آن انجام و مشاور ارسال شده، هم اکنون منتظر تخصیص بودجه امسال جهت بستن قرارداد با مشاور هستیم. در مورد آسیاب‌های سیکا این خطر همان احتمال ریزش جداره بالا است که از سال ۸۶ بوده و خودمان قبلاً اعلام کردیم. این موضوع به خودی خود مشکلی بوجود نمی آورد چون تعمیرات و حفاظت اظطراری همیشه اتفاق می‌افتد، اما در سمت بالا اعلام خطر شده چون با فروریختن پل احتمال گسترش شکاف‌ها به سمت آسیاب‌های سیکا وجود دارد.»
باید توجه داشت هر چند قسمت پهلوی پل فرو ریخته اما مدیر پایگاه سازه های آبی شوشتر معتقد است
نمی‌توان زمان دقیقی برای مرمت پل گرگر تعیین کرد، چون تعیین زمان مخصوص ساختار سازه‌های جدید است نه پلی مانند گرگر.
پل گرگر حداقل ۵ لایه الحاق داشته و زمانی که پل فروریخته، کارشناسان میراث متوجه شده‌اند درهای فاضلاب سنتی که هنوز هم کار می‌کند، از دل پل درآمده و این بیانگر آن است که در پل گرگر با یک ساختار پیچیده تاریخی رو به رو هستیم، البته این جدای از مطالعات مردم شناسی، زیبا شناسی و انسان شناسی است که باید توسط پژوهشگاه بر روی پل صورت بگیرد، که البته به یمن توجه ویژه تا کنون محقق نشده است. اگر کارگاه تحویل داده شود شهرام كريمی-رئيس موسسه ملی گنجينه‌های آب ايران در وزارت نيرو- نیز با اشاره به اینکه انتخاب پیمانکار ذی صلاح باید پروسه قانونی خود را طی کند، از این انتخاب ظرف چند ماه آینده خبرمی‌دهد. قرار است بعد از ورود پیمانکار این موسسه، طرح علاج بخشی اظطراری حدود ۲تا ۳ماه انجام شود و بعد از آن طرح استحکام بخشی کامل، حداکثر بین ۸ الی ۱۲ ماه به اتمام برسد.
به گفته این مقام مسوول در حال حاضر عمده ترین مساله پل گرگر تحویل کارگاه از سوی پیمانکار سازمان میراث فرهنگی است. در صورتی که تحویل کارگاه صورت نگیرد، روند کار سیرکندی را طی خواهد کرد، چرا که پروسه‌های قانونی طی شده و پروژه در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارد، اما ابتدا باید پیمانکار قبلی عملیات برچیدن کارگاه خودش را انجام دهد، بعد این موسسه، تجهیز کارگاه را توسط پیمانکار انجام دهد، که همین موضوع تا شروع به فعالیت اجرایی دو، سه ماه زمان می برد البته در حالت خوشبینانه و اگر کارگاه به گنجینه ملی آب تحویل داده شود.
او می گوید : «ما همزمان برای تونل بلیتی و پل گرگر اقدام کردیم و برای هر کدام اعتباری حدود ۳ میلیارد تومان در نظرگرفتیم. اعتقاد هم بر این هست چون هر دو آنها در یک محل هستند، حتما یک مجموعه تیم مشاور و پیمانکار مرمت پل و تونل را دنبال کنند».
سازمان ناتوان، بودجه سرگردان با وجود عنوان این سخنان از سوی کریمی و در حالی که مدیر پایگاه سازه‌های آبی شوشتر با اطمینان صد در صد از تحویل این پروژه در ۴ آبان خبر داده بود اما آخرین پیگیری‌ها حاکی از آن است اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و مدیر پایگاه به تعهد دوباره خود عمل نکردند، این در حالی است که فصل بارندگی آغاز شده و خطر ریزش احتمالی بخشی از مجموعه ثبت جهانی شده همچنان بر قوت خود پایدار است.
مجتبی گهستونی –فعال میراث فرهنگی و دبیرانجمن تاریانا خوزستان –درباره بدقولی دوباره اداره کل میراث فرهنگی با وجود حساسیت پل بند گرگر و عدم پایبندی به تعهدات منعقد شده در فرمانداری، معتقد است: پایگاه سازه های آبی می‌کوشد تا توانمندی‌های خود را ثابت کند ولی به دلیل مشکلات درهم تنیده شوشتر و در مراحلی اختلاف نظرهای داخلی در واگذاری این پروژه به نهادی دیگر، که در جلسات پیشین با صورت جلسه‌های امضاء شده همراه بود؛ باعث شده تا روند نقل و انتقال برای علاج بخشی پل بند گرگر روند طبیعی خود را طی نکند.
او ادامه می‌دهد: با این حال اداره کل میراث فرهنگی خوزستان ناتوان در تغییر وضعیت فعلی میراث فرهنگی است، چرا که یکی از دلایلی که پایگاه و اداره کل میراث خوزستان به تعهداتشان عمل نمی‌کنند، ناتوانی آنها در پرداخت هزینه‌ها برای جمع آوری کامل کارگاه است و چنانچه این پروژه علاج بخشی نشود، قطعا فرمانداری و دادستانی وارد عمل خواهند شد.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که به گفته گهستونی چندی پیش استاندار در جلسه شورای اشتغال شهرستان شوشتر به وضعیت میراث فرهنگی خوزستان انتقاد کرده و گفته بود وضعیت میراث فرهنگی خوزستان را گزارش خواهد کرد.از سوی دیگر فرمانداری شوشتر هم عنوان کرده بودجه میراث فرهنگی شوشتر را مسکوت می‌گذارد، چرا که معتقد است دلیل ندارد بودجه بیت المال را به سازمانی اختصاص دهد که نمی‌تواند از آن به درستی استفاده کند.
مریم اطیابی
