یکی از سریال‌هایی که به مناسبت سالگرد حماسه مردمی ۹ دی از شبکه ۳ سیما روی آنتن رفت، مجموعه «خواب بلند» بود. این سریال به تهیه‌کنندگی مصطفی علمی‌فرد و کارگردانی «احمد کاوری» ساخته شد و بازیگرانی نظیر فرخ نعمتی، امیرحسین مدرس، لعیا زنگنه، خاطره حاتمی و ... در آن ایفای نقش می‌کردند.
آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی فارس با احمد کاوری و مصطفی علمی‌فرد است:
*آقای کاوری چه شد که به دنبال ساخت سریالی با مضمون رویدادهای سیاسی اخیر کشور و به ویژه انتخابات و ۹ دی رفتید؟
-در حقیقت ما همواره دنبال موضوعاتی هستیم که کمتر کسی دنبالش برود. بخشی از جذابیت هنر نمایش این است که اتفاقاتی را تصویر کنیم که کمتر به نمایش در‌آمده زیرا معمولا کارهای تکرای با موضوعات تکراری مخاطب را درگیر نمی‌کند.
وقتی سوژه اولیه این سریال به ما رسید که در فضای مطبوعات و انتخابان ۹۲ بود، احساس کردیم که جذاب است و برای مخاطب عام هم جاذبیت دارد. البته می‌دانستیم که این اثر در قالب نمایش نیز بازتاب‌های مثبت و منفی دارد. ممکن بود مخاطبان با جهت‌گیری ذهنی به سراغ اثر بیایند. ضمن اینکه ما نمی‌خواستیم طرح موضوع یا تحلیل مسائل روز کنیم. ورود به چنین مسایلی در حوزه نمایش نیاز به شناخت خوب از مسائل جامعه دارد و جسارت خاصی را می‌طلبد. خوشبختانه مسئولان سیمافیلم هم درست و منطقی وارد این فضا شدند.
*هدف از ساخت این سریال چه بود؟
-هدف حضور مردم در انتخابات ۹۲ بود و به تصویر کشیدن آن هیجانی که مردم برای تعیین سرنوشت کشورشان داشتند.
*ابتدا از «خواب بلند» به عنوان تله فیلم اسم برده شد ولی بعدا اعلام شد که سریال است.
-این کار هیچ وقت تله فیلم نبوده است. از اساس مینی سریال بود و از اول ۶ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای مطرح شد. بحث تله فیلم هم از سوی یکسری مطبوعات مطرح شد که ذهنیت و تصورات خودشان را وارد متن می‌کند و به سردرگمی مخاطب کمک می‌کنند. مطبوعات باید شفاف‌سازی کند، خبرسازی نکند. موضوع سریال ما آن چیزی که در مطبوعات مطرح شد، نبود و مطبوعات متاسفانه آن را بد اطلاع دادند.
*چه شد که فضای روزنامه را برای طرح ماجرای سریالتان انتخاب کردید؟
-خبرنگاران کار جذابی دارند و برای دیگران هم خیلی جذابیت دارد اما معمولا صاحبان شغل‌های این چنینی خودشان احساس می‌کنند که شغل‌هایشان خیلی عادی و معمولی است. شاید برای حرفه‌ای‌های مطبوعات ضعف‌هایی داشته باشد اما برای مخاطب عام فضای مطبوعات خیلی طبیعی بود و جذابیت داشت.
*یک قصه معمولی که به ماجرای مهمی می‌پردازد.
-بخشی از دنیای نمایش ریسک کردن درباره موضوعات خاص است. من فکر می‌کردم طیف خاص فرهیخته و مخاطب خاص به این کار علاقه‌مند شوند اما این طور نبود. من دهه ۶۰، ۷۰ در مطبوعات کار می‌کردم الان شکل و چیدمان خیلی عوض شده است. همچنین نیازی هم نبود خیلی موشکافانه وارد حرفه مطبوعات شویم. این فقط لوکیشنی بود که اختلاف ۲ نماینده از جامعه را در قالب یک زن و شوهر نشان می‌داد.
یک زمانی بود که قشر فرهیخته پیشروی جامعه بود و مردم به دنبال این قشر بودند اما الان متاسفانه فرهیختگان، نویسندگان، دانشمندان، وشنفکران و... پشت سر مردم هستند. چون مردم ما غافل‌گیرکننده عمل می‌کنند و موضوع سریال هم فقط مردم بودند.
*فکر نمی‌کنید برای ساخت یک مینی سریال ۶ قسمته داستانک‌های زیادی انتخاب کرده بودید؟
-داستانک‌ها به اندازه خود طرح شدند. البته نخواستیم خیلی کش بدهیم چون زمان نداشتیم و قرارداد اولیه هم همین بود. داستانک لازمه سریال و حتی فیلم است که به کار ریتم بدهد و به فضای اصلی کمک کند. به رفت و برگشت‌ها جهت بدهد.
* گاهی داستانک‌ها مخاطب را از فضای اصلی کار دور می‌کردند.
-موضوع اصلی ما اختلاف بود، اختلاف بین ۲ آدم. زن و شوهری که در مسائل خانوادگی و تفکر خودشان و در شغل و جایگاهی که برای خودشان انتخاب کردند دچار اختلافند ولی هر دو یک راهی را طی می‌کنند که به هدف واحدی برسند که همان حضور در انتخابات و کمک برای روشنگری مردم و کمک به انتخاب درست بود. زیرا رسالت مطبوعات همین است. اگرچه بخشی از رسالت مطبوعات حاشیه‌سازی و ایجاد جذابیت پیرامون یک واقعه است اما این حاشیه‌ها نباید از خود موضوع مهم‌تر شود. اتفاقاتی که در خواب بلند افتاد این بود که اخبار غلط مخاطب را کلا به اشتباه انداخت و اصل صورت مسئله را پاک کرد. مقصر اصلی این داستان هم مطبوعاتی بودند که اصل ماجرا را با انعکاس اخبار غلط زیر سؤال بردند و می‌خواستند به هر ترفندی این سریال را به مقطع زمانی ۹ دی بچسبانند و خبرسازی کنند. در حالیکه اصلا ربطی ندارد. قرار بود این سریال بعد از صفر پخش شود و طبق برنامه‌ریزی پخش شد و ربطی به ۹ دی نداشت.
*اگر ارتباط نداشت چرا از سوی تلویزیون به عنوان یک اثر مناسبتی برای این زمان انتخاب و پخش شد؟
-موضوع سریال بصیرت و آگاهی مردم بود و حضور گسترده‌شان پای صندوق‌های رأی خلاف تحلیل‌گران سیاسی. تمام طیف‌هایی که ما تصور می‌کردیم از انتخاب ۸۸ دلگیرند باز هم در انتخابات شرکت کردند و اینکه سرنوشت خودمان را باید خودمان بسازیم و هیچ کس دلسوز ما نیست. محور اصلی بصیرت مردم بود که در این سریال نشان داده شد. انتخابات عاشورای ۹ دی خودش نشان دهنده آگاهی پیدا کردن مردم است و اینکه درست‌ترین انتخاب را داشتند. این سریال هم همین را می‌گوید که مردم با هم تبلیغات و هجمه‌ها بازیچه رسانه‌های غربی نمی‌شوند و راه درست را انتخاب می‌کنند. ما به عنوان یک رسانه تصویری راه درست را به مردم نشان می‌دهیم و انتخاب را پای خودش می‌گذاریم. به نوعی پاسداشت تعصب و علاقه مردم به مملکتشان بود.
* موضوع قاچاق انسان نیز یکی از داستانک‌های سریال بود که البته چنین موضوعاتی قابلیت سریال شدن به طور مستقل را دارند.
-این هم موضوع مهمی است که در طول سال‌های قبل خیلی‌ها را دچار لطمه‌های روحی، مالی و حیثیتی کرد و تلنگری بود که مردم و مسئولین آگاه شوند. مردم اگر در ایران از شرایط خوب زندگی برخوردار باشند جای دیگر را به ایران ترجیح نمی‌دهند.
*به نظر می‌رسد تحریریه کوچک سریال شما نماینده یک ملت بود که از تفکرهای مختلفی تشکیل شده است.
-بله. آنجا تحریریه‌ای بود که در نهایت نشان می‌دهد ما مردم ایران هم پشت هم هستیم و هرچه هم با هم اختلاف نظر داشته باشیم در نهایت اجازه دخالت دشمن خارجی را به کسی نمی‌دهیم.
*بعد از تصویب طرح، صدا و سیما اثر را سانسور و ممیزی نکرد؟
-در حالت کلی نه. یک سری ممیزی‌ها و حذف و اضافه داشت که خیلی کم بود.
*بازیگران چگونه انتخاب شدند؟
-۸۰% همان حالی بودند که از اول انتخاب شد و از قسمت دوم برخی دیالوگ‌ها بر اساس شخصیت‌ها بازنویسی شد. انتخاب بازیگر ساده‌ای داشتیم و به لطف خدا خیلی ساده انجام شد.
* از زمان پخش راضی بودید؟
-من تصورم بود ۶ قسمت خیلی دیده نمی‌شود و صدا و سیما می‌خواهد آزمون و خطایی بکند. ولی آن‌قدر استقبال خوب بود که خودم باورم نمی‌شد.
*گاهی سردبیر روزنامه خیلی صریح حرف‌هایش می‌زد. فکر نمی‌کنید این بخش کار خیلی رو بود؟
-به نظرم سخنرانی کلا مستقیم است شما سخنرانی‌ها را هم نگاه کنید کاملا رو و مستقیم است. سخنرانی مدیر برای مجموعه را نگاه کنید مستقیم و رو است و البته خیلی آزار دهنده هم نیست و تعمدی بوده ضمن اینکه نمی‌خواستیم شعارزده باشد و حتی اگر پیام مستقیم می‌دهد، بتواند تاثیر مطلوب بگذارد.
در این نشست «مصطفی علمی‌فرد» نیز در سخنانی توضیحاتی درباره حضور «عماد طالب‌زاده» در تیتراژ سریال «خواب بلند» ارائه کرد که در ادامه می‌آید:
علمی‌فرد: انتخاب آقای طالب‌زاده انتخاب خیلی پیچیده‌ای نبود. یکی از اتفاقات در چرخه تولید ما کمبود وحشتناک وقت بود. ملودی اول را طالب‌زاده خواند و من خوشم آمد. ملودی هم سنگین و هم غم‌انگیز بود به طوری که حتی شب شهادت هم پخش شد و به نظر کار آبرومند و هنری بود. آقای طالب‌زاده مجوز دارند و به زودی آلبومشان منتشر می‌شود. این آدم مشکل ندارد و حضور ایشان به عنوان خواننده در این اثر کاملا قانونی بود.
