به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی رادیو قرآن، در برنامه «نسیم واژه ها» روز دوشنبه ۴ دی ماه وجوه قرآنی واژه «سبیل» مورد بررسی قرار می گیرد.
واژه سَبیل در قرآن بر سیزده وجه و معنی آمده است که نخستین وجه سبیل به معنی راه است و خدای تعالی در سوره نساء (آیه ۹۸)می فرماید: « مگر آن دسته از مردان و زنان و کودکانی که براستی تحت فشار قرار گرفته اند ( و حقیقتاً مستضعفند ) نه چاره ای دارند ، و نه راهی ( برای نجات از آن محیط آلوده ) می یابند. » یعنی راهی به سوی شهر نمی دانند.

همچنین وجه دوم سبیل به معنی آهنگ کردنِ راه راست است که در سوره مائده آیه ۶۰ خداوند فرموده است که بگو: «آیا شما را از کسانی که موقعیّت و پاداششان نزد خدا برتر از این است ، با خبر کنم؟ کسانی که خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته ، و مورد خشم قرار داده ، ( و مسخ کرده ، ) و از آنها ، میمونها و خوکهایی قرار داده ، و پرستش بت کرده اند موقعیّت و محل آنها ، بدتر است و از راه راست ، گمراهترند.» " یعنی از قصد طریق هدایت و راه راست.

وجه سوم سبیل به معنی راه یافتن در دین است چنانکه در سوره نساء (آیه ۸۸) آمده است : «و هر که را خدای تعالی گمراه کرد مر او را بر راه راست نتوانی رسانید» یعنی برای او راه هدایت نخواهی یافت.

وجه چهارم سبیل به معنی راه سپردن است و در سوره اسراء (آیه ۲۲) دراین مورد آمده که : «و مگردید گِرد عمل فجور، چه وی زشت کاری و بد راهی است» یعنی راه سپردن به مسلکِ سوء است.

وجه پنجم سبیل به معنی دین است در سوره نحل (آیه ۱۲۵) خداوند می فرماید: « با حکمت و اندرز نیکو ، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است ، استدلال و مناظره کن! پروردگارت ، از هر کسی بهتر می داند چه کسی از راه او گمراه شده است و او به هدایت یافتگان داناتر است. » یعنی به دین پروردگار مورد نظر است.

جه ششم سبیل به معنی حجت است ودر سوره نساء (آیه ۱۴۱) میخوانیم: «خداوند در روز رستاخیز ، میان شما داوری می کند و خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطی نداده است. » یعنی حجّت و دلیل معنا می دهد.

شایان ذکراست وجه هفتم سَبیل به معنی ملت است که در سوره یوسف (آیه ۱۰۸) گفت: بگو: «این راه من است من و پیروانم ، و با بصیرت کامل ، همه مردم را به سوی خدا دعوت می کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!» »

وجه هشتم سبیل به معنی طاعت است، در سوره بقره (آیه ۲۶۱)آمده: « کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند ، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه ، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد ( و شایستگی داشته باشد ) ، دو یا چند برابر می کند و خدا ( از نظر قدرت و رحمت ، ) وسیع ، و ( به همه چیز ) داناست. » یعنی در اطاعت خداوند.

وجه نهم سبیل به معنی بیرون آمدن است ودر سوره اَسراء (آیه ۴۸) گفت: « ببین چگونه برای تو مثلها زدند! در نتیجه گمراه شدند ، و نمی توانند راه حق را پیدا کنند. »، یعنی مخرجی و راهی برای بیرون آمدن از گمراهی نمی یابند.

" رسیدن " معنی وجه دهم سبیل است که در سوره آل عمران (آیه ۹۷) آمده: « در آن ، نشانه های روشن ، ( از جمله ) مقام ابراهیم است و هر کس داخل آن [ خانه خدا ] شود در امان خواهد بود ، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه ( او ) کنند ، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد ( و حج را ترک کند ، به خود زیان رسانده ) ، خداوند از همه جهانیان ، بی نیاز است. » یعنی بتواند به آنجا برسد.

وجه یازدهم سبیل به معنی بِزِه است در سوره توبه (آیه ۹۱) خداوندفرموده است: « بر ضعیفان و بیماران و آنها که وسیله ای برای انفاق ( در راه جهاد ) ندارند ، ایرادی نیست ( که در میدان جنگ شرکت نجویند ، ) هر گاه برای خدا و رسولش خیرخواهی کنند ( و از آنچه در توان دارند ، مضایقه ننمایند ) . بر نیکوکاران راه مؤاخذه نیست و خداوند آمرزنده و مهربان است! » یعنی از گناه و بزه بر ایشان مؤاخذه نیست.

وجه دوازدهم سبیل به معنی بیداد کردن است که در سوره شوری (آیه ۴۲) می خوانیم: « ایراد و مجازات بر کسانی است که به مردم ستم می کنند و در زمین بناحق ظلم روا می دارند برای آنان عذاب دردناکی است! » یعنی عدوان و دشمنی بر کسانی است که بر مردم بیداد و ظلم می کنند.

وجه آخر و سیزدهم سبیل به معنی بهانه ها است در سوره نساء (آیه ۳۴) دراین خصوص آمده : « و اگر از شما پیروی کردند ، راهی برای تعدّی بر آنها نجویید! سخنان گذشته را باز مگویید» یعنی علت ها و بهانه ها را طرح نکنید.

شایان ذکر است؛ برنامه «نسیم واژه ها» به بررسی اشتراک لفظی واژگان می‌پردازد و این برنامه به همت گروه قرآن و اندیشه رادیو قرآن روزهای زوج ساعت ۱۶:۴۵ بر روی موج اف ام ردیف ۱۰۰ مگاهرتز پخش می شود.