به گزارش هنرنیوز، «ریچارد نلسون فرای» ایران‌شناس آمریکایی در هفتم فروردین‌ماه امسال (۲۷ مارس) در سن 94 سالگی درگذشت. فرای بیش از ۷۰ سال از زندگی‌اش را صرف مطالعه و پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ فلات ایران کرد و یکی از آخرین بازماندگان نسل ایران‌شناسان و شرق‌شناسانی چون آرتور کریستین‌سن و آرتور پوپ، رومن گیرشمن و پروفسور آلبرت امستد بود که شرق‌شناسی را در دانشگاه‌های جهان بنیان گذاشتند و تألیفات بسیاری درباره فرهنگ و هنر و تاریخ ایران داشتند. 

ریچارد فرای در ۸ فروردین ۱۳۹۳ درگذشت. وی اعلام کرده‌بود که پس از مرگش، او را در حاشیه زاینده رود اصفهان دفن کنند که این وصیت وی جنجال‌‎هایی در ایران از سوی اصولگرایان همراه داشت و فرای را جاسوس آمریکا معرفی کردند. 

به گفتهٔ سایت انتخاب، در صورتی که دولت ایران موفق به انتقال پیکر وی به اصفهان و دفن وی در کنار زاینده رود نشود؛ امکان دفن وی در شهر دوشنبه تاجیکستان در پی درخواست انتقال پیکر دکتر فرای توسط دولت این کشور به شهر دوشنبه وجود دارد.

حجت‌الاسلام احمد سالک نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی خواستار مخالفت رئیس‌جمهور (حسن روحانی) با دفن پیکر فرای در حاشیه رود زاینده‌رود شد و گفت: فرای و استاد وی از سارقین میراث فرهنگی در کشور هستند و خودشان بارها اذعان کرده‌اند که با کارهایی که می‌کردند مردم کشورهایی که در آن فعالیت می‌کردند ناراحت کردند. 

از طرفی علی مطهری نیز از دولت خواست به تعهداتش عمل کند و اجازه دفن ریچارد نلسون فرای را در اصفهان بدهد. علی مطهری تاکید کرد: ریچارد نلسون فرای ایران‌شناسی بزرگ است و آثار و علاقه بسیاری نسبت به ایران و تاریخ آن دارد. در واقع به‌همین دلیل نام ایرانی «ایران‌دوست» را برای خود برگزید. 

محمدتقی رهبر، امام‌جمعهٔ اصفهان، فرای را «زبالهٔ غربی» خواند و گفت «مردم اصفهان اجازه چنین کاری را به مسئولان نخواهند داد که جنازه یک فرد جاسوس سیا در اصفهان دفن شود.» از سوی دیگر عده‌ای در اصفهان تجمع اعتراض آمیز نسبت به تدفین ریچارد فرای در کنار رودخانهٔ زاینده‌رود برگزار کردند و بر در و دیوار آرامگاه پروفسور آرتور پوپ — مورخ شهیر آمریکائی — و همسرش شعارهای نوشتند و خواستار تخریب آن شدند.

عدن نبی، همسر ایرانی‌آسوری فرای، در واکنش به این که گفته شد همسرش جاسوس سیا بوده جوابیه‌ای منتشر کرد و گفت که شوهرش هیچ‌گاه از سیا، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، پول نگرفته است. وی یادآوری کرد که فعالیت‌های "جاسوسی" فرای محدود به جنگ جهانی دوم و علیه آلمان نازی بوده است؛ موضوعی که پنهان نبوده و در نوشته‌های خود ریچارد فرای آمده است. 

این اتفاقات درحالی رخ داده که ایران‌دوستان و ایران پژوهان این اقدامات آلوده به سیاست را شایسته حوزه فرهنگ ندانسته و خواستار اجرای وصیت نامه فرای هستند چرا که معتقدند این نوع اقدامات وجهه فرهنگی ایران را در عرصه بین‌المللی دچار آسیب، خسارت و نقصان می‌‌کند.در این بین دستگاه دیپلماسی ایران موضع مشخصی در قبال این اقدامات نگرفته و سلطانی فر رییس سازمان میراث فرهنگی نیز ضمن ادامه رویه دستگاه دیپلماسی ایران ، توپ را به زمین وزارت امورخارجه انداخت . 

او در پاسخ به این‌که آیا از پیگیری نهادهای مربوط در این زمینه اطلاع دارید و درباره‌ی انتقال پیکر فرای چه تصمیمی گرفته شده است؟ سه‌بار دیگر تکرار کرد: وزارت امور خارجه ...!

پیش از این دکتر حکمت‌الله ملاصالحی -استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران، عضو بنیاد حکمت اسلامی صدرا،عضو هیات امنای بنیاد ایران شناسی – در یادداشتی گفته بود:رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، آقای دکتر سیدمصطفی محقق داماد، یک عالم و اندیشمند مسلمان شیعه هستند؛ ریاست بنیاد ایران ‌شناسی، حضرت آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای، نیز یک عالم و متفکر مسلمان شیعه هستند. هر دو، هم با آثار فرای آشنایند، هم نظر خود را در رسانه‌های جمعی درباره رپچارد فرای فقید اعلام کرده‌اند. آقای سید کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، و آقای علی مطهری، نماینده مردم تهران، که هر دو از خاندان برجسته‌ترین روحانیان کشور هستند نیز -همچون شمار دیگری از اصحاب فرهنگ- نظرات خود را اعلام کرده‌اند.

تلاش‌های این چهره‌های بنامِ و شناخته‌شده میهن ما برای عمل به وصیت‌نامه ریچارد فرای فقید ستودنی است و تحسین‌برانگیز. انتظار می‌رفت مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز، به جای پرسه‌زدن کنار این مهمانسرا و مسافرخانه و هتل و متل و چرتکه‌زدن و شمارش مسافران نوروزی و اطلاق گردشگر به هر مسافر و ابن‌سبیلی، با احساس مسؤولیت بیشتری به میدان می‌آمد و با همت هرچه بیشتر شانه به شانه نهادهای دیگر تلاش می‌کرد تا ایران‌شناس بنام و فقید روزگار ما در کرانه زاینده‌رود به خاک سپرده شوند. نظر قاطبه باستان‌شناسان ایران را نیز -که مراد ما هم «انجمن» و هم «جامعه» باستان‌شناسان میهن ماست- می‌ستاییم که طی نامه‌ای از ریاست محترم جمهوری درخواست نموده‌اند به وصیت‌نامه ایران‌شناس برجسته آقای ریچارد نلسون فرای جامه عمل پوشانده شود و ایشان در کرانه زاینده‌رود به خاک سپرده شوند. جای امیدواریست که نظر قاطبه صاحبان اندیشه و دانش و فرهنگ میهن ما نیز چنین است.»