ماندانا خرم- به گزارش هنرنیوز، با آغاز فصل تابستان و شروع تعطیلات صنعت گردشگری در سرتاسر جهان رنگ تازه ای به خود می‌گیرد . در این فصل به علت گرمی آب و هوا گردشگری «دریایی» و «ساحلی» به جرات می‌توان گفت بیش از هر گردشگری دیگری از پر رونق‌ترین و پر طرف دارترین گونه‌های گردشگری است. با آغاز فصل گرم تابستان بسیاری از گردشگران از میان جنگل‌ها، رودها، کوه‌ها ،دره‌ها،تپه‌ها، روستاها و هر جای دیگری که فکرش را بکنید می‌گذرند تا برای گذران اوقات خوش به سواحل آبی و آفتابی برسند یا سوار بر کشتی‌های لوکس «کروز» گشتی بر فراز آب‌های عمیق و همیشه آبی اقیانوس‌ها و دریاها بزنند. بهتر بگویم فصل تابستان بیش از هر زمانی در سال، فصل رونق گردشگری «دریایی» و «ساحلی» است. اما این دو گونه‌های گردشگری چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟ پرسشی است که «محسن حاجی سعید» فعال حوزه گردشگری به آن پاسخ می دهد!

هنرنیوز: به عنوان پرسش اول گردشگری «دریایی» چیست؟ 

گردشگری «دریایی» گونه ای از گردشگری است که به دور از خشکی و در سواحل دریاها و اقیانوس ‌ها ، گه گاه درون آب‌های عمیق انجام می‌شود و گردشگران اغلب سوار کشتی‌های «کروز» راهی اقیانوس و دریاها ها می‌شوند و تنها به منظور توقف و یا استراحت مدتی را در خشکی‌ها می‌گذرانند و از جاذبه‌های درون خشکی استفاده می‌کنند که آنجا می‌توان گفت تلفیقی است از گردشگری «ساحلی» و «دریایی». همچنین در گردشگری دریایی ما با فعالیت‌هایی مانند: غواصی، ماهی‌گیری آن هم نه از نوع سنتی بلکه از نوع صید ماهی‌های تزینی در آب‌های عمیق، استفاده از جت اسکی و انجام اسکی روی آب و سایر ورزش‌های«آبی» بر روی آب سرکار داریم و با فرهنگ افراد جزیره نشین هم آشنا می‌شویم. اما در ایران به دلیل نا آشنا بودن با این سبک از گردشگری بیشتر آن را با گردشگری «ساحلی» اشتباه می‌گیرند که تعریف دیگری دارد. به جرات می‌توانم بگویم: در ایران شاید تنها دو درصد از افراد با این گردشگری آشنا هستند و باقی افراد حتی با نام آن هم بیگانه هستند چه برسد به فرهنگ آن.

هنرنیوز: اشاره کردید به تفاوت میان گردشگری «دریایی» و «ساحلی»، اگر ممکن است توضیحی هم درباره گردشگری «ساحلی» بدهید؟ 

نام گردشگری «ساحلی» به آن سبک از گردشگری اطلاق می‌شود در مرز میان خشکی و آب صورت می‌گیرد. فعالیت‌ها و تفریحات آن نیز در نوار ساحلی انجام می‌شود. این نوع گردشگری منحصر به همان نوار ساحلی است. امروزه کشورهایی که دارای نوار ساحلی هستند برای این گونه از گردشگری کلی تفریحات و فعالیت‌های گوناگون تعریف و اجرا کرده‌اند و از این کار سالانه تعداد زیادی گردشگر و درآمد جذب می‌کنند. اما در ایران به خاطر قواعدی که وجود دارد بخش عمده ای از این گردشگری را با چالش مواجه کرده است و در بخش دیگر هم اصلاً سرمایه گذاری نشده است. بهتر بگویم ما اصلاً به آن ورود پیدا نکرده‌ایم . در این زمینه باید مطالعه انجام دهیم. پتانسیل‌های موجود را شناسایی کنیم. شاید تنها در زمینه ورزش‌های ساحلی یک سری کارها انجام شده باشد که این مورد هم زیر نظر وزارت «ورزش و جوانان» است و اینکه این سازمان چقدر قوی کار کرده باشد از آن اطلاعی ندارم.
همچنین نگرشی وجود دارد که هر زمان نام «گردشگری ساحلی» به میان می‌آید ذهن بیشتر مسئولین ما به سوی فعالیت‌هایی می‌رود که باعث فسق و فجور می‌شود و سایر جاذبه‌های«گردشگری ساحلی» دیده نمی‌شود.

هنرنیوز: چه مطالعاتی در این زمینه باید انجام شود که تاکنون صورت نپذیرفته است؟ 

گردشگری صنعتی است که پیش‌تر در کشورهای اروپایی شکل گرفته و رونق پیدا کرده است. نه این که در کشور ما چنین مقوله‌ای وجود نداشته است، در ایران به شکل سنتی سفرهای زیارتی وجود داشته اما اینکه به شکل یک صنعت به آن نگاه شود، مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد و گونه‌های مختلفی برای آن تعریف شود در آن کشورها اتفاق افتاده است. 

بهتر است مطالعه ای روی کشورهای مانند: «اسپانیا»، «فرانسه» و یا کشورهای آفریقای شمالی که به جرأت می‌توانم بگویم از آن کشورهای ذکر شده هم بهتر و قوی تر کار کرده‌اند، انجام دهیم و چگونگی رشد آنها را بررسی کنیم. باید مطالعه مان را روی کشورهایی که درآمدشان از این راه است، متمرکز کنیم . این که آن‌ها چه کرده‌اند و ما توان اجرایی کردن چه میزان از آن کارها را در کشور خود داریم. ما به لحاظ منابع لازم بیش از ۳ هزار کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب کشورمان داریم. اما میزان استفاده ما از این مقیاس چقدر است؟«هیچ»! ما هیچ برنامه ای برای استفاده از این نعمت طبیعی و خدادادی نداریم. ابتدا باید زیر ساخت‌های لازم برای توسعه «گردشگری دریایی» و «ساحلی» در ایران داشته باشیم و سپس سراغ سرمایه گذار برویم. باید برای سرمایه گذاری در نوار ساحلی و خرید کشتی‌های تفریحی «کروز» به سرمایه گذار وام دهیم. این موارد باید اتفاق بیفتد تا بتوانیم به یک نتیجه مطلوب برسیم. 

برای نمونه می‌شود یک مسیر گردشگری از بندر خرمشهر در خلیج فارس تا بندر چابهار در دریای عمان تعریف کنیم که مسافران در این ۱۵ تا ۲۰ روز آن را طی کنند و برای توقف در مسیر، سری به جزایر خلیج فارس مانند «قشم»، «ابوموسی»، «تنب بزرگ و کوچک» بزنند، از مراکز دیدنی و خرید آن باز دید کنند. گشتی در اسکله‌های نفتی داشته باشند که قطعاً برای گردشگرها جذاب و هیجان انگیز است. حاشیه‌های سیاسی هم با این کار کمرنگ تر می‌شود.در میان جزیره «قشم» و «هرمز» به تماشای دلفین‌ها بروند مراکزی برای ورزش‌های آبی تدارک ببینند. مردم منطقه صنایع دستی خود را برای گردشگران آماده کنند و از این راه کسب درآمد کنند.١٤ جزیره بکر در خلیج فارس یک فرصت استثنایی محسوب می‌شود به‌شرط شناخت، برنامه ریزی، فرصت سازی و سرمایه گذاری.

هنرنیوز: گریزی بزنیم به گردشگری «ساحلی». اشاره کردید زمانی که از این گونه گردشگری نامی به میان می‌آید ذهن مسوولان ما سراغ «فسق و فجور» می‌رود. در کشور ما چه فعالیت‌هایی می‌توان تعریف کرد که حلال باشد و مشکل شرعی به وجود نیاورد؟
فعالیت‌های گوناگونی را می‌‌توان تعریف کرد که هم حلال است و هم جذاب. به عنوان نمونه می‌شود ورزش‌های ساحلی مانند: والیبال و فوتبال ساحلی را تقویت کرد. برای آن مسابقه و جشنواره‌های گوناگون برگزار کرد. جشنواره‌های هنری گوناگون برگزار کرد.هتل‌های نوار ساحلی را تقویت کرد. هر کدام از این هتل‌ها امکاناتی تفریحی و رفاهی استاندارد را در اختیار گردشگران قرار دهند. سالن ماساژ و تمدد اعصاب(ریلکستیشن) و خدمات توریسم درمانی در آن‌ها افتتاح کرد. این فعالیت‌ها هیچ گونه مشکل شرعی ندارد و با آنچه که از آن به عنوان فعالیت‌های ناسالم نامبرده می‌شود هم فاصله دارد. نباید تمام نگرش ما به این قضیه منفی باشد.

هنرنیوز: پس نتیجه می‌گیریم گردشگری «ساحلی» رابطه مستقیمی با سایر گردشگری‌ها مانند گردشگری «هنری» و «ورزشی» و «درمانی» دارد ؟ 

دقیقاً همین طور است. ما با ترکیب چند گونه گردشگری می‌توانیم موفق شویم. تعریف کردن یک گونه از گردشگری مختص به سرمایه گذار است. اما در قالب تور برای جذب گردشگر باید چندین نوع گردشگری را تعریف کرد .مثلاً گردشگر فرهنگی که به یزد و کرمان برای بازديد از جاذبه‌هاي تاريخي می‌رود، بعد از چند روز برای تفریح به کویر می رود و از امکانات تفریحی موجود در کویر استفاده می کند، آسمان پرستاره كوير را رصد مي‌كند، در استان‌هاي فارس و كهگلويه و بويراحمد و خوزستان به ديدن زندگي عشاير مي‌رود، چنین توری برای گردشگر خسته کننده و یک نواخت نیست.این‌ها وقتی باشد ما می توانیم برنامه سفر تركيبي و ابتكاري در نمايشگاه هاي گردشگري ارايه کنیم.