بهزاد اژدری رییس انجمن سفال گفت: سفال و سرامیک احتیاج به یک دوره 10 تا 15 ساله حمایت دولتی دارد وقتی این هنرمندان قوام پیدا کردند دیگر به کمک دولت احتیاجی نخواهد بود.



هنرنیوز با دعوت از اعضای انجمن سفال به آسیب شناسی سفال ایران پرداخت . در این جلسه بهزاد اژدری رییس انجمن سفال، فرزاد فرجی معاون انجمن، فریده تطهیری مقدم مسئول کمیته نمایشگاه در انجمن سفال و رجحانه حسینی مسئول کمیته پژوهش انجمن حضور داشتند.



هنرنیوز: قیاسی بین نمایشگاههای داخلی و خارجی و اینکه ما چقدر توانسته‌ایم مخاطب خارجی را جذب کنیم؟ چه ضعف‌هایی را متوجه برپایی نمایشگاه‌ها می‌دانید؟



اژدری: الان بخش دولتی هماهنگ کننده اینگونه نمایشگاهها با خارج است و دو یا سه نفر به عنوان افراد شناخته شده در حوزه هستند که معمولا این نمایشگاه‌ها را پوشش می دهند. هیچ وقت به یک موسسه یا انجمن سپرده نشده که مثلا به صورت ادواری هنرمندانشان را در نمایشگاه‌های مختلف با شرایط گوناگون پوشش دهند. بیشتر اینگونه است که مثلا عکاس a و b و c می‌فرستند و بقیه هنرمندان عکاس متوجه چنین نمایشگاهی نمی شوند. در حوزه سفال و سرامیک هم همین روال بوده، در واقع آن بخشی که پیوند می داده ما را با نمایشگاه خارج از کشور ، اصلا به عنوان معرف با ما کار نمی‌کند ، دو سه نفرشناخته شده نمایشگاه‌ها را پوشش می‌دادند و مثل سرباز این حوزه، همیشه در این نمایشگاه‌ها حاضر بودند و بخشی جوان را هیچ وقت پوشش نمی‌دادند. امیدواریم بتوانیم با حضور انجمن که خیلی هم جوانگرا است، بتوان این لینکها را برقرار کرد تا در این بخش به عنوان قشر تحصیل کرده و آموزش دیده جوان در این حوزه فعالیت کند، البته این دوستان اصلا قابلیت‌های کمی ندارند. پیشکسوتان در جای خود احترام و اعتبار دارند اما بخش جوان و پویاتر باید در چنین نمایشگاههای حضور داشته باشند اما چون پل ارتباطی معمولا دولت است و انجمن هم حتی اگر در ابتدا بخواهد کاری بکند باید از کانال‌هایی مثل میراث فرهنگی، وزارت ارشاد ، دفتر ریاست جمهوری یا دفتر ارتباطات بین المللی و... کمک بگیرد . این کارها هزینه دارد، از پکیج حمل و نقل، بلیت هواپیما و اسکان گرفته تا اجاره مکان نمایشگاه هزینه‌هایی است که از عهده هنرمند بر نمی‌آید. این کانالها باید ارتباطات را برقرار کنند و دست انجمن را برای انتخاب یا بخش‌بندی و طبقه بندی هنرمندان در حوزه‌های مختلف سفال و سرامیک به عهده انجمن بگذارند، یعنی هزینه را آنها تقبل کنند و کارشناسی را بر عهده انجمن بگذارند.



هنرنیوز: آیا فکر می‌کنید شرکت در نمایشگاه‌ها می‌تواند اهداف اولیه هنرمندان را تامین کند؟



تطهیری مقدم: در مورد حضور در سیستم‌های بین‌المللی و مقایسه نمایشگاه‌های داخلی و خارجی خیلی مهم است که در عصر ارتباطات چه ما به عنوان انجمن وچه مسئولین به عنوان حامیان و سیاستگزاران کلان با هم تعامل داشته باشیم و برای تقویت تخصصی برگزاری و یا شرکت در نمایشگاه‌ها مسئولین هنری از انجمن مشورت بگیرند. باید ذهنیت موهومی که نسبت به اتفاقات هنری در ماورا ایران وجود دارد از ذهن هنرمند پاک شود و این محقق نمی‌شود مگر با تدوین یک چشم انداز چند ساله یعنی شرایط حضور هنرمندان در نمایشگاههای خارج کشور تغییر کند همچنین آمدن هنرمندان سایر کشورهای به ایران و شرکت آنها در نمایشگاه‌های داخل کشور بیشتر گنجانده شود و به صورت برنامه پیگیر درآید. حتما این نمایشگاهها با هدف اولیه و با سیستم چگونگی پوشش هدف اولیه راه‌اندازی شود تا جامعه هنرمندان در مورد اتفاقات هنری که در اطراف و ماورا ایران رخ می دهد در اوهام نباشد. مثلا تصور نکند آن طرف دنیا توجه بی پایان به هنرمند وجود دارد و یا اصطلاحا آنطرف آب پول ریخته و اینجا شرایط خیلی دشوار است.همه اینها به دلیل این رخ می‌دهد که ما فرصت برخورد با دیگران را هم خودمان از خودمان دریغ می کنیم. شرایط برای ما فراهم نیست .باید مسئولان هنری عزمشان را جزم کنند تا حضور در این نمایشگاه‌ها تسهیل شود.برونداد چنین اقدامی علاوه برآشنایی با علم و تکنولوژی و رویدادهای روزدر هر حوزه‌ هنری پاکسازی اوهام از وجود مدینه فاضله در خارج از ایران را به همراه دارد.

این باید مهمترین خواسته جامعه هنری باشد که ما از رفتن به خارج از کشور چه دریافت می‌کنیم و فضا را چگونه می‌بینیم؟ چگونه می‌خواهیم جایگاهمان را ارتقا دهیم؟ خاستگاه ما از این نمایشگاه چیست؟ آیا خواسته یک جا رفتن و نمایشگاه گذاشتن است؟ آیا خواسته ما فروش یا کسب موفقیت است ؟و در هر کدام از این خواسته‌ها چند درصد توفیق حاصل کردیم؟ ما هنوز که هنوز است با هدف پاسخگویی به این سوالات سفر انجام نمی‌دهیم بنابراین بعد از سفر هم ارزیابی درستی از سفر و نتیجه آن نخواهیم داشت .



هنرنیوز: چه انتظاری می‌توان از دو سالانه سفال داشت مخصوصا با انتقال آن به شهرستان ؟



تطهیری مقدم: یقینا ما هنوز به تمام دستاورهایی که می توانیم برای معرفی سفال داشته باشیم نرسیدیم. نه سیستم‌های سیاستگذاری و نه انجمن هیچ کدام نتوانسته‌اند این مهم را محقق سازند. انجمن در برپایی نمایشگاه‌ها جوان است و بی نیال هم اغلب به تمام نیازهای که این هنر برای معرفی خودش احتیاج داشته نتوانسته بپردازد و جا دارد که با تعیین و تایید برنامه‌ریزی برای معتبرترین نمایشگاه فعلا ملی کشور در مورد هنر سفالگری یعنی دوسالانه سفال با جدیت از تمام قسمت‌هایی که می‌شود از آن بهره برد، استفاده کنیم. هم انجمن وهم مسئولین برگزارکننده حامی و پشتیبان ،همت خود را براین قرار دهند،که در بر گزاری این نمایشگاه بهره وری را بالاتر ببرند و گر نه انتقال این نمایشگاه در حقیقت آن را از کف انتظارات خودش هم تهی‌تر خواهد کرد.

نمایشگاه و دو سالانه باید وظایف خودش را پوشش دادن یکسری نیازهای خیلی جدی این هنر چه برای هنرمندانش چه برای جامعه هنری باشد. بدیهی است که اگر روزی هم بخواهد این دو سالانه انتقال پیدا کند بارزترین ساختارهایش باید جای ثابتی داشته باشد حتی این انتقال باید در چشم اندازه15 تا20 ساله صورت گیرد آن هم در یک مکان ثابت تا بتواند مخاطبین خودش را کم کم جذب کند و گرنه اینکه ما با بردن دو سالانه به شهری آن را به عنوان پیک نیک هنری جایگزن دو سالانه بکنیم خوب معلوم است که کف نیازهای این اتفاق هنری را هم حتی برآورده نخواهیم کرد.



هنرنیوز: به عنوان نمایندگان انجمن سفال چه انتظاری از مسئولین هنری دارید؟



اژدری: ما در یک دوره بحرانی تاریخ سفال و سرامیک کشورمان قرار دادیم. ما در یک جور روزه داری اجباری هستیم چون باید با امکانات کم در یک دنیا پر سرعت دنیایی که با سرعت زیاد و با امکانات خودش حرکت می کند خودمان را نشان دهیم. ما در یک محیط بسته‌ای قرار داریم که در بحران امکانات، بحران تفکرات و قابلیت ها یا انگیزه‌های خاص هنری است یعنی اگر نتوانیم این دوره تاریخی را تحمل کنیم، شکست می خوریم و نمی‌توانیم در آینده این انتظار را داشته باشیم که کسی در ایران سفال وسرامیک کار کند. برهه تاریخی خاصی است و من به مسئولین هشدار می دهم که اگر مسئولین انگیزه مند نباشند تا دلشان برای این حوزه بسوزد، به سرعت کمبودها می‌تواند این جریان را از بین ببرد. ما از این بابت در یک بحران هستیم ، اگر مسئولین هنری با انگیزه نداشته باشیم حوزه‌های شخصی نمی تواند بار ملی سفال و سرامیک که خیلی گران و سنگین است را به دوش بکشند، حتی از عهده انجمن هم بر نمی‌آید.

چون انجمن تشکلی است که از تعدادی هنرمند جیب خالی یعنی درست مثل ارزش عدد (0) صفر که باید یک عددی مثل 1و2و5و...کنار آن بیاید تا معنا پیدا کند یعنی مسئولین باید در کنار هنرمندان قرار گیرند تا قدرت آنها پیدا کنند. مثلی که دکتر شریعتی همیشه می‌زد:« صفرها را که کنار هم بگذاریم یک 1 نیاز دارند.» آن یک ، انگیزه،اراده قوی دولتی است که باید هنرمندان را حمایت بکند . این هنرمندان وقتی قوام پیدا کردند دیگر به دولت احتیاجی نخواهد بود. خودشان فرهنگسازی خواهند کرد و جایگاه سفال و سرامیک را در اجتماع تبیین خواهند کرد، فقط احتیاج به یک دوره 10 تا 15 ساله حمایت دولتی است.آنوقت مردم خودشان با خرید آثار از هنرمندان حمایت می‌کنند. در آن هنگام مردم با روکردن به سفال و سرامیک به مثابه چیزی‌ که باید در زندگی آنها باشد چه در بخش لوکس ،چه بخش کاربردی و یا بخش هنری نگاه می‌کنند. حتی یک پولدار باید به این نتیجه برسد که برای تفاخرش در بنا ،ویترین و دکوراسیون خانه اش از سفال و سرامیک استفاده کند،نه از کریستال چک. یک دوره 10 تا 15ساله حمایت دولتی اینها را به ارمغان می‌آورد،آموزش، گسترش تعداد سفالگران ، افزایش حوزه‌های تخصصی، افزایش نمایشگاه‌های بیشتر را در پی دارد .در عین حال مردم به این باور می‌رسند که یک پدیده فرهنگی همتراز با دیگر حوزه‌های هنری می تواند در زندگی آنها وجود داشته باشد .



هنرنیوز : و سخن آخر؟

فرجی: «هنرنزد ایرانیان است و بس» اما در ذهن خیلی از مسئولین در حالی‌که این جمله را به زبان می‌آورند،در ذهنشان این جمله جای دارد که «هنر نزد ایرانیان بود و بس» چون اگر غیر از این باشد باید یک حرکت مثبتی را از قسمت‌های پاسخگو هنری داشته باشیم. توقع داریم صنایع دستی یا سازمان میراث فرهنگی که جز بانیان اصلی این هنر می‌توانند باشند با دید تخصصی‌تر به سفال و سرامیک نگاه کنند و از خود مسئولین هنری این درخواست را داریم که این ارتباط را با کارشناسان هنری در زمینه تخصصی نه فقط در حوزه سفال بلکه در همه حوزه‌ها برقرار کنند. روز به روز به کار گاه های هنری که درشان بسته می شود و هنری که در این جامعه بی رنگ می‌شود، اضافه می گردد. دیر یا زود با این رویه ،این اتفاق برای سفال و سرامیک هم خواهد افتاد.

و باز خواهشی که از اساتید ،پیشکسوتان و جوانان داریم این که تعامل و هم اندیشی و کنار هم قرار گرفتن جامعه نو و گذشته را کمی پر رنگ تر ببینند تا بواسطه همین تعاملات چیزهایی که به فراموشی سپرده می‌شود، به آنها شکل و رنگ بدهیم. از هنرمندان جوان می‌خواهیم که بار اطلاعاتی را بالا ببرند، اگر ما نتوانیم اطلاعات لازم و حرفه ای را ذخیره کنیم و فقط تقلید و برداشت‌های نادرست از جاهای دیگر داشته باشیم قطعا نقش مایه‌های کشورمان را فراموش می‌کنیم واین به پایین بودن سطح اطلاعات باز می‌گردد.جامعه سفالگر ما، باید روی این قضیه کار کند و خود انجمن با توجه به اهدافش در راستای بالا بردن سطح اطلاعات در زمینه پژوهش،آموزش و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی قدم بردارد که همه اینها نیازمند با هم بودن و حمایت مسئولان کشوری است.



مریم اطیابی