محمد علی رجبی درباره نقاط ضعف جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: برای تمام بینال‌ها و جشنواره های هنرهای تجسمی تنها یک دبیرخانه شکل گرفته است. و به همین دلیل؛ یک دبیرخانه تمام مسئولیت ها را به طور همزمان در نظر می گیرد و این یک نقطه ضعف عمده برای جشنواره فجر است.
وی مهم ترین مشکل این جشنواره را محدود بودن برنامه ها به علت اشتراک در دبیرخانه با سایر جشنواره ها دانست و گفت: مهم ترین مسأله جشنواره فجر؛ نبود دبیرخانه مستقل برای این جشنواره است. در تمام دنیا دبیرخانه مستقل در طول سال فعال است؛ درحالی که در ایران چنین امکانی برای هیچ یک از هنرها نیست.
رجبی ادامه داد: یک جشنواره نیازمند دبیرخانه ای برای انجام فعالیت های آن در تمام طول سال است.
” یک دبیرخانه تمام مسئولیت ها را به طور همزمان در نظر می گیرد و این یک نقطه ضعف عمده برای جشنواره فجر است. “
جشنواره با این محدودیت کاری فرهنگی نیست. بدین معنا، که جشنواره‌ای که تنها یک فراخوان ارسال کند؛ و در پایان سال به برگزاری جشنواره بپردازد؛ به میزان کافی اثرگذار نیست. این جشنواره باید در تمام طول سال با برگزاری برنامه های گوناگون؛ مباحثات همایش ها و بسیاری از فعالیت ها ی دیگر هنر روز را پیگیری کند. حتی تبلیغات جشنواره در تمام طول سال نیازمند فعالیت است. نه تنها در تهران بلکه در تمام شهرستان ها و با تمام بدنه هنر در ارتباط باشد. حاصل این امر در فجر سال بعد رخ نمایی می کند. متأسفانه یک دبیرخانه کار تمامی جشنواره ها در کشور را بر عهده دارد. از این بابت همواره جشنواره‌های مختلف دچار مشکل هستند.
رجبی در پاسخ به این موضوع که؛ این جشنواره تا چه حد از استاندارد جهانی فاصله دارد و با توجه به این که جشنواره های متعددی در طول سال در تمام دنیا برگزاری می شود؛ جشنواره فجر تا چه حد جهانی به نظر می رسد. به عبارت دیگر چه مسیری برای رسیدن جشنواره فجر؛ به استاندارد جهانی وجود دارد؟ گفت: ما در سطح جهانی هیچ چیز کم نداریم. علیرغم محدودیت های بسیار زیادی که برای ایران وجود دارد؛ بیش از ۹۰ کشور در این جشنواره شرکت می کنند؛ این نشان از توفیق
” اگر در طول سال با بدنه هنری کشور و هنرمندان شاخصی، که به ایده های ما احترام می گذارند و با ما همکاری می کنند؛ در ارتباط باشیم و نتیجه این همکاری در فجر مطرح شود؛ آنگاه فجر جشنواره‌ای مثبت خواهد بود. “
جشنواره فجر دارد. در ایران هم توفیق داشتن این تعداد از شرکت کنندکان یک افتخار محسوب می شود. اگر در طول سال با بدنه هنری کشور و هنرمندان شاخصی، که به ایده های ما احترام می گذارند و با ما همکاری می کنند؛ در ارتباط باشیم و نتیجه این همکاری در فجر مطرح شود؛ آنگاه فجر جشنواره‌ای مثبت خواهد بود. نه این که بنشینیم و آثار هنری را جمع آوری و بررسی کنیم.
وی در مورد ضعف هنرهای معاصرو در پاسخ به این امر که؛ از آن جایی که طبق نظر بسیاری از اساتید ایران؛ هنر امروز نمایانگر تعالی هنر کذشته نیست؛ تصور شما از اثرگذاری جشنواره فجر بر هنر آینده چیست؟ گفت: بسیاری از رشته ها در اوج توان هنرمندان ایرانی نیستند. فجر یعنی نمایاندن هنر ایرانی. فجر بازگشت به تعالی هنر است. فرهنگ و تاریخ: هنر ایران سرشار از آثاری است که هر روز از تازگی برخوردار است. محققین هنر در سراسر جهان به دنبال نکته ای تازه در هنر گذشته ایران هستند؛ تا به جهان عرضه کنند. فجر یعنی توجه به این موضوع. وقتی این موضوع را مورد بحث قرار دهیم به هنری دست می یابیم که نمایان‌گرهنر اصیل ایرانی است. آن‌چه از افتخارات هنر دنیاست.
رجبی ادامه داد: هنر فجر باید حرفی برای امروز داشته باشد و ایده ها یی نو برای آینده داشته باشد. یک اثر هنری گویا باید ریشه درگذشته خود داشته باشد؛ حرفی تازه داشته باشد. زبان ناطق زمان خود و راه‌گشایی برای آینده باشد. تمام هنرها این چنین اند. تمام هنرها باید زبان زمان خود و راهگشای راه آینده باشند. دنیا به هنر ایران می پردازد. هنرمندان نقاش و هنرمندان نگارگر باید به این امر توجه اساسی داشته باشند. باید باور کنیم؛ هنر ایرانی
” جشنواره‌ای که تنها یک فراخوان ارسال کند؛ و در پایان سال به برگزاری جشنواره بپردازد؛ به میزان کافی اثرگذار نیست “
کهنه نیست باید با آن نگاه اثری را خلق کنیم؛ که حرفی تازه از اسرار هنر را بیان کند. باید برای جهان معاصر و برای جهان آینده زبانی تازه بیافرینیم. باید به این موضوع وقوف یابیم که چه چیزی جز ناگفته های گذشتگان و تحول به واسطه آن‌ها برای ما ارزشمند است؟ این ارزش ها در هنر اصیل ما نهفته است. باید راهکاری برای متفکران جهان خلق کنیم. نقاشی امروز بیش از بقیه هنرها دچار ضعف است. گرچه هنرمندان تلاش هایی در جهت احیای هنر انجام داده اند؛ اما بیشتر هنرمندان امروز با شیوه‌ای غربی به خلق اثر می پردازند. هنرهای اصیل بیش از این نیازمند توجه و عنایت اند.
دبیر جشنواره فجر گفت: در بخش کاریکاتور به علت نداشتن پیشینه در هنر گذشته از این هنر انتظار اصالت مستند نداریم.حتی محمد سیاه قلم نیز تخیّل مردمان مختلف را در مسیر سفر چین تصور کرده است وگرنه کاریکاتور با مختصات امروز هرگونه پیشینه هنر ایران جای نداشته. کاریکاتور در زمان های متأخر و آن هم به شکل محدود و نه اغراق شده در هنر ایران جای داشته است. اما این هنر را امروز در جایگاه هنر ایرانی می بینیم . اعتلای کاریکاتور به راستی نمایانگر هنر ایرانی است. رجبی در پایان تصریح کرد: به هر روی هنر نیازمند توجه و عنایت تمامی هنرمندان و مسؤلان است و باید در جهت رفع موانع موجود بکوشیم.
