دکتر احمد جلیلی رئیس انجمن روانپزشکان ایران در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار سینمایی هنرنیوز در مورد ارائه تصویر نادرست از روانپزشکان و بیماران روانی در سینما و تلویزیون ایران ، این موضوع را ناشی از عدم آگاهی فیلمنامه نویسان و کارگردانان یاد کرد و گفت: متاسفانه سالهاست که ما شاهد ارائه تصویر نادرست روانپزشکان و بیماران روانی در رسانه ملی و سینما هستیم حتی این قضیه قبل از انقلاب هم وجود داشت. ما از همان زمان تا کنون نسبت به اینگونه تصاویر نادرست و عدم آگاهی ها تذکر و اعتراض کردیم. البته آنچه به جایی نرسد فریاد است.

وی افزود: تاکنون انجمن روانپزشکان ایران برای آگاهی بخشی هنرمندان و برای ارائه درست از بیماران روانی و حتی روانپزشکان، مکاتبات زیادی انجام داده است و حتی ما با مسئولین تلویزیون هم بابت همین موضوع دیدار داشتیم و مشکلات را توضیح دادیم و با توجه به اینکه علت این کار را نداشتن دانش کافی سینماگران به این موضوع می دانیم لذا بر آن شدیم تا دوره های آشنایی با بیماران روانی را بدون هیچگونه چشم داشت مالی برای فیلمنامه نویسان ، کارگردانان و بازیگران برگزار کنیم تا آنان با روش علمی تری به ارائه تصویر بیماران روانی بپردازند و هر رفتارهای غیر واقعی و تخیلی را به نام بیمار روانی به خورد تماشاگران ندهند.

دکتر جلیلی ادامه داد: حتی یکی دوبار هم قرار بر این شد که این دوره ها برگزار شود اما به دلیل تغییر مدیران تلویزیون و به فراموشی سپردن این کار از سوی رسانه ملی، پیگیری نشد.

                                                       نمایی از فیلم دیوانه از قفس پرید

وی با اشاره به فیلم سینمایی «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» ( دیوانه از قفس پرید - ساخته میلوش فورمن با بازی جک نیکلسون ، تولید سال 1975) گفت: برای اینکه این فیلم بتواند تصویر درستی از بیماران روانی ارائه دهد کارگردان، بازیگر و فیلمنامه نویس ، خودشان را به مدت یکماه در یک بیمارستان روانی بستری کردند تا بتوانند رفتارها و واکنش های طبیعی بیماران را دریافت کنند و بی جهت نیست که این فیلم مورد استقبال تماشاگران و منتقدین قرار گرفته است. اما در ایران متاسفانه برای اینکه یک بیمار روانی را نشان دهند اول از همه لباس های عجیب و غریب و مسخره تن او می کنند و او را وادار می کنند که رفتارهای و حرفهای نامربوط بزند! درحالی که این کارها نمی تواند نمایش گر یک بیمار روانی باشد. بیمار روانی ممکن است وسواس ، توهم ، افسردگی و ده ها بیماری روانی داشته باشد که واکنش های هر کدام می تواند متفاوت باشد.


رئیس انجمن روانپزشکان ایران تاکید کرد: این انجمن آمادگی دارد اگر از سوی هنرمندان و سینماگران تقاضایی مبنی بر آشنایی با انواع بیماران روانی بشود با کمال میل به این تقاضا پاسخ دهد چرا که ما هم به دنبال انعکاس دقیق تراطلاعات از بیماران روانی در قالب سینما و تلویزیون هستیم.

دکتر احمد جلیلی با بیان اینکه وقتی هنرپیشه ای می خواهد نقش یک بیمار روانی را بازی کند می بایست اطلاعات دقیقی از نقش خود داشته باشد گفت: تحقیق و پژوهش در هر کاری، دریچه موفقیت است بنابراین تحقیق برای انعکاس بیماری روانی و یا مشکلات یک روانپزشک می تواند غنای یک فیلم یا یک نمایش را افزایش دهد.
رئیس انجمن روانپزشکان ایران درمورد ارائه تصاویری از روانی بودن یک روانپزشک در برخی از فیلم ها به جهت انتقال حس طنز یا ترس به مخاطبین؛ این کارها را ناصحیح عنوان کرد و یادآور شد: هر چند که روانپزشکان هم می توانند دچار بیماری روانی باشند همان طوری که متخصص قلب می تواند بیماری قلبی داشته باشد ( البته پزشکی که دچار بیماری روانی شد دیگر نمی تواند طبابت بکند) اما تعمیم دادن یک مساله به دیگر روانپزشکان کار اشتباهی است و ما مردم ایران متاسفانه عادت کردیم مثلا اگر در خیابان دیدیم که دو نفر با همدیگر دعوا می کنند سریع به دیگر مردم تعمیم می دهیم و نتیجه می گیریم که مردم ایران همیشه در حال عوا کردن در خیابان ها هستند! ضمن اینکه باید آمار و ارقام را با پژوهش بدست آورد نه به صورت حدسی و تخیلی!

دکتر جلیلی اضافه کرد: شاید فیلمنامه نویس و فیلمسازی با یک روانپزشکی که خودش بیماری روانی داشته روبرو شده و این کار را به دیگر روانپزشکان تعمیم داده است. درحالی که جامعه علمی روانپزشکان ایران با حدود 2 هزار روانپزشک، معقول ترین و خوش برخوردترین جوامع تخصصی ایران است. البته ما هم این را قبول داریم مثلا اگر یک جراح متخصص داخلی به هنگام کار عصبانی بشود شاید خیلی مهم نباشد اما اگر یک روانپزشک عصبانی بشوند بلافاصله به چشم می آید.

این پزشک متخصص با بیان اینکه امیدواریم با کمک رسانه ها ، مردم و هنرمندان ، شناخت علمی تری از مقوله روانپزشکی پیدا کنند به فیلمنامه نویسان توصیه کرد به هنگام نگارش فیلمنامه یا در زمان ساخت از مشاوره انجمن روانپزشکان ایران غافل نشوند.

گفتگو از: مجید معافی