این روزها؛ اکرانهای خصوصی فیلمها برآوردهای اولیهای به کارگردانها و تهیه کنندههایی میدهد که میخواهند فیلمهایشان را به جشنواره ارسال و یا خارج از جشنواره اکران کنند؛ در این اکرانهای خصوصی تولید کنندگان فیلم دریافتهایی اولیه از فیلمشان و بازخوردهای آن را بر مخاطب حرفهای میبینند و تصمیمات نهایی را در مورد اثر اتخاذ میکنند.
اما هر چه به جشنواره نزدیکتر میشویم استرسها و فشارهای کاری و روانی هم بر عوامل تولید فیلم بیشتر شده و در گروههایی که فعالیتهای لابراتواری روی فیلمها انجام میدهند طبیعتا این استرسها بیشتر است.
در میان آثاری که امسال به جشنواره رسیده یکی از فیلمها که حتماً حاشیههای جذابی خواهد داشت «روزگاری عشق و خیانت» است؛ فیلمی که احتمالا در این دوره از جشنواره نظرات متعدد و البته متنوعی را به خود جلب خواهد کرد.
اگر بخواهیم به فضاهای فرامتنی فیلم توجه کنیم و فعلاً وارد اثر نشویم؛ نخستین مسالهای که ذهن را به سمت خود میبرد حضور تهیه کننده یکی از سیاسیترین فیلمهای سینمای بعد از انقلاب در کسوت تهیه کننده این فیلم است؛ روح الله شمقدری پیش از این «پایان نامه» را تولید کرده؛ فیلمی که شاید در زمان ساختش تنشهای زیادی را بر خود پذیرفت؛ و البته در همان شرایط هم مخاطبانی فیلم را دیدند و در موردش قضاوت مطلوب کردند.
دومین مساله نسبت برادری روح الله با جواد شمقدری است؛ او که برادر کوچک رئیس سابق سازمان سینمایی است امسال فیلمش را در حالی به جشنواره میفرستد که ممکن است نگاههای غرض ورزانهای هم علیه فیلم وجود داشته باشد؛ و با توجه به اینکه اثر تازه سینمایی او موضوعی بسیار حساس دارد؛ میتوان گفت این موضوع فرامتنی هم، به جذابیتهای اکران اول این فیلم در جشنواره کمک میکند.
البته به طور قطع روح الله شمقدری پیش از تولید این اثر، به این موضوع فکر کرده که زمان اکران و حضور فیلم در جشنواره زمانی است که ممکن است شرایط برای نمایش در جشنواره و نمایش عمومی فیلم مثبت نباشد و به همین دلیل میتوان نتیجه گرفت که او به طور کاملا منطقی سعی کرده فیلم خوبی تولید کند. در این باره هم وی درباره لزوم ساخت فیلم در مقام تهیه کننده «روزگاری عشق و خیانت» گفته است: «من زمان ساخت «پایان نامه» با این سوال روبرو شدم که فیلم بعدی سیاسی خواهد بود؟ که من در جواب گفتم: نگاه بنده در حوزه فیلمسازی یک نگاه وظیفهای است، یعنی معیارهایمان برای کار فراتر از سینما است و ما در حوزه سینما هدفهای آرمانیتری را پی گیری میکنیم، گفتم که ممکن است به فراخور این هدف در زمانهای مختلف ژانرهای متفاوت را تجربه کنیم، تصور میکنم که سوژه بکری را ساختیم».
همانگونه که ذکرش آمد؛ نکاتی که بر شمردیم البته موضوعاتی است که به خود فیلم و موضوع آن ارتباطی ندارد؛ اما اگر بخواهیم به موضوع فیلم هم نگاهی بیافکنیم؛ شنیدهها خبر از این دارند که روایت فیلم، واقعیتی را مطرح میکند از حضور صهیونیستی ها در ایران!
این واقعیت البته اسناد و مدارکی هم دارد که ذکر آن در فیلم شرایطی را ایجاد میکند که برای مخاطب هم جذابیت روایی دارد و هم جذابیت کشف کردن یک موضوع مهم؛ که جالب است تا امروز از چشم و ذهن بسیاری از پژوهشگران تاریخ سیاسی معاصر ایران پنهان مانده یا به آن بیتوجهی شده است.
این فیلم در موضوعات مرتبط با «انقلاب اسلامی» که از دغدغههای دوران مدیریت جواد شمقدری بود تولید شده و آغاز یک جریان بزرگ در پایان دادن به یک فرایند صهیونیستی را به مخاطب عرضه میکند.
شاید در چند سال گذشته این نخستین فیلمی باشد که به طور مشخص موضوع انقلاب اسلامی و تاثیرات حضور آن بر فضای سیاسی - اقتصادی کشور را رمزگشایی میکند؛ روح الله شمقدری هم در این مورد میگوید: «هنوز اطلاعات دقیقی از فیلمهای حاضر در جشنواره نیست اما تصور میکنم که فیلم «روزگار عشق و خیانت» تنها فیلم جشنواره امسال باشد که با موضوع «انقلاب اسلامی» ساخته شده است، بعد از مدتها که موضوع انقلاب اسلامی در آثار سینمایی مفقود واقع شد، شاید میتوان گفت این فیلم بعد از چند سال اولین فیلمی است که با موضوع انقلاب ساخته شده است و از این حیث منحصر خواهد بود.»
او در همین باره میگوید: «فیلم «پایان نامه» یک فیلم سیاسی بود که ویژگی سیاسی آن فراتر از بقیه موضوعات اثر گذاشت، اما تصور میکنم فیلم «روزگاری عشق و خیانت» را میتوان یک فیلم سیاسی دانست، البته فیلم سیاسیای که حوزهاش بین المللیتر شده است، چون حرفی که فیلم میزند فراتر از مرزهای ما میرود و به معضلی جهانی میپردازد، در عین اینکه ما تاریخ انقلاب را دستمایه فیلم قرار دادیم.»
حالا باید حدود یک ماه منتظر بمانیم و ببینیم که این افشاگری سینمایی و رمزگشایی از برخی وقایع پیش از انقلاب چگونه توسط گروه تولید این اثر روایت میشود.