مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز در مرکز شهر محمودآباد واقع در جنوب شرقی آذربایجان غربی تپه‌ای وجود داشت که به تصور مردم و مسوولین شهری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و به همین دلیل سال‌ها از هرگونه ساخت و ساز یا حتی تعریض خیابان در اطراف آن جلوگیری می‌شد. تپه محمودآباد در یک روز بارانی و تعطیل در اردیبهشت ماه سال ۸۹ توسط شهرداری تخریب ‌شد. در آن زمان کوروش صديقی شهردار وقت محمودآباد در پاسخ به اين پرسش که آيا پيش از تخريب تپه، از سازمان ميراث فرهنگی کتبا استعلام شده است؟ به روزنامه مردم‌سالاری گفته بود: «شهرداری با ميراث فرهنگی در تعامل است. ما در خريد يک حمام قديمی به ميراث فرهنگی کمک کرديم. آنها نيز اين تپه را که باستانی نبوده و سال‌ها به دليل ثبت آدرس اشتباه تپه باستانی فرض شده، طی توافق نامه‌ای به تاريخ ۲۲/۱/۸۹ به شهرداری واگذار کردند تا بازار تره‌بار در این مکان احداث شود.»

 _{حمام پس از واگذاری}

اما شايد مهمترين سوال در تخريب تپه محمود آباد این بود که آيا اين تپه اساساً باستانی بوده يا خير؟اگر باستانی نيست چگونه اين همه سال کارشناسان بر باستانی بودن آن صحه گذاشتند؟ در همان زمان علی اسماعيل نژاد دبير انجمن دوستداران يادگارهای تاريخی ايزيرتو يکی از انجمن‌های فعال آذربايجان غربی عنوان کرده بود به گفته کارشناسان با توجه به تصاوير، عکس‌ها، اسناد،۳۰ قبر مکشوفه و سفالهای به دست آمده اين تپه باستانی و متعلق به دوره مانايی‌ها بوده و قدمتی حدود سه هزار سال دارد. همچنین در۱۷ اردیبهشت همان سال خبرگزاری میراث فرهنگی گزارش داد که به گفته گروهی از کارشناسان باستان‌شناسی كه برای مطالعه پژوهشی- مقايسه‌ای، از اين تپه بازديد كرده بودند، با توجه به نمونه‌ سفال‌های جمع‌آوری شده اين تپه آثاری از هزاره اول (دوران مانايی‌ها) تا دوران اسلامی را در بردارد. 

هرچند در آن زمان تخریب تپه منتسب به دوره مانایی و خرید حمام توسط شهرداری برای میراث فرهنگی در قبال آن، با اعتراض مردم و دوستداران میراث فرهنگی و البته تکذیب باستانی بودن توسط کارشناسان استانی وقت رو به رو شد، اما اکنون پس از چهار سال این حمام قاجاری خریداری شده نیز در وضعیت اسفناکی به سر می‌برد. این در حالی است که سه قطعه زمینی که قرار بود در ازای خرید این اثر تاریخی توسط شهرداری به مالک تعلق گیرد نیز تا کنون واگذار نشده است. 

عبدالله زندی مالک حمام محمودآباد در گفت و گو با هنرنیوز می‌گوید:« ۳۷ میلیون تومان از اداره میراث فرهنگی دریافت کردم. اما سه قطعه زمین هر کدام به مساحت ۲۰۰ مترمربع هرگز از سوی شهرداری به من واگذار نشد.»

او ادامه می دهد: « این حمام متعلق به آقای امیرجعفری بود که سال ۵۴ به من واگذار شد. در آن زمان ۵۰هزار تومان داشتم، ۴۰ هزار تومان هم قرض گرفتم و آن را مرمت کردم. حمام تا سال ۸۹ سرپا بود و کاربری داشت. من هم درآمد خوبی داشتم ولی اداره میراث فرهنگی و شهرداری اصرار داشتند که این حمام را بخرند. اما حالا هر کس حال و روز حمام را ببیند به گریه می‌افتد. مضاف بر این که حق مرا هم پرداخت نمی‌کنند. من در نامه‌ای ضمن اعتراض اعلام کردم در صورت عدم اجرای تعهد قرارداد فسخ است و باید حمام بازگردانده شود. »

اسد محمودی-یک دوستدار میراث فرهنگی- نیز با اشاره به قدمت حمام و گچ‌‌بری‌های آن اظهار می‌دارد:« پدر ۸۰ ساله‌ام می‌گوید از زمان پدرش این حمام وجود داشته است. آب آن از یک چشمه قنات تأمین می‌شد که نیمی از آب به دریاچه برای آبیاری باغات و نیمی به حمام جاری می‌شد. آنچه در معماری این بنا جالب است کندن ۴ متر زیر زمین و احداث آن است به طوری که سقف حمام، هم کف با کوچه است اما اکنون پس از تملک آن در سال ۸۹ نه تنها وضعیت آن بهبود نیافته که محلی برای تجمع زباله شده است.‌»

عباس معظم- عضو شورای شهر محمودآباد- هم توضیح ‌می‌دهد:« ‌سازنده این حمام شخصی به نام حسین قلی خان چاردولی است. بنا در سال ۱۲۷۹ه.ق برابر ۱۲۳۶ شمسی در ماه ربیع الاول ۱۵ سال پس از سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و زمان صدارت میرزا آقاخان نوری در مساحت ۵۴۴متر مربع به ابعاد ۱۷ در ۳۲ متر و با مصالح سنگ و گچ ساخته شده است. هر چند این بنا چنین قدمتی دارد اما هرگز سقف آن فرو نریخته و این نشان از نوع معماری آن دارد. »

 

او این پرسش را مطرح می‌کند:« کل قضیه واگذاری تپه و تملک حمام مشکوک است.در نقشه شهر نوشته شده تپه میراثی است. بعد می‌گویند باستانی نیست! اگر ارزش تاریخی ندارد چرا در تملک میراث فرهنگی بوده است؟ اگر باستانی است برای چه آن را فروخته‌اند؟ شهرداری این وسط چه سودی برده است؟ از سویی اداره میراث فرهنگی تا جایی را ثبت نکند آن را نمی‌خرد اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد پرونده ثبتی حمام محمودآباد وجود دارد اما در مورد ثبت ملی حمام خبری در دست نیست.» 

_{حمام پیش از واگذاری}

مصطفی قدری – رییس فعلی شورای شهر محمودآباد- هم توضیح می‌دهد:« در متن قرارداد شهرداری با میراث فرهنگی ۸ بند آمده است که در پایین قرارداد نام سه نفر از نمایندگان میراث فرهنگی آمده است پس این نامه نشان می‌دهد با توافق میراث و شهرداری حمام از مالک خریداری شده است . یک قرارداد هم نشان می‌دهد که این توافق برای ثبت رسمی آن به اداره ثبت برده شده است. اما دربازدیدی که از حمام داشتیم با دربی که با سیم بسته شده بود رو به رو شدیم که شواهد حاکی از وضعیت اسفناک این اثر تاریخی بود. طی تماس با اداره میراث فرهنگی شاهین دژ آنها اظهار بی‌اطلاعی کردند و قرار شد فردای آن روز کسی را به محل اعزام کنند. از طرفی پس از بررسی پرونده حمام در شهرداری متوجه می‌شویم این نهاد می بایست در ازای خرید حمام به آقای زندی سه قطعه زمین به شماره ۹ و ۱۰ و ۱۱واگذار کند. اما جالب اینجاست که اکنون قطعه شماره ۹ از سوی شهردرای به شخص دیگری واگذار شده که در حال ساخت و ساز است!» 

از سویی معظم هم خاطر نشان می‌کند:« نکته جالب توجه آن که یکبار ۳۰ میلیون تومان و بار دیگر ۷ میلیون تومان از سوی میراث فرهنگی به آقای زندی مالک حمام پرداخت شده است. از سویی پرونده موجود در شهرداری شامل تنها سه چهار برگه است. این در حالی است که پرونده باید کارشناسی و تکمیل می‌شد اما نه عکس و نقشه و نه تأییده شورای شهر وقت و نه تاییده قائم مقام شورا در استانداری هیچ کدام در این پرونده موجود نیست؟ این در حالی است که حمام پس از تملک توسط اداره میراث فرهنگی، به امان خدا رها شده است و این زمینه را برای سوداگران و قاچاقچیان فراهم کرده تا چندین بار دست به حفاری غیرمجاز بزنند و از سوی شهرداری نیز هرگز بر روی تپه تخریب شده بازارچه‌ای احداث نشده است!»