بیگلری:
سینما ابزاری مهم برای آشنایی مردم با باستان‌شناسی است
سرپرست پخش پارینه سنگی موزه ملی معتقد است بخش بزرگی از جامعه ما از طریق مستندهای پخش‌شده از شبکه‌های مختلف سیما و شبکه‌های خارجی، با باستان‌شناسی آشنا شده و حتی به آن علاقه‌مند شده‌اند.
تاريخ : چهارشنبه ۱۰ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۵۷
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، دکتر فریدون بیگلری باستان‌شناس و سرپرست بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران در آستانه برگزاری «نخستین گردهم‌آیی بین‌المللی سینمای مستند و باستان‌شناسی ایران» پیرامون ارتباط میان سینما و باستان‌شناسی اظهار داشت: «ساخت مستند با موضوع باستان‌شناسی در بسیاری از کشورهای جهان پیشینه طولانی دارد و در بعضی از این کشور‌ها مثل ایتالیا و ایالات متحده، با اتکا به چنین پیشینه‌ای، هر ساله جشنواره‌هایی با موضوع فیلم‌های مستند باستان‌شناسی برگزار می‌شود. چنین جشنواره‌هایی علاوه بر تقویت ارتباط بین مستندسازان و باستان‌شناسان، باعث جلب توجه عموم مردم به باستان‌شناسی و نقش مهم آن در جامعه می‌شود.»
وی ادامه داد: «در ایران با اینکه سابقه پژوهش‌های باستان‌شناسی به بیش از یک قرن می‌رسد و اولین مستند باستان‌شناسی هم بیش از ۷۰ سال پیش در تخت‌جمشید ساخته شده، اما متاسفانه در طول این مدت مسئولین فرهنگی تلاشی برای برگزاری همایش یا جشنواره‌ای که بطور اختصاصی به مستند باستان‌شناسی بپردازد، نکرده‌اند. این کم‌توجهی باعث شده که ساخت چنین مستندهایی هیچگاه جدی گرفته نشود و بسیاری از فیلم‌های تولید شده حاصل تلاش و همت فردی تعدادی از مستندسازان و باستان‌شناسان بوده که علیرغم مشکلات زیاد موفق به تولید آثار ماندگاری چون «تپه‌های مارلیک» شدند. برگزاری این همایش، یکی از نخستین تلاش‌های جدی در بررسی و مرور مشکلاتی است که در ۷۰ سال گذشته باعث ضعف مستند باستان‌شناسی در ایران و در حاشیه ماندن آن شده است.»
عضو هیات علمی «نخستین گردهم‌آیی بین‌المللی سینمای مستند و باستان‌شناسی ایران» با اشاره به نتایج احتمالی حاصل از برپایی این گردهم‌آیی عنوان کرد: «با توجه به اینکه نخستین بار است که در ایران علاوه بر نمایش مستندهای باستان‌شناسی، بطور همزمان سخنرانی‌هایی نیز با این موضوع ارائه می‌شود، شاید نتوان از قبل برآورد درستی از نتایج آن داشت، اما شکی نیست که حضور مستندسازان و باستان‌شناسان و مسئولین مربوطه در زیر یک سقف و بحث و گفتگوی جدی دراین‌باره می‌تواند بسیار راهگشا باشد.»
وی با تاکید بر جنبه‌های مختلف مستندسازی درباره خواسته‌ها و انتظارات باستان‌شناس از مستندساز، توضیح داد: «نوع دیدگاه کارگردان مستندساز نسبت به مبحث باستان‌شناسی و خواسته و انتظارات وی از باستان‌شناسان بسیار تعیین کننده است. اگر کارگردان با سوالات درستی به موضوع باستان‌شناسی بپردازد، بخش زیادی از مشکلات موجود هرگز پدیدار نمی‌شوند. از مستندهای خاص که باستان‌شناسی در آن‌ها دست مایه‌ای است برای پرداختن به سایر موضوعات که بگذریم، یکی از موارد مهم دادن نقشی فعال‌تر به باستان‌شناسان در انجام پژوهش درباره موضوع مستند است و این مهم که فیلمنامه بطور مشترک توسط کارگردان و باستان‌شناس نگاشته شود. چنین همکاری نزدیکی طی مراحل مختلف تولید از نخستین مراحل تحقیق درباره موضوع تا مرحله پایانی مونتاژ و نریشن می‌تواند بر کیفیت فیلم و ارتباط بهتر با مخاطب بسیار تاثیر‌گذار باشد.»
این باستان‌شناس افزود: «متاسفانه در مواردی می‌بینیم که کارگردانان مستندساز بدون مطالعه قبلی درباره موضوع و با گردآوری اطلاعات از منابع دست چندم و اغلب اینترنتی و بدون مشاوره با باستان‌شناسان به سراغ موضوعات مختلف در حوزه باستان‌شناسی می‌روند که طبیعتاً نتیجه چنین کاری نه ارزش علمی دارد و نه در جذب مخاطب عام موفق است.»
بیگلری کمبود آگاهی فیلمساز و باستان‌شناس از فضای کاری یکدیگر و عدم درک این دو حوزه را از دلایل برقرار نشدن ارتباط میان این حوزه دانست و خاطرنشان کرد: «شکی نیست که زبان تصویر در طول تاریخ بشر همیشه مؤثر بوده و نقشی قوی در شکل‌گیری اندیشه و احساس جامعه داشته است. قطعاً مدیوم سینما یکی از ابزارهای کارا و بسیار مهم در ارتباط‌گیری باستان‌شناسی با عموم مردم است. در واقع بخش بزرگی از جامعه ما از طریق مستندهای پخش‌شده از شبکه‌های مختلف سیما و شبکه‌های خارجی، با باستان‌شناسی آشنا شده و حتی به آن علاقه‌مند شده‌اند. یکی از وظایف مهم ما باستان‌شناسان انتقال نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی به زبانی قابل‌فهم به عموم جامعه است. ازیک‌طرف این حق مردم است که از پیشینه سرزمینی که در آن زندگی می‌کنند و به آن تعلق‌خاطر دارند، آگاه شوند و از طرف دیگر گسترش این آگاهی و آشنایی نسبت به باستان‌شناسی و میراث فرهنگی در جامعه باعث می‌شود که خود مردم نقشی فعال‌تر در امر حفاظت از میراث فرهنگی این سرزمین و معرفی آن ایفا کنند.»
وی ادامه داد: «مستندهای باستان‌شناسی نقش مهمی در آموزش مردم و ایجاد آگاهی و علاقه در میان آن‌ها داشته و خواهند داشت. ازآنجاکه آموزش یکی از وظایف سازمان میراث فرهنگی است، امیدوارم برگزاری این همایش باعث شود که مسئولین سازمان میراث فرهنگی و همچنین سایر سازمان‌های مرتبط بیش‌ازپیش به اهمیت این مدیوم پی ببرند و در آینده شاهد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در این عرصه باشیم.»
گفتنی است: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی قصد دارد تا با برگزاری «نخستین گردهم‌آیی بین‌المللی سینمای مستند و باستان‌شناسی ایران» گامی جدی برای تعامل میان مستندسازان و باستان‌شناسان برداشته و با ایجاد فضای همدلی و همگرایی بین آنان، شرایطی را مهیا نماید تا آثار ارزشمندی در این زمینه تولید شود.
این گردهم‌آیی از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۷ عصر روزهای ۱۵ الی ۱۷ دی‌ماه ۱۳۹۳ در سالن موزه ملی ایران که نمایانگر تاریخ باستان و هویت ملی ایرانیان است، برپا می‌شود.
