به گزارش هنرنیوز ، نشست کتاب‌خوانِ «سبک زندگی مجازی» به همت مرکز مطالعات فضای مجازی وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سه‌شنبه ۱۰ بهمن ماه، با حضور حسن نجفی‌سولاری، مشاور فضای مجازی صدا وسیما و عضو کارگروه فناوری اطلاعات مجمع تشخیص مصلحت نظام، سید بشیر حسینی، مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشگاه صدا و سیما، مهدی جمشیدی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همچنین امین متولیان، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد، اسماعیل جانعلی پور، مدیرکل فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از علاقه‌مندان حوزه رسانه و فضای مجازی، برگزار شد.

حسن نجفی‌سولاری در این نشست، با ابراز خرسندی از پرداختن به موضوع «سبک زندگی مجازی» با محوریت کتاب، طی سخنانی گفت: این جلسات به ایجاد محفلی برای مباحثات علمی عمیق‌تر که نیاز امروز جامعه ما است، کمک شایانی می‌کند؛ چرا که شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که هرچه به جلو می‌رویم، فرصت مباحثات عمیق کم می‌شود؛ اتفاقی که خود متأثر از گسترش فضای مجازی در زندگی ما است.

نجفی سولاری در ادامه به معرفی کتاب «خانواده مسلمان و فضای مجازی» نوشته سعیدرضا عاملی از دفتر نشر فرهنگ اسلامی پرداخت و گفت: دکتر عاملی یک روحانی مسلط به فقه اسلامی است که با دریافت دکترای ICT، رشته تخصصی مربوط به فضای مجازی به صورت حضوری از کشور انگلستان، به فلسفه فضای مجازی نیز تسلط کامل دارد و آثار متعددی در این موضوع منتشر کرده‌ است.

استفاده از امکانات فضای مجازی در خانواده

مشاور فضای مجازی صدا وسیما درباره محتوای این اثر گفت: نویسنده در این کتاب، اساسا ورود فناوری به خانواده را مجاز می‌داند و بر آن اصرار دارد و در کل کتاب بر ضرورت استفاده از فضای مجازی تأکید می‌کند؛ بیان فلسفی نویسنده چنین استدلال می‌کند که همان‌گونه که ما از امکانات زیست بوم اول (زندگی واقعی) استفاده می‌کنیم، باید از امکانات زیست بوم دوم که همان فضای مجازی است نیز به طور کامل بهره ببریم. بر این اساس نویسنده از فصل ششم به بعد اصرار دارد منافع و امکانات فضای مجازی برای خانواده را بیان کند.

نجفی‌سولاری در ادامه به تشریح ساختار این اثر پرداخت و گفت: این کتاب ابتدا برای ایجاد فهم مناسب نسبت به مفهوم خانواده در ضمن ارائه گفتمان‌های مختلف درباره خانواده، به موضوع سبک زندگی وارد شده و سپس روند تغییرات تاریخی خانواده را بررسی کرده است. در ادامه نویسنده برای ارائه دیدی وسیع‌تر از امکانات فضای مجازی، فصلی از این کتاب را به خدماتی که غرب در فضای مجازی برای خانواده‌ها ارائه کرده، اختصاص می‌دهد و تعداد بسیار زیادی از سامانه‌های فضای مجازی و خدماتی را که در موضوعاتی چون تربیت کودک، بهداشتی و پزشکی خانواده، قوام خانواده و غیره ارائه می‌دهند، برشمرده است.

وی افزود: یک فصل از این کتاب نیز به خدمات فضای مجازی به خانواده‌ها در کشورهای اسلامی اختصاص یافته و فصل آخر کتاب نیز به پیشنهادات بومی برای ارائه خدمات در فضای مجازی برای خانواده‌های ایرانی در کشورمان اختصاص دارد. همچنین این کتاب هرجا که لازم بوده خانواده را از موضوعاتی در فضای مجازی پرهیز دهد، در کنار بیان قوانینی که از سوی سازمان‌های ناظر بین‌المللی در حوزه خانواده وضع شده، نگاه دینی متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی را در لایه‌ای لطیف بیان کرده است.

دعوت به تأمل درباره نسبت ما با فضای مجازی

در این نشست مهدی جمشیدی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز به معرفی کتاب «زندگی دکمه بازگشت ندارد» برای حاضران پرداخت و گفت: این اثر یک کتاب در قطع جیبی و از نوشته‌های اخیر آقای فرشاد مهدی‌پور است که از سوی انتشارات دفتر نشر معارف به بازار کتاب آمده که به نسبت رسانه‌های نوظهور اجتماعی با زندگی انسان ایرانی چه در حوزه فردی و چه در حوزه اجتماعی می‌پردازد.

جمشیدی با اشاره به موضع انتقادی کتاب افزود: نکته‌ای که خواننده را برای خوانش این اثر ترغیب می‌کند، ادبیاتی است که در این کتاب استفاده شده؛ پرداختن مسائل محل مناقشه امروز، با زبانی صمیمی و دلنشین، از این کتاب، اثری جذاب برای خواننده ساخته است. این کتاب دستور نمی‌دهد و به دور از زبان عامرانه، ما را به تأمل در خویشن درباره نسبت‌مان با فضای مجازی دعوت می‌کند تا از وابستگی اعتیادوار ما به فضای مجازی پرده‌برداری کند و در واقع ذهن خوانندگان را وادار به تجویز نسخه درمان برای خود کند. از این جهت کتاب «زندگی دکمه بازگشت ندارد» موضعی انتقادی و آسیب‌شناسانه دارد که با زبانی نرم نکات انتقادی خود را به ما گوشزد می‌کند.

انتقاد از مواجهه منفعلانه با فضای مجازی

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره محتوای این اثر نیز توضیح داد: از جمله مضامین اشاره شده در این کتاب، نسبت اخلاق با فضای مجازی، نسبت تفنن با فضای مجازی نسبت غفلت با فضای مجازی و مضامینی از این گونه است. در حقیقت نویسنده به این موضوع اشاره می‌کند که فضای مجازی ما را از خودمان، معارف عالی، تعمق، فرهیخته شدن و همچنین از انسان‌های دیگر دور کرده و نوعی فردگرایی مضموم و شبه بیمارگونه برای انسان ایجاد کرده است.

وی تصریح کرد: اگر بتوانیم نسبت خودمان را به خودمان درست تعریف کنیم و از فلسفه و معنای زندگی درک درستی داشته باشیم، طبیعتا نسبت ما با فضای مجازی هم به گونه‌ای بازتعریف می‌شود که ما آن را تسخیر می‌کنیم، نه اینکه او ما را تسخیر کند. اما متاسفانه انسان ایرانی معاصر هنوز نتوانسته این نسبت را به درستی باز تعریف کند.

مهدی جمشیدی یادآور شد: باید توجه داشته باشیم که این کتاب نسبت به فضای مجازی نگاه انتقادی ندارد، بلکه نسبت به مواجهه منفعلانه ما با فضای مجازی نگاه انتقادی دارد و معتقد است که ما نتوانسته‌ایم از امکانات این فضا در جهت پیشبرد اهداف متعالی بهره ببریم. به طور کلی این کتاب را اثری موفق می‌دانم که برای خوانندگان بسیار جذاب خواهد بود.

نکاتی راهبردی برای آشنایی خانواده‌ها با فضای مجازی

در ادامه این نشست سید بشیر حسینی، مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشگاه صدا و سیما به معرفی اثر مشترک خود و حسین حق پناه با عنوان «۱۵۰ هشتگ نهضت سواد رسانه‌ای» پرداخت و گفت: این کتاب در واقع نکاتی راهبردی پیرامون موضوع سواد رسانه‌ای را ارائه می‌دهد. این کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای که در زمستان ۱۳۹۴ از سوی انتشارات رواق اندیشه به بازار کتاب عرضه شد، شامل ۱۵ فصل است که در هرفصل ۱۰ نکته راهبردی ارائه شده است.

حسینی درباره فصل‌های ۱۵ گانه این کتاب توضیح داد: این فصول شامل موضوعاتی چون کلیات رسانه‌ها، کتاب، نشریات، رادیو و موسیقی، عکس، تلویزیون و ماهواره، فیلم و سینما، رایانه، بازی‌های ویدئویی، اینترنت، رسانه‌های اجتماعی، تلفن همراه، سبک زندگی، تبلیغات و اخلاق رسانه‌ای است که در آن سعی کرده‌ایم به جای در پیش گرفتن یک فضای علمی تخصصی، با مخاطب قرار دادن مخاطبین عام و به خصوص والدین ومعلمان، با رویکردی جدید با تصویر سازی‌های مختلف مخاطب را به برقراری ارتباط با مفاهیم کتاب ترغیب کنیم.

وی با اشاره به نگارش این کتاب در سال ۱۳۹۳ افزود: با توجه به سرعت گسترش فضای مجازی در زندگی ما طی سال‌های اخیر، در زمان نگارش این کتاب هنوز از برخی از شبکه‌های اجتماعی مطرح امروز، خبری نبود و بسیاری از اصلاحات مرسوم امروز در آن زمان به گوش مردم نخورده بود. بنابر این این کتاب در گام اول اقدام با آشنایی مردن با مفاهیم و اصطلاحات مهم و پرکاربرد در فضای مجازی کرد و اساس انتخاب عنوان این کتاب در آن زمان، با هدف آشنایی بیشتر مردم با این اصطلاحات بود؛ هرچند که در بدو انتشار، با انتقاداتی هم مواجه بود.

مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشگاه صدا و سیما ادامه داد: اگر این اثر را در سال جاری می‌نوشتم، بخشی از مطالب کتاب با اثر پیشین متفاوت می‌شد، چرا که در کنار سرعت گسترش فضای مجازی، برخی نکات ارائه شده در این کتاب دارای تاریخ مصرف بود و برای مخاطبان در سال ۱۳۹۳ نوشته شده بود.

مرکز مطالعات فضای مجازی وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران اقدام به برگزاری ۱۰ نشست کتاب‌خوان با محوریت فضای مجازی کرده است که نشست «سبک زندگی مجازی» به عنوان نخستین نشست از این سلسله نشست‌ها، ۱۰ بهمن ماه برگزار شد.