آیدین خانکشی پور نقاش و تصویرگر معاصر در خصوص علت انتخاب دامنه فعالیت و مضمون نمایشگاه گروهی «انسان به سوی نیستی» گفت: تمامی هنرها از طراحی آغاز می‌شود. طراحی بستر بروز و پیدایش تمامی صنایع و فنون هنری است. این فن به واسطه نقش خود در هنر در تمامی ادوار تاریخ با توجه خاصی مواجه بوده و در این راه همواره دستخوش تحول و دگرگونی‌ بوده‌است. تعاریف طراحی در فضای معاصر جهان با تعاریف کلاسیک آن به کلی تفاوت دارد.

آیدین خانکشی‌پور درباره طراحی گفت:« آن‌چه به عنوان طراحی پیش رو داریم، روایت انسان معاصر است. روایتی به درازای تاریخ. «انسان به سوی نیستی» کوششی است برای جستجو در اموری که از محیط، مصائب و خاطرات تاریخی نشأت می‌گیرد. این نسل آئینه‌ای‌ست از پذیرش بی‌پون و چرا. این اجبار ارزش‌ها را دستخوش تغییر کرده‌اند، هجو نا خودآگاه این نقوش بازنمودی از تمام آشوب‌های این جهانی است» طراحی به معنای امروزی تنها شناخت مبانی ظاهری اشیاء نیست. ادراک طراحی موضوع در این راستا از اهمیت بیشتری برخوردار است. این ارزش نه به معنای چگونه کشیدن که به مفهوم رویکرد مترتب بر جهان هستی است، به جرأت می توان گفت این رویکرد به چگونه دیدن طبیعت پیرامون و پدیده‌ها مربوط است. هدف از انتخاب مجموعه حاضر در این نمایشگاه و هدف از برگزاری چنین نمایشگاهی نشان دادن تنوع نگرش‌های گوناگون در طراحی است. در واقع تنوع دید هنرمندان و اندیشه‌های گوناگون آن‌ها در این مجموعه مورد برسی قرار گرفته است.

وی افزود: ادراک طراحی وجه مشترکآثار در این نمایشگاه است و به جرأت می‌توان گفت وجه متمایز این نمایشگاه نسبت به نمایشگاه‌های دیگر در این ادراک نهفته است.

وی در خصوص استفاده از رنگ در این آثار گفت: رنگ به تنهایی تعیین کننده دامنه یک هنر نیست. در برخی از آثار ارائه‌شده رنگ نیز به عنوان یک عنصر بصری دیده می‌شود. گرچه بسیاری بر این عقیده استوارند که رنگ وجه مشخص نقاشی از طراحی است لیکن در این میان ذکر یک نکته مظلوب به نظر می‌رسد: «در واقع رنگ در تبدیل یک طراحی به نقاشی موثر است، اما این خصوصیت برای تبدیل طراحی به نقاشی کافی نیست.» در واقع آن‌چه نصر در خصوص این نمایشگاه بیان کرده است به شاخصه های ظاهری آثار اشاره دارد. او معتقد است طراحی نسبت به سایر گونه های تجسمی از خاصیت خط به عنوان مهم‌ترن و ابتدایی‌ترین عنصر تجسمی بهره بیشتری برده است. وی معتقد است ماهیت خطی حامل اصلی طرح است.

او ادامه داد: آن‌چه آثار تمامی هنرمندان حاضر در این مجموعه را در یک مجموعه قرار می‌دهد و می‌توان آن‌را وجه اشتراک آثار آن‌ها دانست، نگاه فیگوراتیو به این آثار است. هرکس در این مجموعه از نگاه خود، اثر را از واقعیت منتزع ساخته؛ اما هیچ‌یک از آثار بر مبنای آبستره ایجاد نشده‌است.

ایشان در ادامه بیان کرد: محوریت این نمایشگاه همان‌طور که از نام آن پیداست، انسان است. این مجموعه آثار از اجتماع، حافظه تاریخی، مشکلات اجتماعی و خاطرات شخصی و خاطرات هنرمندان در ارتباط با دیگران نشأت می‌گیرد. حال گاهی این بازنمایی ملموس تر و گاهی به انتزاع نزدیک‌تر است.

وی در خصوص این امر که تعریف طراحی به معنای درک درست، بیان درست، و نگرش مطلوب به موضوع اثر هنری در این نمایشگاه با چه نگرشی اعمال شده است گفت: در بیانیه خود برای برپایی نمایشگاه از طراحی به عنوان یک رسانه یاد کردیم. طراحی به عنوان یک رسانه‌، صریح‌تر از سایر رسانه‌هاست، که مقصود خود را بی هیچ واسطه یا حجابی بیان می‌کند. این مهم‌ترین خاصیت طراحی است که در نقاشی و سایر هنرها مشهود نیست. هنرهای دیگر سخن خویش را در لفاف و با واسطه منتقل می‌کنند لیکن طراحی به واسطه صراحت بیان ازین قاعده مستثنی‌‌ست.

خانکشی پور در خصوص مضامین مورد توجه در خلق این آثار گفت: توجه به ارتباط انسان با، طبیعت، محیط، خاطرات و رویدادها بخشی از نکاتی است که در روند خلق آثار مورد توجه قرار گرفته‌است؛ در واقع مضامین انسانی وجه مفهومی این آثار را به خود اختصاص داده است.

وی در خصوص این امر که هنر معاصر در ارتباط با اجتماع و گذشته تاریخی سرزمین‌مان، دچار سرگردانی و انفصال از سنت است؛ لیکن به نظر می‌رسد این امر با نتیجه‌ای جز افوال هنر را در پیش ندارد، گفت: در این امر که انفصال در هنر سرزمین ما در طول تاریخ فراوانی وجود دارد شکی نیست. این انفصال در روند هنری ایران نقشی مخرب داشته است. چنین انفصالی در هنر غرب وجود ندارد. در واقع می‌توان گفت هنر ایران در طول تاریخ به واسطه تغییر در حکومت و آشوب‌های دامنه‌دار و پی‌در پی، دچار انفصال و از هم گسیختگی‌هایی گشته‌است. این امر سیر روند هنر ایران را دچار فراز و نشیب‌های فراوانی ساخته است. جنگ‌های متوالی و حکومت‌ اقوام مختلف، از حمله اعراب گرفته تا غلبه ترک‌ها و حکومت مغول‌ها، هر کدام به نحوی هنر ایران را مبتلای تغییر ساخته است و در این سیر تحول هربار شکلی از هنر برتری و اهمیت شاخص یافته‌است. این امر تا بدان‌جا پیش می‌رود؛ که در دوره‌ای از تاریخ، هنر ایران دچار رکود و فروخفتگی می‌گردد. در واقع یکی از آشکارترین دوران رکود در هنر ایران، از دوران کمال‌الملک تا ظهور نسل اول نقاشان نوگرا مشخص است. نسل اول نقاشان نوگرا هنرمندانی هم‌چون وزیری مقدم، پزشک‌نیا، جوادی پور و هنرمندانی ازین دست هستند. شکاف‌ها و توقف‌های تاریخی ازین دست؛ بر اختلال در پیشرفت هنر ایران دامن زده است. گرچه تلاش این هنرمندان قابل تقدیر است اما قصه به این‌جا ختم نمی‌شود. ماجرا این است که آیا جامعه آمادگی پذیرش این تغییر و دگرگونی ناگهانی را داشته است، یا خیر! آن‌چه از ظواهر امر پیداست این است که این تحول چندان عملکرد مطلوبی نداشته ‌است. اما آن‌چه پیداست این است که چنین تحولی به بخشی از فرهنگ تصویری ما بدل شده است. این امر سبب شده، تا شکاف عمیقی میان انتظار مخاطبان عام از هنر، و اندیشه نقاشانه در عصر حاضر پدید آید. این رویکرد به هنر معاصر نه با نقاشی کمال‌الملک ارتباط دارد و نه به هنر نقاشان نوگرا از نسل جوادی‌پور شباهت دارد. با گسترده تر شدن رسانه‌های گروهی و ارتباط صریح و بی واسطه با جهان معاصر، می‌توان گفت؛ آشفتگی هنر معاصر چندان دور از باور نیست.

این نقاش معاصر در ادامه گفت: با این وجود معتقدم، کسی که با سنت‌ها و فرهنگ ایرانی پرورش یافته‌است، اثری مرتبط با سنن و باورهای مسلط بر سرزمین خویش را به وجود خواهد آورد. به علاوه بر این اعتقاد پایبندم که هنر معاصر تنها گرته برداری خام دستانه از هنر غرب نیست و باورهای ذهنی و فرهنگ ملی در شکل دادن به آن موثر است.

وی در خصوص اصلاح بدنه هنر معاصر و اصلاح اندیشه عوام در ارتباط با هنر معاصر بیان کرد: باور مخاطبین از هنر امری است که به تربیت تصویری آن‌ها مرتبط است. به باور من، لازم است هنرمندان درک درستی از هنر را به مخاطبان خود عرضه کنند، و به این واسطه شناخت از هنر اصیل به مفهوم امروزی را گسترش دهند.

او در پایان سخنان خود در خصوص نقش هنرمند در اصلاح رویکرد جامعه به هنر معاصر گفت: به باور من باورهای اشتباه نسبت به داوری هنر، ریشه در عوامل متعددی دارد. بخشی از فرهنگ بصری مردم به آموزش نادرست آن ها مرتبط است، آن‌چه امروزه در درک نا مناسب مخاطبین از هنر و پذیرش آن به چشم می‌خورد در گذشته و بنیان‌های تربیت آنان‌ها ریشه دارد. گاه هنرمندان امروز با مشکلاتی ازین دست مواجه اند که روند ذهنی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لیکن رویکرد درست به این مقوله اصلاح آن است نه اثرپذیری از مشکلاتی ازین دست.

«انسان به سوی نیستی» در گالری هور به آدرس: تهران، خیابان مطهری، خیابان میرزای شیرازی، کوچه نعیمی، شماره 12 به نمایش در خواهد آمد. این نمایشگاه هر روز به جز شنبه‌ها از ساعت 16 تا 20 آماده بازدید علاقمندان می‌باشد.



مینا عبدی