مرکز فرهنگی عراق که بخش‌های مختلف؛ «مدیر مرکز فرهنگی»، بخش روابط عمومی واطلاع‌رسانی»، «بخش جشن‌ها وجشنواره‌ها»، «بخش امور فرهنگی»، «بخش کتابخانه»، «بخش آموزش زبان‌ها»، «بخش اداری» و همچنین «بخش حسابداری و بازرسی» را در برمی‌گیرد، با چندین هدف تأسیس شده است که عبارتند از:
ـ گسترش روابط فرهنگی و نهادینه‌کردن زمینه‌های فرهنگی مشترک با جمهوری اسلامی ایران.
ـ ایجاد کانال‌های ارتباطی جهت گفت‌وگو میان فرهنگیان عراقی و همتایان ایرانی خود جهت تسهیل و تسریع در برقراری ارتباطها.
ـ اطلاع‌رسانی وآشناسازی ملت ایران با گنجینه‌های تمدنی، دینی و ابداعی عراق جهت بهره‌بردای و گسترش روابط فرهنگی، توریسم سیاحتی و دینی.
ـ ایجاد فضاهای مناسب برای مبادلات علمی، تجربی و ابتکاری، میان سازمانهای دولتی دو کشور، مانند وزارت فرهنگ، وزارت ورزش، وزارت جوانان، وزارت کشور و سازمانهای غیر دولتی مانند سازمانهای جامعه مدنی، وکلیه انواع رسانه، وسایل ارتباط جمعی و کانال‌های ارتباطی شبکه اینترنت.
ـ توجه به عراقی‌های مقیم ایران و فراهم نمودن زمینه برای برگزاری همایش‌های فرهنگی که نخبگان بتوانند نقش اصیل خود را در تقویت وحدت ملی و روابط فرهنگی و اجتماعی را بین اعضای ملت و ارائه حمایتهای لازم برای تولیدات فرهنگی و ابداعی آنان بدون توجه به روابط تنگ گرایشی (یا حزبی).
ـ توجه به نسل جدید کودکان و نوجوانان و جوانان عراقی مهاجر و برآوردن نیازهای آشنایی آنان با واقعیتهای نوین عراق و روند زندگی در عراق، و ایجاد فرصتهای مناسب برای آشنایی آنان با فرهنگ و میراث فولکور اصیل کشورشان، به‌ویژه آنان که فرصت آشنایی با آن را نداشته، و به دلیل دوری از میهن، و یا تولد خارج از کشور نتوانسته‌اند آن را از نزدیک لمس کنند، که این کار با ارائه برنامه‌های فرهنگی و پرورشی تخصصی که مرکز فرهنگی آنها را در محل استقرار مهاجران برگزار خواهد کرد، انجام خواهد شد.
ـ تأکید بر کلیه انواع فولکلور ملی عراقی و در تمامی گونه‌های مادی و معنوی آن و ارائه مشترکات آن با میراث و
فولکلور ایرانی، و برگزاری جشن‌ها، نمایشگاه‌ها، و فعالیتهای فرهنگی و فولکلوری که هویت اصیل عراق را نمایان کرده، و کانال‌های برقراری ارتباطات لازم برای عراقی‌های مقیم در ایران با میراث و هویت اصلی ملی خود ایجاد خواهد کرد.
ـ توجه به دانشجویان عراقی در حال تحصیل در دانشگاه‌های مختلف در تمامی سطوح و حمایت از آنها، و برآوردن نیازهای فرهنگی و علمی آنان، و فراهم‌کردن ارتباط آنان با سازمانهای فرهنگی و آموزشی عراق.
ـ ارائه حمایتهای لازم به فرهنگیان ایرانی که توجه ویژه‌ای به تمدن و فرهنگ اسلامی و تمدن و فرهنگ عراق دارند.
ـ تسهیل زمینه‌های مبادله سفر هیئت‌های فرهنگی میان جمهوری عراق و جمهوری اسلامی ایران و فراهم‌کردن فرصت ها و دعوتها جهت شرکت در جشنواره‌ها و فعالیتهای فرهنگی و محافل و کنفرانس‌ها.
ـ برگزاری دوره‌ها و برنامه‌های مفصل آموزش زبان عربی، برای ایرانیان شیفته فراگرفتن زبان قرآن کریم و رونق دادن به آن، با توجه به اهمیت دینی و فرهنگی آن.
تهران پنجمین مرکز فرهنگی عراق در جهان
«فریاد راوندزی» وزیر فرهنگ عراق در مراسم افتتاح مرکز فرهنگی عراق در تهران گفت: اگر ملت‌ها زبان‌های مختلفی دارند که با آن سخن می‌گویند علاوه بر آن، دارای زبان مشترک دیگری نیز هستند که آن زبان فرهنگ است. به همین دلیل و از همین نظر، جمهوری عراق خواهان افتتاح مراکز فرهنگی خود در سراسر کشورهای جهان است. انتخاب تهران به عنوان پنجمین جایگاهی برای افتتاح مرکز فرهنگی عراق در جهان از این نقطه نظر است و دلایل مختلفی دارد که ایران کشور بزرگی در منطقه و مهمی برای ما در عراق محسوب می‌شود؛ بنابراین فرهنگ و تمدن ایران ریشه در تاریخ دارد.
وی همچنین گفت: فرهنگ ایران جزئی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ انسانی و ریشه‌دار در تاریخ است و به همین دلیل است که ما تصمیم گرفتیم تهران بایستی از نخستین شهرهایی باشد که این مرکز در آن افتتاح می‌شود. روابط ایران و عراق روابط تاریخی و جغرافیایی نیست؛ بلکه روابطی است که از تمدن و فرهنگ اسلامی نشأت گرفته است. همچنین فرهنگ و تمدن ما در نسل ما و در تمدن بین‌النهرین نیز ریشه دوانیده است و برای ادامه این فرهنگ انسانی و پویا ما این مرکز را افتتاح کردیم تا پلی ارتباطی برای استمرار فرهنگ ایران و عراق باشد.
وزیر فرهنگ عراق در ادامه افزود: البته این مرکز ، مرکز ارتباط و پلی ارتباطی بین دو کشور برای سفرها و
هیات‌های مختلف و همکاری‌های بیشتر می‌باشد. در واقع این مرکز، یک مرکز فرهنگی در راستای خدمات فرهنگی محسوب می‌شود و در هیچ زمینه دیگری فعالیت نخواهد کرد. همچنین هدف این مرکز، فرهنگ ایران و عراق را بیشتر از این همسان و همخوان خواهد کرد. همانطور که ما می‌دانیم مسئولیت تبادل فرهنگی یک مسئولیت خطیر است؛ و این مرکز فرهنگی باید زبان پویای ما باید در جمهوری اسلامی باشد، کشوری که داری فرهنگهای و قومیتهای زیادی است. این مرکز همچنین مرکز پرتونگاری فرهنگی به ایران، کشورهای همسایه و کشورهایی
محسوب می‌شود که خواهان تبادل فرهنگی و استفاده از آن هستند.
وی افزود: فرهنگ ایرانی برای من یک فرهنگ غریبه و بیگانه نیست؛ زمانی‌که خودم کا روزنامه‌نگاری انجام می‌دادم؛ برنامه‌های فرهنگی ایران در درجه اول کار من قرار داشت. من خودم در یک مکتب و مدرسه سیاسی پرورش یافتم که ارتباط نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران داشت. بنابراین این مرکز به طور مستقیم زیر نظر خودم اداره خواهد شد تا مرکزی مقتدر برای همکاری و تبادل فرهنگی بین دو کشور باشد.
«فریاد راوندزی» وزیر فرهنگ عراق در پایان تأکید. کرد: مطمئنم مراکز فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پشتیبانی برای این مرکز خواهند بود؛ و ما این احساس را در ارتباطهایی که با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مسئولان ایرانی داشتیم از نزدیک لمس کردیم، بنابراین امیدواریم این مرکز فرهنگی مرکزی برای اشاعه فرهنگ و معرفی فرهنگ دو کشور به یکدیگر باشد.
پیوند عمیق تاریخی و فرهنگی بین ملت ایران و عراق
در بخش دیگری از این مراسم، دکتر «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: به سهم خودم بازگشایی و افتتاح مرکز فرهنگی ملت و دولت مظلوم و پرافتخار عراق در تهران، پایتخت جمهوری اسلامی ایران تبریک می‌گویم. امیدوار هستم این نمونه و الگوی حرکت فرهنگی ملت و دولت عراق در ایران و در سراسر بلاد اسلامی توسعه پیدا کند و روز بیاید که جز ارتباطات فرهنگی، برادری و معنوی چیز دیگری بین کشورهای جهان اسلام نباشد. بین ملت ایران و عراق، یک سابقه تاریخی و فرهنگی بسیار عمیق و ناگسستنی وجود داشته است و انشاءالله با این گونه کارها این پیوندها مستحکمتر خواهد شد.
وی همچنین گفت: ما انقلاب خود را با ندایی که از کربلا برخاست شروع کردیم؛ ندای آزادی‌خواهی، انسانیت و
بشردوستی. بهترین ندای فرهنگی که امروز در عالم برخاسته است؛ همین ندای آزادی است که از عراق به تمام
جهان صادر شده است. بنابراین پیوند ما با ملت و دولت عراق، یک پیوند اعتقادی، حقیقی و واقعی است و این پیوند، استکبار و صهیونیسم را به وحشت انداخته است؛ چون می‌فهمند که اگر این ارتباطاتی که بین ایران و عراق وجود دارد در جهان انتشار پیدا کند، یک فرهنگ و تمدن واقعی اسلامی شکل خواهد گرفت.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه تصریح کرد: مدتی است که استکبار و صهیونیسم وحدت جهان اسلام را مورد هدف قرار داده‌اند و تمام تلاششان این است پروژه‌ای که اسرائیل ناکام گذاشت امروز به دست خود مسلمانان این پروژه را ادامه بدهد که تفرقه و ناامنی هیچگاه در سرزمین‌های اسلامی پایان پیدا نکند. آنها تفرقه و ناامنی را در جهان اسلام می‌خواهند تا جلوی ظهور مجدد تمدن نوین اسلامی را در این منطقه بگیرند. تصور کنید روزی همه کشورهای اسلامی با هم متحد باشند؛ اقتصاد، تجارت، دانش و تکنولوژی را داشته باشند و انرژی و نفت در اختیار خودشان باشد و بتوانند در عالم فرهنگ‌سازی بکنند، چه اتفاقی می‌افتد؟
«محسن رضایی» در ادامه اظهار داشت: بنابراین ما نگرانی‌های استکبار را درک می‌کنیم و متوجه می‌شویم که چرا رییس جمهوری فرانسه در اوج بمباران مظلومانه مردم یمن به منطقه سفر می‌کند و میلیاردها دلار اسلحه، میراژ و هواپیما به کشورهای منطقه می‌فروشد؛ ولی مطمئن باشند که شکست خواهند خورد و ملتهای مسلمانان آزادی، اختیار و حاکمیت خود را از آن خودشان خواهند کرد و دست بیگانگان را از سرنوشت خویش کوتاه خواهند کرد.
دبیر مجمع تشخیص مصلح نظام در پایان تأکید کرد: ارتباطات فرهنگی، بهترین ابزار برای خنثی کردن این توطئه‌های استکبار و صهیونیسم در سرزمین‌های اسلامی است. مطمئناً یکبار دیگر پیروزی خون بر شمشیر را در سوریه و عراق و یمن، خواهیم دید. و جهان اسلام پیروز خواهد شد و این مشکلات را از سر راه خود برخواهد داشت. از سوی رهبر معظم انقلاب، مجمع تشخیص مصلح نظام و دولت جمهوری اسلامی ایران، افتتاح مرکز فرهنگی عراق در تهران را تبریک می‌گویم و از این حرکت فرهنگی استقبال می‌کنیم که ملت و دولت عراق در ایران شروع کرده است. ملت و دولت عراق بدانند که جمهوری اسلامی ایران از یک عراق یکپارچه، مستقل و باعزت و سرافراز در دنیا، حمایت خواهد کرد.
همگرایی فرهنگی ملتهای ایران و عراق
در بخش دیگری از مراسم افتتاح مرکز فرهنگی عراق در تهران، «ابوذر ابراهیمی ترکمان» رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز گفت: خوشبختانه امروز با حضور آقای «فریاد راوندزی» وزیر فرهنگ عراق مرکز فرهنگی عراق این مکان افتتاح شد. اقدام مهمی که امضاکنندگان موافقت‌نامه فرهنگی دو کشور در ۳۸ سال پیش هرگز تصور نمی‌کردند که اجرای رسمی این موافقت‌نامه این مدت طول بکشد. اشتراکات فرهنگی بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عراق آن‌قدر متنوع و فراوان است که حتی جنگ ناخواسته ۸ ساله نیز نتوانست این اشتراکات را به فراموشی بسپارد.
وی همچنین گفت: اشتراکات دینی و مذهبی، اشتراکات زبانی و درهم تنیدگی تاریخی دو کشور عقبه مستحکمی برای پشتیبانی از تعاملات امروز به شمار می‌روند. حضور آقای راوندزی که خود دارای شخصیت فرهیخته و اهل فرهنگ هستند در مراسم افتتاح این مرکز، نشان از اهمیت دولت عراق به گسترش تعاملات فرهنگی دارد. چنان‌چه جمهوری اسلامی ایران نیز چند سال پیش با افتتاح رایزنی فرهنگی در عراق اراده خود در توسعه ایران روابط را به فعلیت رساند.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه تصریح کرد: داشته‌های فرهنگی هر دو کشور ایران و عراق به دلیل عجین‌شدن با فرهنگ متعالی اسلامی مشحون از معنویت و صلح‌دوستی و احترام به کرامت انسانی است. هر دو فرهنگ توانایی عمیق بر تاثیرگذاری بر فرهنگ جهان را دارا هستند که بزرگان و شخصیت‌های فرهنگی دو کشور گواه بر این ادعا هستند.
وی افزود: متأسفانه حضور گروه‌های نوظهور و بی‌اساس تکفیری در منطقه تهدید جدی برای فرهنگ هر دو کشور به شمار می‌آید. داعش و گروه‌های تکفیری در کنار آسیب‌های اجتماعی و سیاسی که به مردم منطقه خواهند زد بیم آن می‌رود که داشته‌های فرهنگی ملتهای منطقه را نیز بربایند و به جای آن فرهنگ مشحون از خشونت را در بین مردم رواج دهند.
«ابوذر ابراهیمی ترکمان» رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان تأکید کرد: این نگرانی آن چنان عمیق است که می‌طلبد اختلافات جزئی کنار گذاشته شود؛ با کنار گذاشتن این اختلافات هم‌صدایی و همگرایی فرهنگی پدید می‌آید. شکی نیست که در گرو همگرایی فرهنگی هر دو ملت ایران و عراق سود خواهند برد.
بازگشت مجدد عراق به جایگاه اشاعه فرهنگی خود در جهان
در ادامه خانم «انتصار الداودی» کاردار سفارت عراق در ایران گفت: باعث افتخار ماست که دعوت ما را اجابت کردید و در مراسم افتتاح مرکز فرهنگی عراق در ایران شرکت کردید؛ در زمانی با شما سخن می‌گویم که آثار باستانی ۷ هزار ساله ما در عراق همچنان مورد حمله و تاراج گرو تروریستی داعش قرار می‌گیرد. دولت جمهوری عراق به مسائل فرهنگی اهمیت می‌دهد و آن را در برنامه کاری خود قرار داده است و از این نظر مراسم فرهنگی را در بسیاری از کشورها و از جمله جمهوری اسلامی ایران افتتاح کرده است.
وی همچنین گفت: ما مطمئن هستیم که مرکز فرهنگی عراق در کنار سفارت جمهوری عراق به فعالیتهای فرهنگی خود ادامه خواهد داد و ما مطمئن هستیم که به تمام عراقی‌های ساکن ایران کمک خواهد کرد و فعالیتهای فرهنگی آنان را هر چند که از فرهنگها و قومیتهای مختلف باشند پشتیبانی و حمایت خواهد کرد.
در پایان تأکید کرد: به عنوان سفارت جمهوری عراق حمایت خود را از تأسیس مرکزی فرهنگی عراق در ایران اعلام می‌داریم و امیدواریم که عراق مجدداً به جایگاه اشاعه فرهنگی خود در جهان بازگردد.
نزدیک کردن ایران و عراق در زمینه‌های فرهنگی
«مظفر الربیعی» مدیر مرکز فرهنگی عراق در تهران نیز در بخش دیگری از این مراسم گفت: باعث خوشحالی بنده هست که می‌بینم با اشتیاق فراوان در مراسم افتتاح این مرکز فرهنگی در اینجا حضور پیدا کرده‌اید؛ این حضور انگیزه ما را برای تداوم فعالیتهای مرکز فرهنگی عراق در تهران و گسترش برنامه‌هایمان افزایش می‌دهد و به من تأکید می‌کند که ما اشتراکات فراوانی بین دو ملت عراق و ایران داریم. طبق وظیفه خود، بایستی حداکثر تلاش خود را به کار گیرم تا بتوانم در این راه گامی برداشته باشم.
وی همچنین گفت: مراتب تشکر و قدردانی خود را از وزارت خارجه، وزارت فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بغداد ابراز می‌دارم که اهمیت فراوانی را به مراکز فرهنگی و بخصوص این مرکز فرهنگی داده‌اند. و همچنین تمامی کمک‌های لازم را برای راه‌اندازی این مرکز ارائه دادند.
مدیر مرکز فرهنگی عراق در تهران در پایان تأکید کرد: همچنین از مقام سفرات عراق در تهران تشکر می‌کنم که از
ابتدای فعالیت‌هایمان گاک به گام همراه ما بودند و امیدوارم بتوانیم در انجام مأموریتمان برای نزدیک کردن هر چه بیشتر ایران و عراق در زمینه‌های فرهنگی اقدامات مؤثری انجام دهیم.
مرکز فرهنگی عراق در تهران با حضور «فریاد راوندزی» وزیر فرهنگ عراق، دکتر «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، «ابوذر ابراهیمی ترکمان» رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، خانم «انتصار الداودی» کاردار سفارت عراق در ایران و دیگر اعضای این سفارتخانه، «مظفر الربیعی» مدیر مرکز فرهنگی عراق در تهران،
سفراي كشورهاي اسلامي از جمله؛ مصر، قطر و یمن، نمايندگان سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در ایران، نمایندگی حکومت اقلیم کردستان در تهران، «ماجد غماض» نماینده مجلس اعلای اسلامی عراق در تهران، تعدادی از مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعدادی از سینماگران ایرانی از جمله؛ «جمال شورجه»، «جمیل رستمی»، «نسرین مقانلو»، «فریبا کوثری»، «مهدی میامی» و ...، تعدادی از شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و هنری عراق در تهران افتتاح شد.
