به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، عصر روز گذشته (یکشنبه ۹ تیرماه) سه فیلم کوتاه داستانی «آواز قناری»، «گمشده» و «کلاهت را بردار، یقه‌ات را صاف کن!» در سالن «سینماحقیقت» مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به نمایش درآمد و سپس با حضور شاپور عظیمی و علی علایی (منتقدان سینما) و جمعی از علاقه‌مندان سینما مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

عظیمی ابتدا با بیان اینکه منتقد به عنوان نمایندة مخاطب در برابر فیلمسازی دفاع می‌کند، گفت: بعضی از کارگردانان تاکید دارند تا به مخاطب بگویند شما توانایی زیادی ندارید و تنها باید به پرده سینما و آنچه من می‌گویم توجه کنید، اما در این میان فردی به عنوان منتقد وجود دارد که می‌گوید خیر، اینطور نیست و کار شما ایرادهایی دارد.

وی سپس ضعف فیلمنامه و بازیگری در سینمای ایران را دو مشکل اساسی دانست و ادامه داد: متاسفانه کارگردانان ما عجله دارند تا به سرعت پشت دوربین بروند، ما بار‌ها شنیده‌ایم که کارگردان هنگام تولید اثر عنوان می‌کند فیلمبرداری می‌کنیم و ضعف‌ها را بعدا روی میز تدوین تصحیح خواهیم کرد و به نظر من فیلمی که بشود سر میز مونتاژ آن را تغییر داد، مطلقاً ارزش ندارد.

این منتقد با بیان اینکه در فیلم «کلاهت را بردار، یقه‌ات را صاف کن» با ساختاری مواجه هستیم که می‌توان به راحتی و روی میز تدوین، داستان آن را تغییر داد اظهار کرد: وقتی به نخستین دیالوگ‌ها در فیلم می‌رسیم، دوربین چنان به چهره بازیگر نزدیک می‌شود که برای من این سوال پیش می‌‌آید که چرا کارگردان به سرعت از یک لانگ شات در نمای بعدی از چهره بازیگر کلوزآپ می‌گیرد و به من تاکید می‌کند چیزی را ببینم که او می‌خواهد، در حالی که اصلا کوچک‌ترین اطلاعاتی درباره فضای داستان و شخصیت‌ها به من نمی‌دهد!

عظیمی در ادامه با تاکید بر این نکته که در سینمای داستانگو و روایی، مخاطب باید آرام آرام و با تمهیداتی که در تاریخ سینما واضح و مشخص است وارد فضای فیلم شود، عنوان کرد: تماشاگر فیلمی که کارگردان در آن قصد خودنمایی داشته باشد را نمی‌پسندد. فیلمساز نباید مخاطب را دست کم بگیرد و تصور کند از او باهوش‌تر است. به خصوص وقتی بودجهٔ دولتی در اختیار داریم باید برای مخاطب فیلم بسازیم که در این صورت باید کاری کنید که من تماشاگر با فیلم شما ارتباط برقرار کنم.

بخش دوم جلسه به نقد و بررسی فیلم کوتاه «آواز قناری» به کارگردانی مسلم نصیری اختصاص داشت که عظیمی ابتدا با اشاره به دیالوگ‌هایی از فیلم گفت: طول فیلم نسبت به داستانی که روایت می‌کند زیاد است و بازی‌ها هم اصلا خوب نیست. من پیش از اتمام کار دست کارگردان را خوانده بودم و هرگز فریب این فیلم را نمی‌خورم، به خصوص جایی که معلم متنی را می‌خواند و ما می‌بینیم دقیقا‌‌ همان اتفاق می‌افتد که گل درشت‌تر از این امکان ندارد.

مسلم نصیری کارگردان هم در دفاع از فیلم خود گفت: ما برای ساخت این فیلم از نابازیگر استفاده کردیم که کوچک‌ترین آشنایی با سینما، تئا‌تر و اصولا مقوله بازیگری نداشت و فکر می‌کنم در همین حد هم بسیار خوب ظاهر شد. در رابطه با زمان فیلم نیز باید بگویم ما حدود ۵۰ دقیقه تصویر داشتیم که بنا به زمان مورد انتظار مرکز گسترش هنگام تدوین تلاش کردیم آن را به ۳۰ دقیقه کاهش دهیم.

عظیمی همچنین در بخش دوم نقد خود در خصوص این فیلم عنوان کرد: شما از ابتدا باید با توجه به زمان مورد نظر فیلم می‌گرفتید و اصلا دلیلی برای ۵۰ دقیقه فیلم گرفتن وجود نداشت. در ‌‌نهایت هم گفته نمی‌شود مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی کارگردان اثر بود، بلکه نام شما روی اثر نوشته می‌شود و این فیلم تا ابد در کارنامه شما باقی خواهد ماند. من اگر بی‌رحمانه برخورد می‌کنم به این دلیل است که اصولا سینما بی‌رحم است و اگر من نگویم، مخاطب قطعا به شما می‌گوید.

وی در پایان گفت: ایراد اصلی فیلم در درجه نخست متوجه فیلمنامه است و ضعف کارگردانی در درجه دوم قرار می‌گیرد. من مشکل را بیشتر بر دوش نویسنده کار می‌دانم که فیلمنامه را در خلاء نوشته و هیچ‌شناختی از افرادی که داستان آن‌ها را روایت می‌کند ندارد، همین عامل موجب می‌شود فیلم روح نداشته باشد و من هم قطعاً آن را نمی‌پذیرم.

بخش پایانی این جلسه به نقد و بررسی فیلم «گمشده» به کارگردانی ابوالفضل همراه اختصاص داشت که عظیمی در رابطه با این اثر اظهار کرد: نشان ندادن چهره بازیگران بزرگسال ابتدا تمهید خوبی به نظر می‌رسید اما کمی هم متظاهرانه بود. استفاده ناگهانی از موسیقی ریتمیک نیز به‌‌ همان اندازه برای من مشخص نبود که خشونت بی‌حد یکی از بازیگران با کودک دست فروش برایم حل نشده باقی ماند.

این منتقد ادامه داد: البته اعتقاد دارم این فیلم به نسبت دو اثر قبلی موفق‌تر است و شم فیلمسازی را در کارگردان متوجه می‌شوم، اما وی به سادگی نمی‌تواند من مخاطب هزاره سوم با پشتوانة ۱۰۰ سال تاریخ سینما و آثار گوناگونی که در دسترس دارم را فریب دهد.

کارگردان فیلم گمشده هم پس از صحبت‌های عظیمی، با تاکید بر این نکته که خود را هنرجوی فیلمسازی و نه فیلمساز می داند، بیان کرد: این اثر دومین تجربه من محسوب می‌شود و قطعا در آینده نکته‌های مطرح شده را رعایت می‌کنم. من سال‌ها به عنوان بازیگر در سینما فعالیت داشتم که همین تجربه موجب شد در بازی گرفتن از بازیگران خوب عمل کنم. همچنین باید تاکید کنم از آن دسته هنرجویان سینما هستم که فیلمسازی را نه از طریق کلاس و دانشگاه بلکه با تماشای آثار سینمای جهان می‌آموزم.

در انتهای این نشست نیز لوح تقدیر و هدایایی به رسم یادبود از طرف مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به کارگردانان و منتقدان حاضر در این نشست اهدا شد.