به بهانه روایت کتاب «دا» از تلویزیون با متحرکسازی و صدای هنرپیشگان زن سینما؛
ترکیب و ارزش هنری تصاویر با کتاب «دا» و حضور بازیگران تناسب ندارد
تاريخ : دوشنبه ۷ شهريور ۱۳۹۰ ساعت ۱۰:۲۰
رسانه ملی در یک تجربه دیگر مجموعهای را در این شبهای ماه مبارک رمضان پخش میکند که بر گرفته از کتاب «دا» خاطرهنوشتههای «سیده زهرا حسینی» است. این اثر همانگونه که در اخبار هم آمده؛ از پرفروشترین آثار حوزه دفاع مقدس و ادبیات معاصر است که چاپهای فراوانی هم خورده؛ و فروش بسیار خوبی داشته است. در همین راستا؛ مجموعه تلویزیونی «دا» با صدای «پریوش نظریه» و در 120 قسمت با صدای سایر هنرپیشگان زن به پخش تلویزیون رسید. علی تقیپور، تهیهکننده در این مورد و تجربه جدید تلویزیون پیش از این گفته بود: «این کار بهعنوان یک طرح به شبکه یک ارائه شد و ابتدا چون فضای این نوع برنامهسازی در تلویزیون شناخته شده نبود، مبهم بود، به همین خاطر قضیه به تولید نمونه اولیه موکول شد و شبکه پس از دیدن نمونهها از ما حمایت معنوی بسیاری داشت و به ما اعتماد کرد.»
در واقع در این مجموعه؛ آنچه به مخاطب عرضه میشود ترکیب کتابخوانی همراه با تصویرسازی متحرک است و تا اینجای کار میتوان گفت این فعالیت هم حرکتی نو در عرصه عمومی کردن کتابخوانی در رسانه ملی است و همینکه یک اثر خوب را به طور گسترده به مخاطب ارائه میکند. تا اینجای کار و در حوزه «نظر» این حرکت بسیار نو و موفق است؛ اما آنچه در «عمل» رخ داده اساساً آنچیزی نیست که ما در «تئوری» با آن مواجه بودیم. راوی این اثر داستانی اگرچه با احساس خالص و درک موقعیت تکتک کاراکترها با بیانی درست به روایت میپردازد اما تصاویر و متحرکت سازیها به لحاظ کیفی متناسب با اثر ادبی نیست. یادمان میآید زمانی که کودک بودیم از تلویزیون مجموعهای با عنوان «علیکوچولو» پخش میشد که این مجموعه هم به این صورت متحرکسازی شده بود. مجموعه فعلی ساخته شده از کتاب «دا» یک قدم هم از آن مجموعه جلو نرفته است. در این جا باید پرسشی را اینگونه مطرح کرد که آیا باید به هر قیمتی که شده اثری پر مخاطب مانند «دا» با این شکل در رسانه ملی تولید و پخش شود؟ در ابتدا بحث این بود که از کتاب «دا» اقتباسی سینمایی شود سپس بحث ساخته شدن سریال از روی کتاب مطرح شد و فعلاً شاهد ساخته شدن اثری هستیم که چندان با ارزش ادبی «دا» همخوان نیست! همیشه در رسانه ملی این افراط و تفریطها دیده شده است؛ گاهی میبینیم یک اثر را اینقدر به لحاظ تبلیغاتی بزرگ میکنند و سپس خروجی تولید شده از اثر را که مشاهده میکنیم متوجه میشویم، مثل «طبل تو خالی» بر آن صدق میکند. کارگردان و تهیه کننده این اثر به گمان اینکه با حضور چند بازیگر زن مطرح میتوانند اثری در خور تولید کنند که موجب توجه مخاطب هم بشود در این عرصه موفق نبودند. به اعتبار حضور چند بازیگر مشهور یک اثر ادبی نمیتواند به مخاطب عرضه شده و جذابیت هم داشته باشد. کتاب «دا» در این مجموعه در یک دکوپاژ به 120 اپیزود تقسیم شده است؛ در این قسمتها راوی تلاش میکند تصاویر را آنگونه که با کلام روایت شده به مخاطب عرضه کند اما تصاویر متحرکی که پشت سر او و متناسب با تصاویر کلامی تغییر میکند نمیتواند احساس کافی را به مخاطب انتقال دهد. در مورد این تقسیم بندی کار؛ سینا عطائیان در یک نشست رسانهای گفته بود «کتاب دا 40 فصل دارد که ما یک دراماتوریزه حداقلی آن را به 120 اپیزود 15 دقیقهای تبدیل کردیم و هنرمندان خانم آن را روایت کردهاند. بخشهایی از خاطرات مخاطب را بهشدت احساسی میکند و گاهی هنرمندان راوی این ماجراها نیز درگیر فضای حسی کار میشدند، این هنرمندان به خاطر وجهه فرهنگی اثر در آن حاضر شدند و هیچگونه چشمداشت مالی نسبت به کار نداشتند»؛ با این وجود شاید بتوان گفت با استقبال کم از این مجموعه و کیفیت نامناسب تصاویر در تناسب با کتاب و آدمهایی که آن را روایت میکردند باعث این شود که دیگر سینماگران در موارد مختلف به ادبیات وارد نشوند و چنین تجربههایی را در کارنامه خود ثبت نکنند.