احسان آقایی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران درباره شرایط ساختمانی موزه هنرهای معاصر به سوالات ما پاسخ داد.
حفاظ‌هایی به موزه هنرهای معاصر تهران پس از انقلاب اضافه شده که پیش از آن وجود نداشته. آیا شرایط امنیتی موزه تغییر کرده، یا طراحی اولیه آن با مشکل مواجه بوده است؟
به بنای موزه پس از انقلاب هیچ چیزی اضافه نشده مگر این که شیشه‌های محافظ آثار در مقابل دید مخاطب قرار دارد و آثار گالری از پشت شیشه قابل رویت است؛ تدبیری‌ست که پس از انقلاب برای آثار اندیشیده شده است. این حفاظ‌های شیشه‌ای نیز برای محفاظت بهتر از آثار نصب شده، چراکه آسیب به آثار موزه هنرهای معاصر تهران چندی پیش از سوی بازدیدکننده‌ای اتفاق افتاد و البته این موضوع محدود به کشور ما نیست. در سال ۱۹۷۲ فردی روی تابلو پیکاسو محفوظ در یکی از موزه‌های پاریس نقاشی کرد و پس از دستگیری هدف خود را کامل کردن تابلو ناقص پیکاسو اعلام کرد. وقوع این اتفاقات در هر جایی ممکن است. نه این که تصور کنیم مشکل فرهنگی داریم. چنین ساختار شکنی‌هایی ممکن است در هر جامعه در حال توسعه و یا پیشرفته‌ای اتفاق افتد. حفاظ‌های شیشه‌ای موزه نیز متعلق به سال ۱۳۸۸ است. زمانی که پس از مدت‌ها قرار بود که آثار گنجینه به نمایش درآید و تامین امنیت آثار گنجینه سبب شد تا این حفاظ ها به موزه اضافه شود. اما به غیر از این به بنای موزه چیزی اضافه نشده است. اما درباره امنیت موزه می‌توان تنها به نرده‌های دور تا دور حیاط موزه هنرهای معاصر اشاره کرد که در سال ۱۳۸۸ مقاوم‌سازی شده و زیرسازی بتن این نرده‌ها اصلاح شد. چراکه بسیاری از آن‌ها از استحکام کافی برخوردار نبودند.
پس می‌توان گفت موزه هنرهای معاصر محل امنی برای آثار گرانقیمت هنریست؟
بله. در حوزه الکترونیک موزه تحت حفاظت مدارهایی‌ست که پس از تعطیلی موزه مدارها فعال می شود. آرشیو، گالری‌ها و گنجینه تحت کنترل مدارهای امنیتی‌ست. حفاظ‌های دیگری چون دوربین های الکترونیکی داخل و خارج موزه را تحت کنترل دارند. آرشیو آثار نیز به طور مضاعف از سیستم منیتی ویژه‌ای برخوردار است.
کارشناسی که تعمیرات را تحت نظارت داشته باشد نیز در موزه حضور ندارد؛ آیا موزه نیازمند کارشناس تاسیسات نیست؟
موزه هنرهای معاصر تهران کارشناس ثابت تاسیسات ندارد! سی و چند سال از عمر موزه می‌گذرد و البته اگر یک بازبینی و اصلاح کلی در آن صورت گیرد دیگر تا سی سال آینده نیاز به تاسیسات ندارد؛ مگر به صورت موردی!
تمام موزه‌های دنیا دارای اسنادی از کنترل عوامل محیطی از جمله حرارت، رطوبت، نور و ... هستند. اما گفته می‌شود اطلاعات مستند کنترل عوامل محیطی موزه هنرهای معاصر تهران مدون و مکتوب نیست.
تا سال گذشته چنین آماری وجود نداشت اما از سال گذشته تا امروز عوامل محیطی به صورت ماهانه کنترل و توسط کارشناس کنونی آثار ثبت می‌شود.
شرایط دمایی موزه استاندارد است یا خیر؟
موزه متشکل از سیستم هواساز گرمایشی و سرمایشی‌ست. یونیت‌هایی در هشت نقطه مختلف از موزه نصب شده که دماها را تنظیم می‌کند. از سوی دیگر زمانی که موزه گشایش یافت، همه فازهای ساخت آن به اتمام نرسیده بود. به عنوان مثال کانال‌کشی‌های نهایی هواساز‌های کتابخانه باید به تمامی واحدهای کناری منتقل می‌شد؛ اما این اتفاق نیافتاد. همزمان با انقلاب مسئولان موزه هنرهای معاصر بی آن‌که پست خود را تحویل دهند آن را ترک کرده‌اند. در صورتی که هر یک از اموال و امور باید به دقت به نفر بعدی تحویل داده شود. به همین سبب اطلاعات کامل از موزه در دست نیست.
آثار هنری موزه کارشناس ثابت مرمت ندارند. این موضوع به گنجینه صدمه نمی زند؟
آثار ایرانی بدست کارشناس موزه که یک سال است مشغول مرمت آثار است؛ انجام می شود و آثار خارجی توسط وی و یا مرمت‌گران خارجی مرمت می‌شود.
سال گذشته کارشناسان آثار مارکس ارنست که اثرش نیازمند مرمت بود؛ به ایران سفر کردند و قرار شد تا مرمت ابتدایی در ایران و مرمت نهایی به دست این کارشناسان انجام شود. برای مرمت آن‌دسته از آثار خارجی که هنرمندانشان دارای بنیاد هستند؛ با بنیادهاشان هماهنگ می‌کنیم تا استانداردهای آن‌ها را نیز رعایت کنیم.
