به گزارش هنرنیوز، سید محمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری روز یکشنبه در همایش ملی میراث روایی کهبه همت پژوهشکده مردم‌شناسی شروع شد با بیان مطلب بالا افزود: انسان حیوان روایتمند است و تنها موجود درعالم است که این ویژگی را دارد.
او با اشاره به کالبد‌شناسی قصه افزود: اگر این تعریف را بپذیریم که فرهنگعبارت از خرد تأمل انسان در محیط است دو نوع محیط اعم از محیط تجریدی ومحیط روایی بر ما آشکار می‌شود.
بهشتی اظهار داشت: محیط تجریدی همه چیزهایی که تجرد کامل هستند و فقط برای فرزانگان قابل دریافت است را شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: ما بقی این چیز‌ها نظیر اسطوره‌ها، تمثیل‌ها، آیین‌ها، باور‌ها و... در محیط روایی هستند.
محیط روایی هم در نازل‌ترین مراتبش این است که در یک نسل به وجود می‌آید ودر نسل بعدی شاید نباشدو در عالیترین مرتبه شعر، قصه و... است. اگر بخواهیم حقیقت معنایی که در اثر تعامل تاریخی با محیط به دست آورده ایم و به ما اضافه شده را طوری بسته بندی کنیم که مشمول دخل و تصور و فراموشینشود باید آن را در صورت روایی بگنجانیم، این خاصیت قصه است. اگر به حقیقت قصه دقت کنیم همه آنچه در محیط روایی است سبقه قصه است مانند زبان که سبقه روایی دارد.
به گفته بهشتی، روایت بنا به خاصیتی که دارد شما را به سمت خودش فرا می‌خواند و شما اسیر آن می‌شوید و فرصت ملاقات با آن معنا را پیدا می‌کنید حتیاگر خودتان متوجه نباشید. شاید قصه منطق شما را نسبت آن معنا متقاعد نکند اما دل شما بر خلاف مغز شما متقاعد می‌شود.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: قصه این امکان را داردکه پیچیده‌ترین معانی را برای همگان قابل فهم کند بنابراین اگر حقیقتی رااز طریق قصه و روایت بیان کنیم زبان آن معنا را برای همگان بازگو کرده‌ایم.
به اعتقاد او، اگرمعنا به مرتبه روایی نزول اجلاس نکند قابل بیان نمی‌شودولی اگر این اتفاق بیفتد بدون آنکه مخاطب بداند متقاعد شده و معنا را درکمی کند. به عنوان مثال اگر قصه‌ای بازگو کننده خرد باشد جامعه را متقاعد می‌سازد که راه خطا نرفته و در پی خرد گام بردارد.
بهشتی با اشاره به اینکه روایت برهان قاطع دارد افزود: روایت دارای پوسته ومغز است و زمانیکه ترو تازه نمی‌شود دلالت‌های خودش را نمی‌تواند انجام دهد و گاهی بر حقیقت اشاره نمی‌کند کاری که فرزانگان هر جامعه انجام می‌دهند به جا آوردن مغز و ترو تازه کردن روایت است. البته این کاری است که در فرهنگ خودمان انجام نداده‌ایم و سالهاست که فرزانگان ما فرهنگ را ترو تازه نمی‌کنند و جامعه ما را از امکان محروم کرده اند این در حالی است که جامعه ما این میل را دارد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که ارزش و اهمیت میراث روایی در جامعه اشکار شده و جامعه بتواند برخوردار‌تر و بهره‌مند‌تر از آن باشد.
قرآن روایتگر قصه‌های هدایتگر انسان
حجت الاسلام سید حسین شاه مرادی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور دیگر سخنراناین همایش بود که به اهمیت روایت از دیدگاه قرآن و متون دینی پرداخت.
او گفت: قرآن در سوره یوسف تصریح می‌کند من برای شما قصه می‌گویم، اما این قصه گویی ۲ویژگی دارد.
نخست اینکه تمام آنچه در طول تاریخ گذشته قرآن بیان نمی‌کند و بین آن‌ها احسن القصص را مطرح می‌کند. دوم اینکه روایت و قصه را آنگونه که قصه گویان می‌گویند بیان نمی‌کند زیراکه قرآن کتاب هدایت و انسان سازی است و برگ‌هایی از قصه‌ها را که متناسببا هدایت و چراغ راه انسان‌ها است بیان می‌کند و اتفاق‌ها را متذکر نمی‌شود.
به گفته او، خداوند در سوره یوسف می‌فرماید: این قصه‌ها که قرآن نقل می‌کندعبرت، تذکر و یادآوری است برای صاحبان خرد یعنی زمانی مورد استفاده قرارمی گیرد که خرد در آن باشد و تنها اولالباب می‌توانند از آن‌ها تذکربگیرند.
حجت الاسلام شاه مرادی تصریح کرد: قرآن نسبت به آن چیزی که ذکر می‌کند صداقت دارد و دروغ در آن راه ندارد.
روایات که شعرا، قصه گویان و نقالان می‌گویند انتقال فرهنگ و مفاهیم عقلی، دینی و احساسی از نسل گذشته به آینده بوده است. آنچه از ائمه باقی مانده روایت است و بزرگان دین اجتهاد را بیان کرده اندکه درستی روایت‌ها را تشخیص دهند و زمانی که توا‌تر یک مطلب از سرچشمه درست نقل قول شود یک بیان قابل اتکا می‌شود.
وی با اشاره به وجود امکانات جدید افزود: با افزاش امکانات نیاز انسان بهبیان و ثبت روایت کمرنگ نشده است و این کار باید با شرایط جدید صورت گیرد.
علیرضا حسن‌زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی نیز با ابراز خرسندی از برگزاری این همایش اهمیت روایت را غیر قابل انکار دانست.
او ابراز امیدواری کرد که این همایش گامی در راه شناخت میراث روایی باشد و افزود: برگزار کنندگان این همایش ایجاد موزه میراث روایی را به عنوان یک پیشنهاد مطرح می‌کنند.
حسن‌زاده با اعلام نخستین همکاری رسمی پژوهشگاه و شورای فرهنگ عمومی کشور ابراز امیدواری کرد پژوهش‌های زیادی دراین زمینه انجام شود زیرا که این دو نهاد بسیار مرتبط هستند.
در ادامه مریم نعمت طاووسی دبیر علمی همایش و عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به نام همایش گفت: این نام به راستی برازندهاین همایش است زیرا که گزینش این عنوان موجب ایجاد نگاهی عمیق به میراث روایی و تأکید بر آن را دو چندان می‌کند.
او افزود: اگر جامعه‌ای فرهنگ ناملموس‌اش را گم کند گذشته خود را گم کرده است از این روست که اندیشمندان باید زمینه‌ای را فراهم کنند که این اتفاق نیفتند.
در پایان تفاهمنامه همکاری میان حجت الاسلام سیدحسین شاه مرادی دبیر شورایفرهنگ عمومی کشور و سید محمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به امضا رسید که آغازی بر همکاری‌های این دو مرکز خواهد بود.
این همایش که به مدت دو روز در تالار همایش‌های موزه ملی برقرار است بابرنامه‌های جنبی نظیر نمایشگاه افسانه به قلم نقش و نقاشی، نمایشگاه عروسکهای ایرانی و نمایشگاهی از کتاب‌های پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همراه خواهد بود.
مقالاتی همچون روایت خنیاگری در فرهنگ و ادبیات بلوچی، حکمت قدیم، منظرجدید، چند تمثیل رمزی در دیانت زرتشتی، بررسی ساختاری تومار رستم و سهراب و مرشد عباس زریری، روایت انگش‌تر سپاری در معراج پیامبر (ص)، مرمت و روایی سازی آثار نقاشی و... در این همایش ارائه می‌شوند
