همه ساله در ایام نوروز بخشی از آثار تلویزیونی به سریال های طنز اختصاص دارد که در تداخل ارتباط موضوعی با حجم سترگی از آثار سینمایی و تلویزیونی ارائه شده به مخاطب قرار دارند.

«پایتخت» از معدود مجموعه های تلویزیونی ست که از فضای عمومی سریال های خانوادگی که در نوع پرداخت همواره به طبقات مرفه اجتماعی نظر دارد و مسائل روز را بیش و کم در آن چارچوب به تصویر می کشد فاصله گرفته است.

وجوه تمایز این اثر تلویزیونی در جوانب گوناگونی قابل بررسی و تامل است؛ نخست آنکه شکل ساده و بی تکلف موضوعی است که همواره در رهگذر آشنایی مخاطب بوده است که در نوع خود به شکلی دیگرگونه و منحصر به فرد مورد پرداخت قرار گرفته است. این در حالی است که مسئله مهاجرت به پایتخت و معضلات پس از آن، در برخی از آثار تلویزیونی پیشینه ای نسبتا شناخته شده دارد، لکن «پایتخت» به لحاظ نوع روایت تا حد زیادی متفاوت و موجه تر به این مسئله نگریسته است.

وانگهی، تعبیر دیگری که همچون رویکردی بر کلیت این اثر سایه افکنده است و نقطه کانونی این اثر است مبحثی است که از آن با عنوان معضلات پایتخت نشینی یاد می شود که در این سریال با انتخاب منطقه و پتانسیل های آن که با گویشی معارفه گر به مخاطب عرضه می شود و در بافتی مغایر با فضای پایتخت قرار دارد از دیگر وجوه تمایز این اثر است.

نیز ارائه مضامینی چون کشمکش و پیچیدگی در کلیت ساختار متن این اثر، با افتراق از تکلف و با آمیزه ای از تجانس داستان و ذهن مخاطب توانسته است به بهترین شکل ممکن از عهده این مهم برآید.

درونمایه طنز به عنوان مهمترین ابزار سریال «پایتخت» فی نفسه هم پوشانی مدققی با فحوای اصلی آن دارد که مشقات گاه سیاه مسئله مهاجرت و پایتخت نشینی را در لفافه گرفته و به آن رخ نمودی شیرین داده است.

به نظر می رسد گزینش و چینش موضوعی و مضمونی اثر که از خانه به دوشی مهاجران حکایت دارد در تعالی نسبی این اثر نقش به سزایی دارد.

محسن تنابنده، ریما رامین فر، احمد مهران فر و علیرضا خمسه هریک در همسویی و تطابق کاراکترهای نقی، هما، ارسطو و پنجعلی نقشی گستره داشته و به رغم نظر برخی منتقدان نسبت به کم سازگاری گویشی این کاراکترها، از نقش آفرینی قابل تحسینی برخوردار هستند.

دیگر مهم، برخورداری این اثر از عنصر اصلی و قالب ساختاری آن است که در بسیاری از آثار تلویزیونی به دست فراموشی سپرده شده است و سازندگان این آثار به تسامح از شناخت سلایق مخاطب گذشته اند.

«پایتخت» اثر نسبتا پر توفیق سیروس مقدم در نحوه پرداخت خلاقیت بیان و تصریح موضوعی است.



مریم خاکیان