مریم اطیابی - به گزارش هنرنیوز، باغ نمیر تفت از آثار دوران زندیه در آذر 1379 با شماره 2898 به ثبت ملی رسیده است و از سال 1381 به سازمان میراث فرهنگی واگذار شده و از اواخر همین سال ، کار مرمت باغ توسط این سازمان آغاز شده است. عملیات ساخت فضاهای میان افزا شامل آشپزخانه و موتورخانه، بام سازی و مرمت فضاها توسط طرح پردیسان ( 1379 تا 1385) شروع شد و  سپس باغ تاریخی( صدری)نمیر طی قراردادی 22 ساله در تاریخ 28 اردیبهشت 1387 از سوی صندوق حفظ و احیا جهت مرمت تکمیلی، احیا، تجهیز و بهره برداری با کاربری مرکز سیاحتی ، اقامتی، پذیرایی و فرهنگی به سرمایه گذار بخش خصوصی - اصغر نبیل،شرکت مشیر الممالک - واگذار شد که دو سال ابتدا به دلیل مشکلات مالکیتی ، شروع عملیات اجرایی آن با تأخیر آغاز شد و اکنون پس از 5 سال با هزینه ای بالغ بر سی میلیارد ریال هم اکنون این باغ آماده بهره برداری است.

بهره برداری از باغ صدری (نمیر تفت) به عنوان هشتمین بنای در حال بهره برداری صندوق احیاء بواسطه سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی در حالی از سوی احسان ایروانی - مدیر عامل این صندوق طی آیینی با حضور رییس سازمان میراث فرهنگی، معاون معماری و شهرسازی ، استاندار یزد و امام جمعه تفت آغاز شد که این باغ نیز مانند بسیاری از آثار استان یزد فاقد حریم است و هم اکنون  مرتفع سازی و ساخت و ساز در باغات و املاک اطراف آن کاملاً مشهود است.

 
هرچند صندوق حفظ و احیا وظیفه ای برای تعیین حریم اثر قابل واگذاری از سوی این صندوق ندارد اما گفت و گوی خبرنگار هنرنیوز با چند کارشناس این مرکز بدان جا ختم شد که صندوق حفظ و احیا نقشه های اولیه این اثر را از اداره راه و شهرسازی استان دریافت کرده و طی نامه ای به اداره میراث فرهنگی استان یزد و بخش تعیین حریم دفتر مرکزی ثبت آثار  از این مسئولان درخواست کرده تا حریم این اثر واگذار شده را تعیین کنند.

حال این پرسش مطرح است که شاید ایروانی و همکارانش به دلیل تلاش برای جذب سرمایه گذاری سعی در ارائه پرونده ای بدون حاشیه داشته باشند و از این رو سعی کنند در این واگذاری و سایر واگذاری ها حریم اثر مورد بهره برداری هم تعیین شود که البته در چارچوب وظایفشان هم نیست اما در نهایت تکلیف 95 درصد اثر ثبتی فاقد حریم چیست؟

هرچند خبرنگار هنرنیوز خواست تا این موضوع را هنگام افتتاح باغ نمیر از فرهاد نظری- مدیر کل دفتر ثبت آثار و همچنین سیاوش صابری- مدیر کل دفتر محوطه ها و بناها- جویا شود اما هیچ یک از این دو مدیر در مراسم افتتاح باغ حضور نداشتند. این دومین بار پس از افتتاح خانه عامری هاست که  دو مدیر مذکور در هنگام افتتاح بناهای تاریخی حضور ندارند؟! آیا این دو مقام مسئول نباید از نزدیک هنگام واگذاری حضور داشته باشند تا مشکل این بناها را رصد کنند،مخصوصاً که در این سفر قرار بود تکلیف بافت تاریخی یزد هم مشخص شود؟! علت چیست؟
 
اما درنهایت وضعیت تعیین حریم استان یزد چگونه است؟ به گزارش هنرنیوز در بررسی آمار آثار ثبتی دارای طرح حریم مصوب کشور، بالاترین درصد متعلق به استان خراسان جنوبی با ( 46/23%) و کمترین آن به استان یزد با ( 86/1% ) است. با توجه به اینکه استان یزد دارای ( 1508 ) اثر ثبتی و تعداد ( 29 ) حریم مصوب تا سال 90 بوده بوده و در طی (سال های 79 تا 90 ) تنها چهار طرح حریم ارائه داده است اینگونه به نظر می رسد که 4 هزار و 70 سال زمان نیاز است تا بتواند تمامی آثار را ( در صورت عدم ثبت آثار جدید ) تعیین حریم نماید.

در این بین از 87 باغ ثبت شده در کشور تا سال 90 ، استان یزد 20 باغ را به ثبت ملی رسانده که از این باغ ها دو باغ دولت اباد و پهلوان پور در فهرست جهانی به ثبت رسیده اند. هرچند گفته می شود دو باغ مذکور نیز فاقد حریم هستند اما محمد حسن طالبیان در نخستین نشست مسئولان پایگاههای کشور در هفته میراث فرهنگی سال 93 عنوان کرد که حریم جهانی این دو باغ تعیین شده است.

او در آن نشست اظهار کرده بود: باغ دولت‌آباد یزد، مشکل عجیب و غریبی دارد؛ اما باید توجه داشت که همه‌ی عرصه و حریم باغ‌های جهانی، زمانی که پرونده‌ی ثبت ملی آن‌ها تهیه شد، به استان‌ها ابلاغ می شود بنابراین باغ پهلوان پور مهریز نیز از این قاعده مستثنا نیست. 

این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند هنوز حریم این دو باغ ثبت جهانی شده نیز ابلاغ نشده است.

از سویی در طول مدت مدیریت مدیر کل های میراث فرهنگی استان یزد از ( 29 ) طرح حریم،  فقط یک طرح تهیه شده است که رقم میانگین ( 0.07 % ) آثار ثبتی استان را نشان می دهد.


 

این در حالی است که استان یزد تنها استانی است که در آن آب انباری با ( 7 ) بادگیر در رحمت آباد و ( 6 ) بادگیر در شهر یزد وجود دارد و همچنین تنها استانی است که آب انباری جهت استفاده دو قشر از هموطنان مسلمان و زرتشتی بنام « آب انبار نصر آبادی» را داراست . همچنین یزد تنها استان دارای کاروانسرای دایره‌ای شکل «کاروانسرای زین‌الدین » است .همچنین تنها مازاری باقی مانده بنام « مازاری سنایی » در شهرستان اردکان موجود است.و تنها استانی است که در آن، ( سرداب هروک ) – ( سرداب تيزک ) در شهرستان ابرکوه در کل کشور به ثبت رسیده است.

دکتر پیروز حناچی - معاون معماری و شهرسازی وزارت مسکن- در مراسم افتتاح باغ نمیر تفت در گفت و گو با هنرنیوز درباره ای این که اکثر آثار تاریخی در یزد حریم ندارند و آیا این معاونت تدابیر خاصی در این مورد در حریم بافت تاریخی شهر یزد همچنین استان مذکور مد نظر خواهد داشت، می گوید:« بحث حریم توسط سازمان میراث فرهنگی پیگیری می‌شود. وقتی اثری ثبت می‌شود برای آن حریم درجه یک و دو در نظر گرفته می‌شود و سیستم قضایی موظف به رعایت آن است. کاری که ما انجام می‌دهیم آن است که این حرائم را به موضوع طرح‌های تفضیلی نزدیک ‌کنیم. که درحقیقت اصناف توسعه شهری هم با این حرائم آشنا باشند و آن را به رسمیت بشناسند. تحقق این مهم بسیاری از مشکلات را حل خواهد کرد. و عدم‌النفعی برای ساکنان این بافت‌ها بوجود خواهد آورد.»

از سویی مسعودسلطانی ‌فر- رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - نیز در گفت و گو با هنرنیوز درباره این که ۱۴۷۴اثر در این استان ثبت هستند اما بیش از ۲۹ اثر دارای حریم نیستند که ۴ اثر هم مختص طبس بوده که از استان یزد به استان خراسان رضوی الحاق شده است، توضیح می دهد:« برنامه حریم خیلی سنگین است. نسبت بین اثر ثبتی و حریم در همه نقاط کشور نه تنها استان یزد نشان می‌دهد که متأسفانه خیلی از آثار بدون هیچ حساب و کتابی ثبت شدند اما تعیین حریم نشدند و حتماً باید حریم این بناها و محوطه‌ها و تپه‌ها تهیه و مصوب می‌شد که یک کار طولانی و سنگین است اما ما مصمم هستیم که آن را انجام دهیم چرا که برخلاف مسئولان قبلی اصراری بر شناسایی و ثبت بدون حریم نداریم. تمام مراحل ثبت باید به درستی طی شود از جمله تعیین حریم و تصویب آن. هم اکنون از ۳۱ هزار اثر ثبتی تنها 5 یا 6 درصد اثار در سراسر کشور دارای حریم هستند که ثبت اثر بدون حریم فایده‌ای ندارد. اکنون این مسئولیت سنگین برعهده ماست و حداقل سه چهار سال زمان می‌برد اما سیاست سازمان میراث فرهنگی ثبت همراه تعیین و ابلاغ حریم است.»