داخلی آرشيو گزارش کتاب و ادبیات

تاريخ : شنبه ۶ ارديبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۰۲

در آغاز این برنامه باباوند مدیر انتشارات همشهری با انتقاد به نگاه سود ده حوزه نشر گفت: صنعت نشر یک صنعت کاملا اقتصادی است لازمه سودده بودن صنعت نشر این است که ناشران کارشان را به طور دقیق انجام دهند و به طور حرفه ای عمل کنند. مطمئنا کتاب خوب مشتری خود و خواننده خود را دارد.
مدیر انتشارات همشهری در عین حال حمایت های دولتی از صنعت نشر کتاب را که در ادوار مختلف صورت گرفته است، غلط ارزیابی کرد و گفت: مسیری که همواره دولتها در حمایت از صنعت نشر طی کرده اند، غلط بوده است؛ در مقطعی دولت به خرید کتاب از ناشران روی آورده است، زمانی تصمیم گرفته حق التالیف ها را بالا ببرد. در مقطعی نمایشگاههای کتاب را برگزار کرده است.
باباوند با بیان اینکه همه اینها در شرایطی بوده که ظرفیت نشر ما یک ظرفیت ۲ هزار نسخه ای است، گفت: ناشری که یک کتابش طی دو سال ۲ هزار نسخه چاپ شده، حاضر نیست آن را در ۲۰ هزار نسخه منتشر کند و ترجیح می دهد در همین تعداد اندک آن را توزیع کند.
علی اکبر تورانیان عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی هم در این برنامه از کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک بویژه در عرصه فرهنگ یاد کرد و گفت: دولت همانطور که از تهیه گندم برای مصرف در جامعه حمایت می کند، باید از کاغذ هم به عنوان ابزاری مهم در تولید محصول فرهنگی تاثیرگذاری مثل کتاب، حمایت کند.
این عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی همچنین از اینکه به گفته او تیراژ کتاب از حدود ۷ هزار نسخه در چند سال گذشته به ۵۰ نسخه در مقطع کنونی رسیده است، ابزار تاسف کرد و گفت: این مسئله حتی باعث افت کار چاپخانه های کشور هم شده است. امروز ما با این مسئله روبرو هستیم که ۴ دانشجو یک کتاب تهیه می کنند و این مسئله تاثیر منفی روی عملکرد دانشگاههای ما نیز گذاشته است.
وی گرانی کاغذ را در چند سال اخیر دلیل اصلی افزایش قیمت کتاب ذکر کرد و گفت: دولت باید توجه ویژه ای به این مسئله داشته باشد . ما همیشه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواسته ایم که به عنوان نهاد اصلی بسترساز در این خصوص ایفای نقش کند و با مافیای کاغذ مبارزه کند. در این برنامه زنده تلویزیونی همچنین علی شجاعی صائین مدیر دفتر کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد با ارائه آماری گفت: بر اساس اطلاعات خانه کتاب در سال ۱۳۹۲ تعداد ۶۶ هزار ۱۵ عنوان کتاب در کشور منتشر شده است. همچنین بر اساس اطلاعات این وبسایت خانه کتاب در حال حاضر ۱۱ هزار و ۷۰۰ ناشر دارای پروانه نشر هستند که از این تعداد حدودا ۳ هزار ناشر ، کتاب منتشر می کنند.
شجاعی صائین همچنین گفت: صنعت نشر ما نخستین بخشی از کشور بود که خود راسا پیشنهاد حذف یارانه در حوزه کتاب را داد و با در نظر گرفتن این نکته، باید گفت صنعت نشر ما بحران های جدی را پشت سر گذاشته است و من معدل و میانگین خوبی را برای مدیران بخش خصوصی حوزه کتاب در نظر می گیرم.
مدیر اداره کتاب که در دولت محمود احمدی نژاد از جمله مدیران فرهنگی کشور بود با شش سال مدیریت خانه کتاب را برعهده داشت، در ادامه به نقد برخی از سیاست های به اجرا درآمده در آن دوره پرداخت و گفت: من هم با این مسئله موافقم که سیاست های حمایتی گذشته، ساختاری نبوده است و به سطح روبنا محدود شده بود و در سالیان گذشته که این سیاست ها به سمت صفر میل کرده بود. ما در تولید محصولات فرهنگی کشور از جمله کتاب، دچار مشکلات اساسی هستیم و فضای مناسبی را برای این حجم از تقاضای فرهنگی فراهم نکرده ایم. ما باید در نظام فرهنگی ارزش گذاری خودمان یک بازبینی صورت دهیم تا فضا برای تولیدات فرهنگی فراهم تر شود.
در این جلسه همچنین نادر قدیانی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به در پیش بودن بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: سالی اولی که این نمایشگاه برگزار شد ۱۱۲ ناشر حضور داشتند و الان بیش از ۲ هزار ناشر ؛ ولی به نظر می رسد در همان اول مدیریت واحدی که بتواند ۲۷ سال آینده را پیش بینی کند، وجود نداشت.
وی نیز مصلای بزرگ تهران را مکانی نامناسب برای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران ذکر کرد و از رئیس شورای شهر و نیز شهردار تهران خواست تا با سرعت بیشتری مجموعه شهر آفتاب را برای برگزاری این نمایشگاه مهیا کنند.
قدیانی در واکنش به سخنان مدیر دفتر کتاب هم گفت: اگر روزی ما ناشران تقاضا کردیم سوبسید کاغذ را بردارند، هرگز نگفتیم سوبسید را از صنعت نشر به سمت ناشران دولتی هدایت کنند که باعث فساد مالی شده است و آمارهای آقای شجاعی صائین هم گویای این وضعیت است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به برخی مشکلات عرصه نشر در کشور هم پرداخت و ادامه داد: حمایت های دولتی از ناشران خصوصی روز به روز کمتر شده، مجوزهای الکترونیکی که برای کتابها وعده آن داده شده بود محقق شده ، بودجه ۱۰۰ میلیاردی صنعت نشر به سمت دیگر حوزه ها از جمله سینما انتقال یافت. ما از کمیسیون فرهنگی مجلس گله‌مندیم چرا که چندین بار درخواست ملاقات حضور ی برای طرح مشکلاتمان را ارائه کردیم اما نپذیرفتند. ما از سازمان امور مالیاتی هم گله داریم چون به رغم قانون مصوبه مجلس مبنی بر معافیت ناشران و کتابفروشان از پرداخت مالیات، همچنان مبادرت به اخذ مالیات از آنها می کنند.
همچنین میثم نیلی مدیر عامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به آمار انتشار ۶۰ تا ۷۰ هزار عنوان کتاب در سال در ایران گفت: به دلیل فقدان زیرساخت های اطلاع رسانی، من ِ مخاطب اطلاع صحیحی از این حجم انبوه کتاب ندارم. این مسئله مردم است اما مسئله ناشران نبود زیرساخت های لازم در این خصوص است . ۱۱ هزار و ۷۰۰ ناشر در کشور فعالیت دارند در حالی که تنها ۳ هزار کتابفروشی در ایران دایر است که بسیاری از آنها هم تبدیل شده اند به لوازم التحریر فروشی و این یعنی اینکه ما ویترین کتاب نداریم.
نیلی افزود: دولت اگر بخواهد از ناشران حمایت کند باید زیرساخت های توزیع را در کشور فراهم کند چون مشکل ناشران مشکلات زیر ساختی حوزه تولید کتاب است . در این خصوص ما باید در زمینه تولید کاغذ در کشور خودکفا شویم. تا وقتی که صنعت کاغذ ما یک صنعتی وابسته است، ما همچنان با تلاطم این قیمت ها روبرو خواهیم بود.
در این برنامه تلویزیونی همچنین غلامحسین هادویان استاد دانشگاه و دبیر علمی دفتر کتاب از حمایت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از حوزه کتاب پرداخت و گفت: برگزاری نمایشگاههای کتاب در سطح ملی، برگزاری نمایشگاههای استانی کتاب ، کمک های مالی به ناشران و خرید کتاب از آنها، حمایت از آثار ارزشمند و ارائه بن کتاب به مخاطبان کتاب از جمله این حمایت ها بوده است.
در بخش دوم از برنامه مناظره تلویزیونی با موضوع بررسی مشکلات صنعت نشر در کشور با طرح سوال نظرسنجی این برنامه منبی بر تاثیر قیمت کتاب بر میزان مطالعه از سوی مجری برنامه آغاز شد و در پاسخ به آن علی اکبر تورانیان عضو هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی اظهار کرد: مقام معظم رهبری هم اذعان داشته اند که کتاب گران است. نمی توانیم که منکر شویم الان کشور ما در یک جنگ اقتصادی قرار دارد. پس به نظر من راهی نداریم جز اینکه برابر با آنچه رهبری فرمودند امسال به مدیریت جهادی در حوزه فرهنگی بیاندیشیم.
وی در ادامه به دو بعد اساسی در حرکت به سمت رونق بازار نشر اشاره کرد و گفت: تولید داخلی کاغذ در حالی حاضر در کشور ما جوابگوی نیازهای ما نیست. در سال های گذشته فرصت هایی بود که بتوانیم کارخانه های تولید کاغذ را بهینه سازی کنیم اما مسئولان به این فرصت ها توجه نکردند و نتیجه این شد که کارخانه های تولید کاغذ ما امروز فرسوده و خارج از استاندارد شده اند و یا کارخانه ای مثل کاغذ کارون را که می شد چند سال قبل با ۱۰۰ میلیارد تومان بهینه سازی و راه اندازی کرد را خواباندیم. به نظر من راه حل این مساله این است که دولت این کارخانه ها را برای راه اندازی به صورت شرکت سهامی عام به مردم واگذار کند.
تورانیان ادامه داد: در موضوع واردات کاغذ هم دولت اگر دوست دارد کاری را انجام دهد باید موانع واردات کاغذ را بردارد و طوری نباشد که وارد کننده کاغذ ۵ ماه در نوبت بماند.
پس از این اظهارات تورانیان علی شجاعی صائین در واکنش به اظهارت وی گفت: درست است که قیمت کاغذ گران است اما همه مشکل ما در نشر قیمت کاغذ نیست. کتابخانه ها ما هم در کشور چندان پر رونق نیست. پس می بینیم که مشکل چند وجهی است. به نظر من سایر بخش های اقتصادی کشور هم در کار رونق صنعت چاپ و نشر نقش خود را ایفا نکردند و لذا معلوم نیست که اگر الان کاغذ حیث تولید در کشور ما خودکفا شود منجر به ارزان شدن کتاب بشود؟ چرا به این مساله فکر نمی کنیم که در ایران بسیاری از خانواده ها حاضرند شهریه های سنگین برای مدارس فرزندانشان پرداخت کنند اما حاضر به پرداخت هزینه برای خرید کتاب نیستند.
وی در پاسخ به سوال طرح شده از سوی مجری برنامه در مورد مشکل اصلی صنعت نشر گفت: من سال ها قبل به آن معاون وزیر ارشادی که موضوع خرید ۷۰۰ نسخه از هر کتاب منتشر شده در کشور را باب کرد گفتم که این مساله فساد می آورد چون تمامی هزینه های تقبل شده از سوی ناشر برای انتشار کتاب را تقبل می کند و دیگر معلوم نیست بخش خصوصی با چه نگاهی حاضر باشد کتابش را بفروشد.
باباوند افزود: وقتی شروع به تزریق پول نفت به بدنه نشر می کنیم، ناشر به جای فروش کتاب به مخاطب از این پول بهره می ّرد و کتابش را محبوس می کند.
مدیر انتشارات همشهری با اذعان بر اینکه داشتن کتابی با شمارگان ۵۰ هزار نسخه به معنی مصیبت نیست، گفت: در سفری که به فرانسه داشتم در انتشارت گالیمار دیدم که کتابی با قدمت ۷۰ سال پس از انتشارش، هنوز در انبار ناشر وجود دارد. در آنجا شمارگان کتاب برای ناشر از ۵۰۰ نسخه شروع و تا ۵۰ هزار نسخه ادامه پیدا می کرد، ما ولی چون تولید کتابمان تنها فروش داخلی دارد فکر می کنیم که تیراژمان کم است.
بعد از این اظهارات باباوند نادر قدیانی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در واکنش به باباوند اظهار کرد: در دهه گذشته مسئولان ما به سمت سینما و تئاتر گرایش پیدا کردند و از نشر غافل شدند در حالی که اقتصاد نشر چندین برابر اقتصاد سینماست وتاثیرگذاری بیشتری دارد، متاسفم که ما شورای عالی سینما را درست می کنیم اما شورای عالی کتاب نه.
وی همچنین افزود: ارشاد در جشنواره هایش به ناشر شفاهی می گوید هزار نسخه از تو می خرید و بعد زمانی که می خواهند بخرند ۵۰۰ نسخه بیشتر نمی خرند و اگر چاپ کتاب تمام شده باشد و در چاپ جدید قیمت کتاب تغییر کند دیگر اصلا نمی خرد.
قدیانی ادامه داد: درست از قیمت کاغذ گران شده اما آیا قیمت نان و پنیر گران نشده پس می بینیم مسئله تنها کاغذ نیست مسئله ثبات نداشتن قیمت هاست من جمله قیمت دلار است. من حمایت های زیربنایی را می پذیرم و به عنوان ناشر به آن امید دارم اما حمایت موردی را نمی پسندم.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در ادامه با تاکید بر اینکه صنعت نشر کشور نیازمند مدیریت واحد است گفت: چرا در فروشگاههایی مانند شهروند و رفاه غرفه های فروش کتاب اثاری سطحی ارائه می کنند که مخاطب ندارد اما در فروشگاهی مانند هایپراستار که مدیریت یکپارچه خارجی دارد کتاب به فروش می رسد چرا در نمایشگاه کتاب که تخفیف می دهیم مردم می آیند و کتاب می خرند و چرا باید بشنویم که ۲۰۰ عنوان کتاب از اساتید دانشگاههای ما را ناشران خارجی چاپ کرده اند.
مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی افزود: خیلی اوقات در کشور ما انگیزه ای برای کتابخوانی نیست پس باید به سمت تبلیغ و ترویج کار ویژه بکنیم این همان مسئله است که مورد تاکید رهبری انقلاب هم بود خیلی از مخاطبان ما می دانند که نیازی دارند اما نمی دانند که از کجاباید تامینش کنند. آمار نشان داده که پروفروش ترین کتابهای سال گذشته متعلق به موضوعاتی بوده است که مردم می دانستند در آن بدنبال چه می گردند یعنی آثاری با موضوع سبک زندگی، طب، تغذیه و دفاع مقدس.
وی در ادامه خطاب به باباوند گفت: ما با حرفه ای شدن موافقیم اما خیلی از ناشران ما زیرساخت هایی مانند انتشارات همشهری ندارند. باید حرفه ای به نشر نگاه کرد اما این نگاه نیازمند پیش زمینه هایی است.
در ادامه حمید باباوند خطاب به حاضران گفت: کتاب خوب به هر حال مشتری اش را پیدا می کند اما مشکل این است که کار بد عده ای منجر می شود که کار خوب هم تولید نشود و فضای نشر آلوده شود. تحقیق نشان داده که در طول یک دهه که ما در ایران دو میلیون کتاب منتشر کرده ایم حتی در آمریکا هم دو میلیون عنوان کتاب منتشر نشده در حالی که زیرساخت تولید آن وجود داشت پس این نشان می دهد که ما بیشتر هر چیز متوجه کتابسازی و تولید کتاب نامرغوب هستیم.
حجت الاسلام هادویان سخنران بعدی این مناظره نیز به مسئله فرهنگ کتابخوانی به عنوان ضعف اساسی نشر کشور اشاره کرد و گفت: در جامعه ما اگر کسی بخواهداز زمان خودش برای مطالعه استفاده کند این استفاده بهینه تعریف نشده است بسیاری از ما عادت کرده ایم به دیدن تلویزیون و بهترین اوقاتمان را می تواند صرف مطالعه شود را به پای آن هدر می دهیم.
علی شجاعی صائین رئیس اداره کتاب نیز در ادامه این برنامه و در پاسخ به سئوالات مطرح شده گفت: شهادت می دهم که حرفه ای ترین و پرفروش ترین ناشران ما در سالهای اخیر یا حمایت دولتی نشده اند یا بسیار کم حمایت شده اند. به اعتقاد من حمایت ما باید به سمت حمایت از فعالیت حرفه ای ناشران برود. اگر بستر کار حرفه ای را فراهم کنیم مشکلات ما حل می شود مثلا اگر از ترجمه آثارمان در خارج از کشور حمایت کنیم و یا وزارت امورخارجه سازوکاری برای حمایت از ناشران آثار ایرانی تدارک ببیند می شود گردش مالی نشر را از آنچه که هست بالاتر برد.
علی اکبر تورانیان نیز در نوبت دیگری از سخنرانی خود به اظهارات باباوند واکنش نشان داد و گفت: خیلی از ناشران کشور ما ایثارگرانه در این حوزه فعالیت می کنند با این اظهارات رنجیده شده اند. قرار نیست همه ناشران بازاری و کاسب آنچنانی باشند .

کد خبر: 70968