اسماعیل امینی در گفتگو با هنرنیوز:
نهادهای دولتی باید از حوزه نشر جدا بشوند
اسماعیل امینی شاعر و نویسنده معتقد است تولید ادبیات و تولید آثار ادبی و نیز توزیع، تکثیر و انتشار کتاب کار نهادهای دولتی نیست؛ این تولید، کار مولف و نویسنده است.
تاريخ : دوشنبه ۲۹ تير ۱۳۹۴ ساعت ۱۷:۰۵
امینی در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب هنرنیوز درباره مشارکت نهادهای دولتی در حوزه ادبیات و نشر گفت: این نهادها کاری که می توانند در حوزه ادبیات انجام بدهند که به ارتقای وضعیت نشر و ادبیات کمک کند این است که زمینه هایی فراهم کنند تا مولف و مخاطب ادبیات در شرایط طبیعی و آرامش بتوانند در چرخه عرضه و تقاضا قرار بگیرند؛ این زمینه سازی بسیار مهم تر از حمایت های مستقیم است.
وی با تاکید بر اینکه «کار نشر، کار دستگاه های دولتی نیست»، بیان داشت: حوزه نشر اساسا باید از دستگاه های دولتی یا نهادهایی که از بودجه دولتی استفاده می کنند جدا بشود. حوزه نشر فرهنگی و اقتصادی است و اگر دستگاه هایی که از بودجه های عمومی استفاده می کنند، خودشان متولی نشر بشوند چندان به ساز و کارهای بازار نشر قائل نخواهند بود، بنابراین کار انتشارات به طور طبیعی انجام نمی شود و محصول آن بازار طبیعی پیدا نمی کند لذا واگذاری این امتیاز از سوی بنیاد ادبیات داستانی به یک ناشر دیگر، رفتن به سیر متداول عرضه و تقاضاست که حرکت بسیار مناسبی است.
امینی ضمن اشاره به آسیبهای حضور مستقیم نهادهای دولتی در عرصه نشر، تصریح کرد: یکی از آسیبهای مهم این است که کتاب به سلیقه خواننده، مخاطب و به نیاز بازار مخاطبان کتاب تولید نمی شود بلکه به سلیقه مدیران یا افرادی که تصمیم گیری های متمرکز را در دست دارند و یا می توانند حمایت مالی بکنند تولید می شود. این مشکل را زمانی خود را بهتر نشان می دهد که کتاب هایی منتشر می شود که در بازار و در جامعه کتابخوان طرفدار ندارد البته اگر کتابهایی از این دست کتب مرجع باشند همچون کتابهایی که مراکز پژوهشی یا دانشگاهی با آن سر وکار دارند اشکالی ندارد، ضمن اینکه برخی از کتب مرجع با اینکه مخاطب گسترده ندارند نیاز به پشتیبانی دارند مثل لغت نامه ها که همه مراکز علمی پژوهشی آن را لازم دارند و خواننده معمولی نمی تواند برود لغت نامه گرانقیمت بخرد؛ چنین کتابهایی باید با حمایت بخش دولتی منتشر شود چون محل مراجعه همگان است.
وی با بیان این مطلب افزود: اما در حوزه هایی مثل شعر، داستان، رمان و امثالهم که خواننده عام دارد و مخاطب باید برود با بودجه شخصی خود آن را بخرد، وارد شدن دستگاه های دولتی این اشکال را ایجاد می کند که به جای اینکه ذائقه مخاطب در نظر گرفته شود ذائقه مدیران و دستور دهندگان در نظر گرفته می شود و این کتاب در بازار مشتری پیدا نمی کند.
این شاعر و منتقد ادبی سفارشی نویسی را از دیگر آسیبهای این حوزه برشمرد و گفت: مشکل دیگری که از سایر مشکلات تلخ تر است این است که خود واگذاری سفارش کتاب به مولف غالبا وسیله ای می شود برای جلب دوستی ها و یارکشی های مدیریتی؛ یعنی کتابی که به طور طبیعی دستمزد و درصدی حق التالیف دارد در بازار نشر در بخش خصوصی به مولف بازگردانده می شود اما در یک بخش دولتی چون بحث بازگرداندن بودجه و سرمایه ای که برای کتاب گذاشته شده اهمیتی ندارد با یک حق التالیف غیرطبیعی برای جلب نظر حامیان به مولف واگذار می شود.
وی همچنین با اشاره به رقابت ناعادلانه بین ناشر خصوصی و ناشر وابسته به یک نهاد دولتی، اظهار داشت: این موضوع در بخش هایی مثل گرفتن امتیاز ، مجوز و مسئله فروش کتاب به مراکز دانشگاهی و کتابخانه های عمومی و سایر بخش های گسترده تر رقابت ناسالم ایجاد می کند زیرا کتابخانه های دولتی و مراکز دانشگاهی که به صورت عمده کتاب با تیراژ بالا سفارش میدهند ترجیح میدهند از دستگاه های دولتی خرید کنند و ناشر خصوصی در این میان چندان سهمی ندارد؛ قطعا مدیر دولتی ترجیح میدهد از مدیر دولتی خرید کند. موضوع دیگر این است که طبعا دستگاهای دولتی به ناشر دولتی به سهولت بیشتری مجوز میدهند وانگهی ناشر خصوصی باید سرمایه اش را در مدت محدودی برگرداند که بتواند کارش را ادامه دهد اما ناشر دولتی چون از بودجه عمومی استفاده می کند هیچ دغدغه ای برای بازگرداندن سرمایه ندارد بنابراین در بازار رقابت عادلانه با ناشران خصوصی از بین می رود.
