شاهنامه بايسنقري در مجموعه گلستان رونمايي شد. اين کتاب به دستور شاه بايسنقر ميرزا نواده شاه تيموري درسال 833 هجري قمري توسط جعفر بايسنقري کتابت شده است. اين شاهنامه ارزش جهاني دارد و از بين نسخه‌هاي شاهنامه دموت و شاهنامه تهماسبي تنها شاهنامه بايسنقري به صورت كامل بر جاي مانده است.

به گزارش هنر نیوز به نقل از ايبنا، شاهنامه بايسنقري با حضور «روزلين راسل» کارشناس ارشد سازمان يونسکو و عضو کميته مشورتي بين‌المللي برنامه حافظه جهاني در مجموعه فرهنگي تاريخي کاخ گلستان رونمايي شد. اين اثر ارزشمند به عنوان يکي از نسخه‌هاي قديمي و بسيار ارزشمند از شاهنامه فردوسي در سطح جهان به‌شمار مي‌آيد.

مسعود شريفي مدير مجموعه فرهنگي تاريخي گلستان با اشاره به ثبت جهاني شاهنامه بايسنقري در سال 86 گفت: ‌اين کتاب در تاريخ 833 هجري قمري نگاشته شده است و داراي 22 نگاره و 700 صفحه است. کاتب کتاب جعفر تبريزي معروف به جعفر بايسنقري است.

مسوول امين اموال و نسخ خطي مجموعه فرهنگي تاريخي گلستان در اين مراسم گفت: اين کتاب 598 ساله به دستور شاه بايسنقر ميرزا نواده شاه تيموري درسال 833 هجري قمري توسط جعفر بايسنقري کتابت شده است.

بهناز تبريزي با اشاره به کاربرد معرق چرم در داخل جلد کتاب در ادامه خاطرنشان کرد: جلد اين کتاب با ترکيب سه شيوه جلدسازي شده و داراي مواد لاکي، نقاشي و پوشش طلا است.

وي افزود: شاهنامه بايسنقري با شمسه و سپس مقدمه‌اي در مدح شاه آغاز شده است و در صفحه پاياني اين کتاب امضاي جعفر بايسنقري را نيز مي‌توان مشاهده کرد.

به گفته اين کارشناس مسوول در مجموعه فرهنگي تاريخي گلستان، تدوين اين مقدمه باعث رواج بيشتر شاهنامه در ايران و در سراسر جهان شد. اين کتاب به قطع رحلي داراي 700 صفحه و هر صفحه داراي 31 سطر و هر سطر داراي 3 بيت به قلم نستعليق بر روي کاغذ خان بالغ نخودي کتابت شده است.

وي با اشاره به اين‌که صفحه‌هاي دوم و سوم نسخه منقوش به تصوير شکارگاه است افزود:‌ در اين اثر ارزشمند، نگارگري،‌ تذهيب، تجليد و ديگر آرايه‌هاي کتاب با استادي تمام انجام شده بنابراين تمام امتيازات لازم يک نسخه خطي را داراست.

اين کارشناس درباره کتاب ارزشمند خمسه نظامي يکي ديگر از کتاب‌هاي موجود در مخزن کاخ گلستان گفت: اين کتاب در سال گذشته در فهرست آثار ملي ثبت شد و هم‌اکنون نيز مقدمات ثبت آن در فهرست ميراث جهاني در حال پي‌گيري است.

تبريزي با بيان اين‌که خمسه نظامي در سال 914 هجري قمري کتابت شده است افزود: اين کتاب داراي 11 نگاره و 706 صفحه است و شاعراني چون؛ حافظ و سعدي ادامه شيوه کار نظامي را دنبال کردند.

وي همچنين درباره مرقع گلشن از جمله آثار مکتوب ديگر در مخزن کاخ گلستان گفت: 262 صفحه از اين مرقع در مخزن کاخ گلستان و تعداد محدودي از آن نيز در موزه‌هاي کشورهاي ديگر نگهداري مي‌شوند.

اين کارشناس با بيان اين‌که تمامي صفحات مرقع ياد شده داراي يک صفحه نقاشي و يک صفحه خطاطي است، افزود: کاتبان و نقاشان اين مرقع هم‌چون؛ بهزاد و آقارضا از جمله منحصربه‌فردترين و معروف‌ترين نقاشان دوره صفوي ‌بوده‌اند.

وي با اشاره به دوره‌هاي مختلف هر صفحه از اين اثر اظهار داشت: آغاز کتابت اين مرقع از جعفر بايسنقري آغاز و تا 400 سال پيش ادامه داشته است.

بايسنقر، فرزند شاهرخ، مكتب خطاطي و نقاشي مينياتور هرات را بنا نهاد. وي بيش از چهل نقاش، تذهيب كار و خطاط را گرد هم آورد تا تحت نظر استاد جعفر تبريزي به تحرير شاهنامه مشغول شوند. پس از اتمام اين نسخه خطي، شاهزاده بايسنقر ميرزا دستور داد، شرحي از زندگي فردوسي و چگونگي سرودن اين اثر حماسي به متن اصلي افزوده شود.

اين اثر در بين شمار بسيار شاهنامه‌هاي مصور و آراسته موجود در كتابخانه‌ها و موزه‌هاي جهان يكي از نامورترين و شناخته‌ترين آن‌هاست. چند ويژگي اين كتاب را از نسخه‌هاي مشهور ديگر متمايز مي‌كند، نخست آن‌كه اين نسخه بر خلاف دو نسخه دموت و تهماسبي قرباني آزمندي به دست آورندگان آن‌ها نشده است تا شيرازه آن از هم گسسته و برگ‌هاي آن در گوشه و كنار جهان پراكنده شود بنابراين اگر از چند افتادگي در متن آن بگذريم، اين نسخه، نسخه‌اي كامل و دست نخورده در بين شاهنامه‌هاي مشهور و رده اول به شمار مي‌آيد.

دو ديگر آن‌كه اين نسخه از نظر نفاست، زيبايي و آراستگي، در نوع خود كم‌مانند است. نگارگري، تذهيب، تجليد و ديگر آرايه‌هاي كتاب با استادي تمام انجام شده و اگر از ضعف در خط نسخه، آن هم به سبب همزماني كتابت آن با آغاز تكامل نستعليق، بگذريم اين شاهنامه همه امتيازات لازم يك نسخه خطي را در خود دارد. سومين امتياز، وجود مقدمه‌اي است كه براي نخستين‌بار بر اين شاهنامه افزوده شده است