به گزارش هنرنیوز برنامه «هفت» سینمایی شب گذشته روی آنتن رفت. و در بخش سوم مناظره ای درباره حواشی به وجود درباره فیلم سینمایی «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی با حضور «حجت الاسلام حمید رسایی» نماینده مجلش شورای اسلامی و عضو شورای نمایش وزارت ارشاد و «سید ضیا هاشمی» رئیس شورای صنفی نمایش برگزار شد.
رسایی در ابتدای صحبت هایش عنوان کرد: تاکید می کنم که من برای مناظره با هاشمی به این برنامه نیامده ام چون طرف اصلی من شخص دیگری است و اشکالات وارده به وی ارتباطی ندارد. مخاطب اصلی بنده مسئولانی هستند که حوزه فرهنگ در اختیارشان است مثل وزارت ارشاد و در جاهایی صدا و سیما. درست است که این مسئولین بیایند و در حوزه فرهنگ به گفتگو بنشینند .
وی ادامه داد: امیدوارم به سمت سینمایی گرایش پیدا کنیم که جزو اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی باشد همان طور که امام خمینی (ره) فرمودند «که ما با سینما مخالف نیستیم با فحشا مخالفیم» کسی با اصل سینما مخالف نیست. همچنین من به نمایندگی از یک تشکل و حزب خاص در برنامه حضور ندارم.
رسایی عنوان داشت: مشکل اصلی ما در حوزه سینما این است که متاسفانه در جهت سیاستگذاری ها و آیین نامه ها دچار مشکل هستیم. آیین نامه های ما مربوط به ۱۷-۱۶ سال قبل است بنابراین باید تمهیدی در جهت تغییر آنها صورت گیرد.مسئولان فرهنگی ما منتظرند تولیداتی ساخته شود که نهایت کاری که می کنند اعمال ممیزی است.
وی درباره مشکلاتی که برای فیلم «من مادر هستم» پیش آمده توضیح داد: برخی از افرادی که در مورد این فیلم شکایت دارند به بند «م» وصیتنامه امام خمینی (ره) اشاره می کنند اما به نظرم اجرای این بند در حال حاضر جایز نیست. چون این بند متعلق به زمانی است که همه نهادها در غفلت باشند.
رسایی عنوان کرد: این فیلم را من سه بار دیده ام ابتدا این اثر در شورای نمایش سه بار رد شد و تشخیص دادند که قابلیت نمایش ندارد اما بعد از اینکه من فیلم را دیدم در جلسه شورای پروانه نمایش اعلام کردم به شرطی که بخش هایی از فیلم حذف شود و نام آن هم تغییر کند می توان آن را اکران کرد.
این نماینده مجلس توضیح داد: در این فیلم سه زن هستند که هر کدام به نوعی مادرند اما هیچ کدام بر طبق عرف و اصول و رفتارهای یک مادر برخورد نمی کنند. حتی من پیشنهاد کردم که نام فیلم را«من مادر نیستم» بگذارند. در این فیلم دو خانواده هستند که متاسفانه هر دو به سبک زندگی دینی و ایرانی پایبند نیستند البته جیرانی می خواهد همین مسئله را نشان دهد اما معضل فیلم نتیجه گیری آن است که کارگردان نتوانسته به درستی مسئله قصاص را به تصویر بکشد.
وی اشاره کرد: این دو خانواده بی قید و بند هستند و محرم و نامحرم را رعایت نمی کنند و حتی از مشروبات الکلی در فیلم استفاده می کنند. همچنین در بخش هایی تماس بین دو بازیگر زن و مرد صورت می گیرد که با توجه به نامحرم بودن بازیگران این مسائل باید اصلاح می شد و مسئله دیگر نیز کشیدن سیگار است که طبق قانون نمایش آن در فیلم ها ممنوع است.
در ادامه این بحث هاشمی عنوان کرد: بحث های نظری سینما نمی تواند با آیین نامه شکل بگیرد ما باید به فیلمسازانمان اعتماد کنیم تا بتوانند خلاقیتشان را بروز دهند. این فیلم با ایراداتی که رسایی ذکر کرد قابل بررسی است اما بخشی از این ایرادات جزو ساختار فیلم است و فیلمساز با درایت به سراغ طرح این مسائل رفته است.
وی توضیح داد: جیرانی در این فیلم آدم های تازه به دوران رسیده با سبک زندگی غربی را نشان داده و هشدار بزرگی به مردم می دهد. البته ایراداتی در فیلم وجود داشت که در حال حاضر رفع شده اما مسائلی که توسط جناب رسایی مطرح شده جزو حسن های فیلم است چون ما خیلی از مسائل را نمی توانیم به درستی در سینما به تصویر بکشیم.
رسایی در جواب عنوان کرد: بحث اصلی من به ده دقیقه پایانی فیلم باز می گردد فیلم ساختن درباره معضلات زندگی غربی و خوردن مشروب بازدارنده است این مسائل قابل برطرف شدن هستند. بر اساس فرهنگ ملی، دینی و بومی ما ، مادر سکان دار خانه است و به شوهر اعتماد به نفس می دهد اما در این فیلم هیچ کدام از آنها رعایت نمی شود. مشکل اصلی نام فیلم است چون هیچ کدام از مادرهای فیلم احساس مادر بودن ندارند و هر کدام به نوعی درگیر روابط نامشروع هستند.
هاشمی نیز عنوان کرد: در این فیلم دختر قصه در طول داستان پدر و مادرش را به اسم کوچک صدا می زند و از به کار بردن نام مادر هم اکراه دارد جیرانی می خواسته در این فیلم گسستگی خانواده را به نمایش بگذارد.
در ادامه برنامه غلامرضا موسوی تهیه کننده فیلم پشت خط آمد و در این باره توضیح داد: من بسیار خوشحالم که رسایی از بند «م» وصیتنامه امام (ره) نام برد چون اجرای این بند به هیچ عنوان در این شرایط جایز نیست. متاسفانه کسانی که به فیلم معترض بودند بیشترشان این فیلم را ندیده اند چون این اثر نه درباره خیانت و نه فقر و فحشا است این فیلم سبک زندگی غربی را به چالش می کشد. متاسفانه این مسئله که افرادی بدون دیدن فیلم آن را مغرضانه نقد می کنند نشان دهنده وجود دستهای سیاسی در پشت پرده است.


در بخش دیگری از برنامه نیز وحید جلیلی روزنامه نگار که از معترضان به این فیلم است روی خط آمد و گفت: به نظر من فیلم از این جهت که نشر اکاذیب می کند و یک تصویر دروغی از موازین قضایی ارائه می دهد قابل توقیف است این فیلم بر اساس اعدام دختری بنا شده که شخصی را که با وی رابطه نامشروع داشته به قتل می رساند اما در ماده ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی آورده شده که اصلا یک زن نمی تواند تقاضای اجرای قصاص کند و قصاص هم در صورتی انجام می شود که مقتول سزاوار به قتل رسیدن نباشد اما در این فیلم مقتول عمل زنا انجام داده است.
وی افزود: بنابراین در نظام قضایی اسلام اصلا این حکم قابل اجرا نیست. در این فیلم تعبیر دروغی از نظام قضایی داده می شود و من تعجب می کنم که چطور نویسنده و کارگردان به این نکات توجه نداشته اند. فیلم به خاطر نشر اکاذیب در مورد قوانین مجازات اسلامی باید توقیف شود.
موسوی در جواب جلیلی عنوان کرد: آقای جلیلی به عنوان دادستان وارد بحث شدند ما نباید به عنوان دادستان حکم دهیم و بعد به عنوان قاضی نیز آن حکم را اجرا کنیم درباره یک کار فرهنگی نباید به صورت شخصی قضاوت کرد. معتقدم این اخلاقی ترین فیلمی است که در سابقه سی ساله فعالیتم ساخته ام. من فکر می کردم قرار است از ما تمجید و تشکر کنند نه اینکه به این فیلم اعتراض کنند.
وی ادامه داد: برخی خودشان را قانون می دانند و این حق را به خود می دهند که حکم صادر کنند و فیلم را از پرده پایین بیاورند کسی حق ندارد برای مردم تعیین تکلیف کند بلکه فقط باید اطلاع رسانی کند که مثلا فلان فیلم خوب است یا نه. در این فیلم زن مقتول از برادر همسرش وکالت دارد برای قصاص قاتل البته این زن از این وکالت نامه استفاده می کند و می خواهد انتقام شخصی بگیرد. بهتر است آقای جلیلی فیلم را یک بار ببینند تا به نکات مطرح شده در آن پی ببرند.
رسایی نیز در ادامه این بحث عنوان کرد من معتقدم که این موضع گیری ها خیلی هم خوب است این اعتراضات شمشیرهای نظام هستند. اعتراض کردن حق مردم است چون مردم باید دغدغه داشته باشند. چطور وقتی هنرپیشه فیلم "قلاده های طلا " را کتک می زنند کسی اعتراض نمی کند اما تا یک بچه حزب اللهی اعتراضی می کند به نظر برخی سینما برباد رفته است.
وی ادامه داد: بحث این فیلم خیانت نیست و آن را هم تایید نمی کند. من با اصل فیلم مخالف نیستم . گله ما از معاونت سینمایی به خاطر رعایت نکردن ایرادات و اصلاحاتی است که قرار بوده در فیلم رعایت شود. مثلا اینکه چرا بدون عوض کردن اسم فیلم این فیلم اکران شده است. وی افزود: اصل فیلم عذاب وجدان زن فیلم از قصاص قاتل همسرش است البته این کار از طرف جیرانی مغرضانه مطرح نشده اما در نهایت به این صورت مورد توجه مخاطب قرار می گیرد. مشکل دیگر فیلم مشکل اعتقادی آن است . پدر دختر در دادگاه اشاره می کند که با سیمین یعنی همسر مقتول در گذشته رابطه نامشروع داشته و زن باردار شده و سقط جنین کرده است. در فیلم به این مسئله اشاره می شود که دختر تقاص گناه پدرش را می پردازد بنابراین بیننده با دختر همذات پنداری می کند در صورتی که دختر دارد تقاص عمل خودش را می پردازد.
رسایی اشاره کرد : وقتی فیلمی مخالف اعتقادات دینی و تفکرات ماست کارگردان موظف است فیلمش را اصلاح کند . اشکال اصلی من به سازمان سینمایی و وزیر ارشاد است که چرا به خاطر اینکه یک هنرمند دلش می خواهد فلان فیلم را بسازد به او اجازه ساخت هر اثری را می دهند. پیشنهاد من به شورای اکران این بود که بخش های پایانی فیلم که دختر را برای قصاص می برند حذف شود چون باعث می شود تماشاگر با قاتل همذات پنداری کند.
هاشمی درباره این اظهارات گفت: پدر در فیلم می خواهد بگوید این دختر دارد قصاص بی توجهی من و مادرش را پس می دهد و نمی خواهد قصاص را زیر سئوال ببرد پدر اعتراف می کند که قانون من را کور و کر کرده است.
تهیه کننده فیلم نیز در این زمینه عنوان کرد: رفتن سیمین پیش روانپزشک به این دلیل است که می خواهد انتقام شخصی بگیرد در صورتی که می توانست با وکالتی که دارد دختر را ببخشد. آقای جیرانی در سینما آفریقا بعد از نمایش فیلم در جلسه مناظره با انصار حزب الله شرکت کرد در حالیکه چهل نفر از انصار حزب الله او را محاصره کرده بودند. دوستان نباید با عصبانیت صحبت کنند بلکه باید منطقی و با استدلال مباحث خود را طرح کنند چون این طور مناظره ها منطقی و درست نیست.
در بخش دیگری از برنامه جلیلی عنوان کرد: اصلا چنین اعدامی در نظام قضایی جمهوری اسلامی قابل مطرح کردن نیست چون طبق قوانین و ماده ۲۲۶ این دختر را نمی توان اعدام کرد. از لحاظ دراماتیک هم این پدر که وکیل دخترش هم است می توانست با استناد از این ماده از دخترش دفاع کند. فیلم تصویر دروغی ارائه می دهد که قابل پیگرد است. این بحث حقوقی فیلم است مگر فیلم های قبلی جیرانی چه بوده که الان بخواهیم از او دفاع کنیم. او «آب و آتش»، «پارک وی» و « سالاد فصل» را ساخته است. جیرانی با بودجه سازمان تبلیغات اسلامی فیلم "آب و آتش " را ساخت که همه می دانند در مورد چه موضوعی بود.
وی افزود: جیرانی کسی است که در زمانی که ما ممنوع التصویر بودیم ۴۰۰ ساعت آنتن زنده تلویزیون را در اختیار داشت اما دو روز است که ممنوع التصویری من برطرف شده است. سئوال من این است که فیلمنامه سینمای ایران را چه کسی می نویسد. سینمای ایران چه شخصیت پردازی درباره ایران ارائه می دهد. این تصویر سیاه و تاریک از ایران را چه کسانی ارائه می کنند.
جلیلی عنوان کرد: جیرانی پارسال فیلم «قصه پریا» را با موضوعی مشابه با پول جمهوری اسلامی ساخته است . مسائلی را که جیرانی مطرح می کند چه نزدیکی با مناسبات نظام دارد اینها دیکتاتور هستند و رانت های نظام را در جهت نمایش اهداف خود به کار می گیرند. ما نمی خواهیم خفقان ایجاد کنیم . عناصر معاندی که هیچ نسبتی با نظام و فرهنگ بومی ندارند چرا باید در سینما فعال باشند.


در ادامه این بحث گبرلو به دلیل غیر منسجم بودن صحبت های جلیلی و توجه نکردن به بحث های مورد نظر در برنامه و اجازه ندادن به بقیه مهمان ها صحبت های وی را قطع کرد.
رسایی در پایان صحبت های جلیلی گفت: امیدوارم برنامه هفت تریبون بیشتری به امثال جلیلی بدهد چون افرادی مثل او دغدغه های ما را مطرح می کنند اما کمتر اجازه صحبت کردن پیدا کرده و تریبونی برای بیان عقاید و نظرات خود یافته اند.
در پایان این بحث مهدی عظیمی مدیر اداره کل نظارت و ارزشیابی نیز روی خط آمد و گفت: الزاما همه نظرات در مورد سینما درست نیست و باید دید کلیت فیلم چه تاثیری بر مخاطب دارد. رسایی به عنوان یکی از اعضای شورای نمایش نظرش را مطرح کرده اما نظر وی در شورا مورد قبول واقع نشده است بنابراین مباحث مطرح شده در برنامه توسط آقای رسایی نظرات شخصی ایشان است.
نظرسنجی برنامه نیز اختصصاص به طرح این سوال داشت که از میان عوامل مدیریت کلان سینما، اختلاف و چند دستگی بین اهالی سینما، قانون گریزی نهادهای زیر مجموعه و بی توجهی جریان ها به منافع سینمای کشور کدامیک را در آشفتگی و نابسامانی اوضاع کنونی سینما بیشتر موثر می دانید؟