وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما چهارشنبه شب در مورد انحلال خانه سینما توسط وزارت ارشاد مواردی را مطرح کرد که جای تامل دارد. از این منظر می‌گوییم جای تأمل که ممکن است حتی بیشتر اعضأ خانه سینما هم از آن بی خبر بوده و هم با آن موافق نباشند؛ این موارد را به دو گروه تقسیم و در مورد آن‌ها به مواردی اشاره می‌کنیم.

موارد ارزشی نظام که از اساسنامه حذف شده است
فرض کنید به کشوری رفته‌اید و قصد زندگی در آنجا را دارید. باید قوانین آنجا را رعایت کنید حتی اگر باب میل شما نباشد؛ حالا فرض کنید این کشور امن‌ترین کشور دنیا باشد یا ناامن‌ترین آن؛ اما به هر حال در داشتن قانون همه کشورها با هم مشترک هستند. حالا فرض کنید می‌خواهید کاری را در آن کشور انجام دهید و یک طرف کار دولت آن کشور است. طبیعی است وقتی شما شهروند هستید و می‌خواهید فعالیت کنید باید به قانون اساسی آن کشور و بایدها و نبایدهای آن التزام عملی و نظری داشته باشد. نمی‌شود وقتی قراردادی را جلوی شما می‌گذارند بگویید من به قانون اساسی و سایر قوانین آن جامعه تعهدی ندارم؛ پس آن جامعه نیز به شما التزامی نخواهد داشت. حالا این کشور می‌خواهد متعهد دموکراسی باشد یا کشوری که حقوق اولیه افراد رعایت نمی‌شود؛ به هر حال رعایت قوانین حتی روی کاغذ ضروری است. متاسفانه خانه سینما این قانون را زیر پا گذاشته و اصل تبعیت از قانون اساسی جمهوری اسلامی را از اساسنامه حذف کرده است. حالا موارد دیگر ممکن است به دلیل ارزشی بودن مردم ما حساسیت بیشتری هم داشته باشد. از موارد دیگری که حذف شده است؛ همانگونه که وزیر ارشاد اعلام کرد «همسان‌سازی آثار سینمایی با شئونات فرهنگی و انقلاب اسلامی»، «دارا بودن تعهد و تقوا»، «رسیدن به سینمای مطلوب جمهوری اسلامی». این موارد اگرچه در قوانین نانوشته ما هم وجود دارد اما وقتی در یک اساسنامه نوشته شده و سپس حذف می‌شود با نیاتی انجام پذیرفته است. این نیات همان نیاتی است که خانه سینما را از یک نهاد صنفی به یک نهاد شخصی و سیاسی بدل کرده است. شاید اگر خودمحوری‌های برخی افراد در خانه سینما نبود این رخدادها اتفاق نمی‌افتاد. حالا پرسش اینجاست که به واقع تا چه میزان ۵ هزار اعضای خانه سینما با این تغییرات آشنا هستند؟ آیا آنان می‌دانند که التزام با قانون اساسی کشور در اساسنامه خانه سینما حذف شده است؟ آیا می‌دانند
«همسان‌سازی آثار سینمایی با شئونات فرهنگی و انقلاب اسلامی» که کمالِ نظر سینمای جمهوری اسلامی است از این اساسنامه محو شده است؟ چگونه می‌توان این خذفیات را نادیده گرفت و بدون برنامه دانست. شاید بشود از طریق قانون موارد تخلفات را بررسی و به رأی نهایی رسید که حتما این اتفاق خواهد افتاد اما آیا می‌شود گفت چرا عده‌ای اندک تصمیم می‌گیرند که التزام به قوانین کشور را از اساسنامه خانه سینما حذف کنند و برای این تخلف مجازاتی در خور پیدا کرد؟ پاسخ به این پرسش را نه تنها ۵ هزار سینماگر بلکه مردم هم باید بدهند که مخاطب این سینما هستند.

موارد حقوقی فعالیت خانه سینما
قانون می‌گوید هر نهادی حتی اگر ثبت شرکت‌ها هم بشود؛ باید از نهادی مجوز داشته باشد که فعالیت موضوعی آن را کنترل کند. حالا می‌خواهد این شرکت؛ فعالتی تجاری؛ صنعتی؛ فرهنگی؛ هنری یا ... داشته باشد. خانه سینما هم از همین نهادهاست. این نهاد نخستین بار در شواری فرهنگ عمومی تایید می‌شود؛ سپس برای ادامه فعالیت از وزارت ارشاد حمایت‌هایی هم جذب می‌کند. در ادامه مسیر برای اینکه به برخی نیات برسد؛ تلاش می‌کند در نهاد دیگری هم ثبت شود که اگر وزارت ارشاد به هر دلیل منصرف از ادامه حمایت شد؛ بتواند ادامه بقا داشته باشد؛ غافل از این که وزارت ارشاد می‌تواند با توجه به تعاریف قانونی که توسط وزیر ارشاد اعلام هم شد (قانون و ماده واحده سال ۷۲ مبنی بر انحلال واحدهای متخلف) این واحد را منحل و برای ادامه راه تدبیری بیاندیشد. حالا مساله اینجاست که خانه سینما هر تغییری در اساسنامه ایجاد کرده به اطلاع و تایید شورای فرهنگ عمومی نرسانده است و در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار مسامحه از شورای فرهنگ عمومی را داشت. این نهاد دچار تخلف شده و تخلف او غیر از موارد قانونی که در دادگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ تخلفات ارزشی هم بوده است که باید در دادگاه سینماگران و مخاطبان سینما مورد بازخواست و قضاوت قرار گیرد.