یک احیاگر خانه های قدیمی یزد در گفتگو با هنرنیوز؛
سکونت افاغنه به جای یزدی ها در بافت قدیمی شهر
وعده های محقق نشده میراث فرهنگی برای احیای خانه های قدیمی یزد
علی اکبر عباسی احیاگر خانه های قدیمی در یزد گفت: من مدتهاست برای این خانه درخواست ثبت تاریخی داده ام تا بنابر قانون ثبت خانه های قدیمی_ اگر خانه پلاک ثبتی بشود ۵۰ درصد کمک بلاعوض به آن تعلق می گیرد_ بتوانم پشتوانه مالی داشته باشم.
تاريخ : شنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۰۱
عباسی در گفتگو با خبرنگار هنرنیوز در خصوص حمایت های اداره کل میراث فرهنگی استان یزد از احیاگران خانه های قدیمی این استان و هتل سنتی «خانه آفتاب» گفت: این هتل سنتی که یک خانه قدیمی است، دارای سه بخش یعنی سه خانه مجزا بوده است که ما یک بخش را خودمان به صورت فازی احیا کرده ایم و همه مراحل این احیا با هزینه شخصی خودمان انجام شده است.
وی با بیان این مطلب افزود: در همسایگی «خانه آفتاب» دو بخش دیگر این مجموعه وجود دارد که همچنان مخروبه مانده است، من در سال ۸۵ مجوز رستوران سنتی را از میراث فرهنگی گرفتم، پس از آن قول و قرار هایی داده شد که تسهیلاتی از جانب میراث فرهنگی برای مرمت و احیا این مکان داده شود و گفته شد برای بازسازی همیاری وکمک هایی صورت خواهد گرفت لیکن متاسفانه تا امروز هیچ حمایتی در این باب صورت نگرفت.
مدیر هتل رستوران سنتی «خانه آفتاب» تصریح کرد: در اردی بهشت ماه سال جاری، از طرف میراث فرهنگی مرا به بانک صادرات معرفی کردند که به واسطه بودجه از آن ها تسهیلات بگیرم، اما در بانک مقرر این بود که مبلغی را به صورت وام در اختیار ما قرار دهند و به ازای آن یک سند وثیقه غیر از این ملک احیا شده به بانک تحویل داده شود، این در حالیست که من بالغ بر صد میلیون تومان بابت احیا و مرمت این خانه قدیمی هزینه کرده ام و در نظر داشتم با مبلغ وام مجموعه مورد نظر را احیا کنم اما بانک، سند هتل سنتی «خانه آفتاب» را نپذیرفت و گفته شد که باید ۱۵۰ میلیون تومان دیگر هم وثیقه ملکی خانه نوساز به ارزش ۱۵۰ میلیون تومان ارائه دهید، به همین دلیل من موفق نشدم تسهیلات را جذب کنم؛ زیرا نمی توانستم از کسی بخواهم که سندش را گرو بانک بگذارد تا من مخروبه هایی را که خود میراث فرهنگی متولی آن است و احیای خانه های قدیمی از وظایف این سازمان محسوب می شود را احیا کنم در حالیکه میراث فرهنگی باید از افرادی که عشق حفظ میراث قدیم را دارند حمایت کند؛ چون به واقع این کار بازدهی اقتصادی چندانی ندارد اما آنقدر سنگ جلوی پای ما انداختند تا ما از این قضیه منصرف شدیم.
وی افزود: این خانه دارای مسیر آب و سرداب است که به مرور زمان خشک و تخریب شده که باید مورد بازسازی قرار بگیرد، اما این کار نیاز به هزینه دارد؛ در حال حاضر برای بادگیر این مجموعه که تخریب شده نزدیک به سه سال است که به میراث فرهنگی جهت مرمت آن تقاضا داده ام، چراکه مرمت آن یک کار تخصصی است و میراث فرهنگی هم پذیرفته است که آن را مرمت کند اما تا کنون کاری صورت نگرفته است در حالیکه یونسکو بودجه هایی را برای احیای بناهای تاریخی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار می دهد و از آنجا که یزد شهر بادگیرهاست و زیبایی و چشم انداز این شهر با بادگیرهایش است باید برای مرمت آنها فکری شود، امروز تنها تعداد انگشت شماری از بادگیرها باقی مانده و بسیاری از آنها تخریب شده اند؛ ما از میراث فرهنگی خواسته ایم برای مرمت این بادگیرها اقدام نماید یا حداقل همین تعداد باقی مانده را نورپردازی کند تا در شب جلوه باشکوهی پیدا کند زیرا اگر در شب تمام بادگیرهای یزد نورانی باشند و سو سو بزنند، زیبایی اعجاب انگیزی ایجاد می شود در حالیکه این میراث مورد غفلت و کوتاهی قرار گرفته است، حال آنکه می شد آن را با هزینه ای جزئی برای نسل امروز حفظ کرد.
عباسی با انتقاد از اینکه از رقم کلان احیای «هتل سنتی خانه آفتاب» هیچ مبلغی از جانب میراث فرهنگی مورد بازپرداخت قرار نگرفته است گفت: من مدتهاست
” جاذبه های توریستی بسیاری در دل خاک ما خوابیده که باید احیا شود مثل ابنیه تاریخی و بادگیرها که باید مرمت شوند و یزد جلوه عروس شهرهای کویری را پیدا کند “
برای این خانه درخواست ثبت تاریخی داده ام تا بنابر قانون ثبت خانه های قدیمی_ اگر خانه پلاک ثبتی بشود ۵۰ درصد کمک بلاعوض به آن تعلق می گیرد_ بتوانم پشتوانه مالی داشته باشم اما میراث فرهنگی ثبت این خانه را مشروط به تملک خانه مجاور نموده است؛ در قدیم این خانه با دو خانه مجاورش یک مجموعه بوده است اما به مرور زمان وراث آمدند و تقسیم اش کرده اند و بعدا برایش سند جدا زده شده ولی از پشت بام مشخص است که همه این اتاق ها در دل هم است و نشان می دهد یک مجموعه بزرگ بوده و حالا اگر من بخواهم آن قسمت را باز سازی کنم باید آن را تملک کنم در حالیکه خانه ما جزء آن خانه هایی است که باید پلاک ثبتی بگیرد اما به این سبب که به مرور زمان چند قسمت شده
می گویند ما نمی توانیم الان پلاک ثبتی بدهیم، در اردی بهشت ماه سال جاری هم با وجود تمام پیگیری های ما دو شرط سند برای وام و ثبت به ازای تملک ملک مجاور را مطرح نمودند که تا حدودی تا شدنی است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر قیمت مصالح در بازار رقم بالایی است گفت: قیمت مصالح نسبت به سال ۸۵ که ما هتل سنتی «خانه آفتاب » را بازسازی کردیم بسیار افزون شده است و بدون حمایت های مالی برای مرمت بافت قدیمی خانه های یزد نمی شود اقدام کرد.
این احیاگر خانه های قدیمی در آسیب شناسی بحث بافت قدیم شهری یزد اظهار داشت: ما در بحث بافت قدیم با مشکلاتی مواجه هستیم؛ یکی بحث اینکه
به علت عدم فرهنگ سازی و حمایت سکنه بافت قدیم، مردم به مرور خانه هایشان را تخلیه کرده و رفتند و تقریبا بافت قدیم خالی از سکنه شده است، حتی خود من تا مدتها برای اینکه این خانه تخریب نشود این مکان را به افغانی ها و خارجی ها می دادم چون مردم بومی تمایلی ندارند اینجا زندگی کنند، لذا خیلی از خانه های قدیمی مخروبه شده است، از سوی دیگر این امر سبب شده تا وجود افغانی ها در این منطقه زیاد شود در حالیکه
وجود افغانی ها و خارجی ها در بافت قدیم و بومی مناسب نیست و برای توریست ها بسیار بد منظره است ؛ به واقع مسئولان باید صاحبان خانه های قدیمی را حمایت می کردند و افغانی ها را به شهرک ها ی اطراف انتقال می دادند تا بافت قدیم با فرهنگ ایرانی و مردم بومی یزد پا برجا بماند.
وی در خصوص ظرفیت های گردشگری شهر یزد به لحاظ معماری خانه های قدیمی بیان داشت: یزد از نظر خانه های قدیم معماری بسیار دقیقی دارد که خانه ها در تابستان سوزان یزد به واسطه بادگیرها که از چهار جهت وزش باد را متمرکز می گرفتند و به تالار می فرستادند هوای مطبوع داشت، مساجد شبستان تابستانه و زمستانه داشت و همین خانه دارای تالار مهتابی هست که تا ۱۱ صبح آفتاب نمی گیرد و در زمستان اتاق های رو به آفتاب گرم و دلچسب هستند، قنات شهری به گونه ای بود که از کل محله ها رد می شد و در هر محله یک پاکنه به آن می دادند تا مردم محل بتوانند بروند آن پایین و آب بردارند و رخت و لباس بشویند، سقف های بلندش باعث می شود هوا دم نکند و هوای باز و مطبوع داشته باشد؛ قنات اینجا از مهریز سرچشمه می گیرد و حدود ۶۰ کیلومتر طی مسیر می کند و از زاج بالا می آید و کل بافت قدیم را پوشش می دهد و خود قنات از شاهکارهای یزد است که چطور با اداوات خیلی ساده بالغ بر ۲۰۰۰ سال پیش آب با پای خود هفتاد کیلومتر بجوشد و در پیچ و خم مسیر به راهش ادامه دهد؛ به طور کلی جاذبه های توریستی بسیاری در دل خاک ما خوابیده که باید احیا شود مثل ابنیه تاریخی و بادگیرها که باید مرمت شوند و یزد جلوه عروس شهرهای کویری را پیدا کند.
عباسی در خاتمه با ابراز تاسف از عدم فضاهای تفریحی برای جوانان و مردم یزد خاطرنشان نمود: یزد جاذبه های تفریحی برای مردم و جوانان ندارد، تنها نباید به جاذبه های گردشگری یزد توجه کرد بلکه باید برای ساعات تفریح و فراغت مردم شهر هم تدابیری اندیشید تا یزد در روهای تعطیل و جمعه ها ماتم زده نشود و به واقع با اندک هزینه ای می شود روحیه مردمش را شاد کرد کما اینکه الان مردم به یک جای بسیارکوچک و محدود شبیه پیست آبعلی تهران اکتفا کرده اند لذا شهرداری در کنار میراث فرهنگی و سایر نهاد های مرتبط باید هم به جاذبه های توریستی و گردشگری و هم به جاذبه های تفریحی در کنار هم بها دهند و هزینه کنند.
مریم خاکیان