رسول محمدی/ ایوبی امروز باید کارنامه عملکرد خود را در تولیداتی که با حمایت مجموعه تحت مدیریتش بر پرده سینمای کشور نقش بسته ارزیابی کند و ببیند در شرایطی که سیاه نمایی و ابتذال به بهانه سینمای اجتماعی به حدی رسیده که موجب شد رهبر معظم انقلاب عنوان کنند "برخی فیلم‌های جشنواره «فجر» مردم را به سمت مفاسد اجتماعی سوق می‌دهند" و یا در جایی دیگر به ترویج و تجلیل از هنرمندانِ بدون اعتقاد و «ولنگار» انتقاد کنند، آیا می تواند این کارنامه را برای رفع دغدغه رهبر معظم انقلاب ارایه نماید!

سال گذشته و به مناسبت روز ملی سینما یک اینوگرافی برگرفته از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در سینماپرس منتشر شد که در آن توصیه های معظم له در زمینه فیلم سازی در سینما به تصویر درآمد. اکنون یکسال می گذرد و به تازگی مدیر سینمای کشور در اظهارنظری عنوان نموده "سینما در راستای دغدغه های رهبری حرکت کرده است"!

این اظهارنظر آنقدر دور از ذهن است که می توان آن را نیز در راستای سخنان بی پایه و اساس مدیر سینمای کشور در ماه های اخیر دانست. اظهارنظرهایی که دامنه آن از دو قطبی خواندن سینمای جهان تا سینماگرانی که تنها باید دیدنی باشند، گسترده شده است!

بدیهی است بیلان کاری هر مدیری به خروجی های حاصل از مدیریت او باز می گردد و مدیرسینمای کشور نیز باید پاسخگوی تولیدات سینمای کشور باشد. کارنامه ایوبی نیز به تولیدات سینمای ایران باز می گردد و با بررسی آنها می توان میزان انطباق و هم خوانی سیاستگذاری های این مدیر را با ادعای اخیرش ارزیابی و بررسی کرد. اینجا دیگر حرف زدن کافی نیست و نمی توان با دادن آدرس های غلط مثل تعداد تولیدات سینمای کشور، تعداد پروانه ساخت های ارایه شده و یا از همه بدتر تعداد جوایز خارجی دریافت شده سنجید. حتی فروش بالای فیلم های سینمایی نیز نمی تواند نشان از وضعیت خوب سینمای ایران باشد. در سینمایی که انحصار وجود داشته باشد، فروش خوب سینما معنای دیگری خواهد داشت و از ماحصل آن جیب عده ای خاص پر می شود و در مقابل وضعیت عموم فعالان آن عرصه بدتر از گذشته خواهد شد. موضوعی که با بها دادن مدیریت سینما به همان جریانات انحصارطلب، بیشتر از گذشته رخ خواهد نمود. این دقیقا اتفاقی است که هم اکنون در سینمای کشور در حال روی دادن است و مدیر سینمای کشور به آن افتخار می کند!

ایوبی امروز باید کارنامه عملکرد خود را در تولیداتی که با حمایت مجموعه تحت مدیریتش بر پرده سینمای کشور نقش بسته ارزیابی کند و ببیند در شرایطی که سیاه نمایی و ابتذال به بهانه سینمای اجتماعی به حدی رسیده که موجب شد رهبر معظم انقلاب عنوان کنند "برخی فیلم‌های جشنواره «فجر» مردم را به سمت مفاسد اجتماعی سوق می‌دهند" و یا در جایی دیگر به ترویج و تجلیل از هنرمندانِ بدون اعتقاد و «ولنگار» انتقاد کنند، آیا می تواند این کارنامه را برای رفع دغدغه رهبر معظم انقلاب ارایه نماید! این تعابیر صریح را چگونه می توان توجیه کرد. امروز باید ایوبی پاسخ دهد در زمینه رهنمودهای نوروزی رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم توجه به نیروهای ارزشی و انقلابی در عرصه هنر چه کاری کرده است؟ آیا اصلا این سخنان را شنیده است؟ و یا هنوز می خواهد همچون سازی ناکوک بر تمسخر آثار استراتژیک و ارزشی و دکان و مغازه بودن آنها تاکید داشته باشد. نکته جالب توجه اینجاست که همین چند فیلم اندک ارزشی هم که در سالهای اخیر تولیده شده اند، نه تنها هیچ ارتباطی با مدیریت سینمای کشور ندارند، بلکه بعضا مورد غضب نیز بوده و در جشنواره ها بایکوت شده اند!

براستی با این رویکرد امیدی به اتفاقی مثبت در سینمای ایران می توان داشت و یا تنها باید منتظر بود تا بزودی با تغییر مدیریت سینما حالمان خوب شود!

در اینجا مجددا و به مناسبت روز ملی سینما برگزیده ای از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در زمینه سینما را از نظر مخاطبان می گذرانیم:

- کار فرهنگی و هنری به مثابه جهاد

براساس این جایگاه مهم است که هنرمند در برابر انسان، معارف والای دینی و مضامینِ گرانسنگ مسئولیت پیدا کرده و نمی‌تواند بی‌توجه به ارزش‌ها و زیبایی‌ها به فعالیت و تولید هنری و سینمایی بپردازد و اگر کسانی با چنین درکی از سینما و براساس این جهت‌گیری به عرصه‌ی سینما و فیلم‌سازی ورود کنند فعالیت‌شان «جهاد» محسوب خواهد شد:
«شما برای آن تابلوی پرشکوه و پر از ریزه‌کاری و ظرافت و زیبائی آئینه می‌شوید. خود این کار فرهنگی و کار هنری شما که روایت آن جهاد مقدس هست، جهاد است.» ۱۳۸۸/۶/۲۴


- عطیه الهی
«آقای حاتمی‌کیا می‌گویند به ما درجه بدهید؛ خدا به شماها درجه داده، بنده چه درجه‌ای را به شما بدهم! درجه‌ی شما، درجه‌ی خدایی است. این ذوق و استعداد هنری که شماها دارید، این همان درجه‌ای است که به شماها داده.»۱۳۸۵/۳/۲۳
«هنر گوهر بسیار گرانبهایی است که ارزش و گرانبهاییِ آن فقط بدین جهت نیست که دل‌ها و چشم‌هایی را به خود جذب می‌کند - خیلی از چیزهایی که هنری نیست، ممکن است چشم‌ها و دل‌هایی را به خود جذب کند - نه، این یک موهبت و عطیه‌ی الهی است. حقیقتِ هنر - هر نوع هنری - یک عطیه‌ی الهی است.» ۱۳۸۰/۵/۱
«فیلم هم چیز جذابی است؛ سینما خیلی عنصر جذابی است، رسانه‌ی فوق‌العاده‌ای است، یعنی واقعاً الان هیچ‌چیزی مثل سینما نیست از لحاظ اثرگذاری.» ۱۳۹۲/۹/۱۹



- کارآمدترین روایتگرِ واقعیت و حقیقت

«هنر سینما بلاشک یک هنر برتر است؛ یک روایتگر کاملاً مسلط - که هیچ روایتگری تاکنون در بین این شیوه‌های هنریِ روایت یک واقعیت و یک حقیقت، تا امروز به این کارآمدی نیامده - و یک هنر پیچیده و پیشرفته و متعالی.» ۱۳۸۵/۳/۲۳



- نقش سینما در جامعه و کارکردهای آن به عنوان «کلیدِ پیشرفت کشور»

«من می‌گویم الان کلید دست شما [سینماگران] ست. من شأن سینما را این می‌دانم. من می‌گویم امروز کلید پیشرفت این کشور، به میزان زیادی دست شماست.» ۱۳۸۵/۳/۲۳
«هنر، بخشی از آن فاخرترین و ارزشمندترین قسمت‌های جان انسانی است؛ باید برای این ارزش قائل شد و آن را برای خدا خرج کرد.» ۱۳۸۰/۵/۱ [۶]
«الان کلید دست شما [سینماگران] ست. من شأن سینما را این می‌دانم. من می‌گویم امروز کلید پیشرفت این کشور، به میزان زیادی دست شماست.» ۱۳۸۵/۳/۲۳

- سینمای متعهد
«بعضی کسان می‌گویند در هنر متعهد، کلمه‌ی اول با کلمه‌ی دوم تناقض دارد. هنر، یعنی آن چیزی که مبتنی بر تخیل آزاد انسان است و متعهد، یعنی زنجیر شده؛ این دو چگونه با هم می‌سازد!؟ این یک تصور است؛ البته تصور درستی نیست. بحث مسئولیت و تعهد هنرمند، قبل از هنرمند بودن او به انسان بودن او برمی‌گردد. بالأخره یک هنرمند قبل از این‌که یک هنرمند باشد، یک انسان است. انسان که نمی‌تواند مسئول نباشد. اولین مسئولیتِ انسان در مقابل انسان‌هاست. اگرچه انسان در مقابل طبیعت و زمین و آسمان هم تعهد دارد، اما مسئولیت بزرگ او در قبال انسان‌هاست.» ۱۳۸۰/۵/۱ [۷]
«هنرمند، هم در باب فرم و قالب هنرِ خودش و هم در قبال مضمون تعهد دارد. کسی که قریحه‌ی هنری دارد، نباید به سطح پایین اکتفا کند. این یک تعهد است. هنرمند تنبل و بی‌تلاش، هنرمندی که برای تعالی کار هنریِ خودش و ایجاد خلاقیت تلاش نمی‌کند، در حقیقت به مسئولیتِ هنری خودش در قبال قالب عمل نکرده است ... علاوه بر این، تعهد در قبال مضمون است. ما چه می‌خواهیم ارائه بدهیم؟ اگر انسان محترم و عزیز است، دل و ذهن و فکر او هم عزیز و محترم است. نمی‌شود هر چیزی را به مخاطب داد، فقط به صرف این‌که او نشسته و به حرف‌های ما گوش می‌دهد.» ۱۳۸۰/۵/۱

- سینمای دینی
«هنر دینی آن است که بتواند معارفی را که همه‌ی ادیان - و بیش از همه، دین مبین اسلام - به نشر آن در بین انسان‌ها همت گماشته‌اند و جان‌های پاکی در راه نشر این حقایق نثار شده است، نشر دهد، جاودانه کند و در ذهن‌ها ماندگار سازد. این معارف، معارف بلند دینی است ... هنر دینی این معارف را منتشر می‌کند؛ هنر دینی عدالت را در جامعه به صورت یک ارزش معرفی می‌کند؛ ولو شما هیچ اسمی از دین و هیچ آیه‌ای از قرآن و هیچ حدیثی در باب عدالت در خلال هنرتان نیاورید.» ۱۳۸۰/۵/۱
«هنر دینی به‌هیچ‌وجه به معنای قشری‌گری و تظاهر ریاکارانه‌ی دینی نیست و این هنر لزوماً با واژگان دینی به وجود نمی‌آید. ای بسا هنری صددرصد دینی باشد، اما در آن از واژگان عرفی و غیردینی استفاده شده باشد. نباید تصور کرد که هنر دینی آن است که حتماً یک داستان دینی را به تصویر بکشد یا از یک مقوله‌ی دینی - مثلاً روحانیت و غیره - صحبت کند ... آن چیزی که در هنر دینی به‌شدت مورد توجه است، این است که این هنر در خدمت شهوت و خشونت و ابتذال و استحاله‌ی هویت انسان و جامعه قرار نگیرد.» ۱۳۸۰/۵/۱ [۱۰]

- سینمای انقلابی
«تمام منابع مادی و معنوی این ملت را [بیگانگان] به غارت بردند. با رنج‌ها و محنت‌های بسیاری، حرکت عظیمی در مقابل این پدیده‌ی شوم اتفاق افتاد و توانست با فدا کردن جان‌ها و با عریان کردن سینه‌ها در مقابل دشنه‌ی دشمن غدّار، به جایی برسد. این زیبا نیست؟ هنر چگونه می‌تواند از کنار اینها بی‌تفاوت بگذرد؟ این توقعِ انقلاب است. هنر انقلابی که ما از اول انقلاب همین‌طور گفتیم و آن را درخواست کردیم، این است. آیا این توقعِ زیادی است؟... توقعِ انقلاب از هنر و هنرمند، یک توقعِ زورگویانه و زیاده‌خواهانه نیست؛ بل مبتنی بر همان مبانی زیباشناختی هنر است. هنر آن است که زیبایی‌ها را درک کند.» ۱۳۸۰/۵/۱
«ملتی در یک دفاع هشت‌ساله با همه‌ی وجود به میدان آمد. جوانان به جبهه رفتند و از فداکاری در راه ارزشی که برای آن‌ها وجود داشت، استقبال کردند ... مادران و پدران و همسران و فرزندان و کسانی که پشت جبهه تلاش می‌کردند نیز طور دیگری حماسه آفریدند. شما خاطرات هشت سال دفاع مقدس را مرور کنید، ببینید برای یک نگاه هنرمندانه به حالت و کیفیت یک جامعه، چیزی از این زیباتر پیدا می‌کنید؟ » ۱۳۸۰/۵/۱

- لزوم توجه به نیروهای انقلابی و ارزشی

کاری که شهدای هسته‌ای پیش آهنگ ان بودند؛ در زمینه‌های هسته‌ای. کاری که شهید تهرانی مقدم پیش آهنگ ان بود. کاری که شهید کاظمی پیش اهنگ بود در زمینه سلول‌های بنیادی. این‌ها کار بسیار بزرگی است. شهید اوینی و مرحوم سلحشور در زمینه فرهنگی پیش اهنگ بودند؛ این‌ها پیشروان کارهای انقلابی در کشور هستند و بارها تاکید کردم که نیروهای حزب‌اللهی و انقلابی را باید گرامی بداریم.

مسائل فرهنگی بسیار مهم است و اهمیت بسیار زیادی می‌دهم. مجموعه‌های خودجوش مردمی که کار فرهنگی می‌کنند که در سراسر کشوری هزاران مجموعه خودجوش مردمی است که دارند کار می‌کنند و فکر می‌کنند و کار فرهنگی می‌کنند باید روز به روز توسعه پیدا کنند و دستگاه‌های دولتی به این‌ها کمک کنند و به جای اینکه اغوش خود را به روی کسانی که نظام و ارزش‌های اسلامی را قبول ندارند باز کنند به روی بچه‌های حزب‌اللهی و انقلابی باز کنند. کارهای فرهنگی با ارزش دارد انجام می‌گیرد و در تمام زمینه‌ها می‌توانند جوانان انقلابی کار کنند، امروز و فردا برای جوانان است. جوانان بدانند که اگر شما در میدان باشید و اگر باور به خود داشته باشید امریکا و بزرگ از امریکا هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند. فرودین ۹۵

- عدم تجلیل از هنرمندان ارزشی

-متأسفانه گاهی از فردی که ذره‌ای گرایش به مفاهیم اسلام و انقلاب اسلامی نشان نداده است، تجلیل می‌شود اما از هنرمندی که همه عمر و سرمایه هنری خود را در راه اسلام و انقلاب گذرانده‌ است، تجلیل و به او توجه نمی‌شود. ۵/۲/۹۵

- سینمای اجتماعی ترویج فساد

اما در مقابل این عملیات جهادی و مقاوم سازی اجتماعی، نباید از عوامل مزاحم و ضد عملیات هم غفلت شود؛ مثلاً «وقتی که ما در جشنواره فجرمان فیلم هایی نشان داده می شود که اصلا سوق می دهد مردم را به سمت این مفاسد اجتماعی، در واقع فرهنگسازی ضد این جهت را داریم انجام می دهیم؛ باید مراقبت بشود، باید به اینها توجه بشود. » ۱۱ / ۲/ ۹۵

- جمع‌بندی
چنانکه از بیانات رهبر انقلاب به دست آمد نگاه ایشان به حقیقتِ هنر از «جنس الهی» بوده و آن را دارای کارکردهای مهم، اثرگذار و کلیدی در روند پیشرفت کشور می‌دانند؛ چراکه سینما به عنوان هنری جذاب و اثرگذار در سطح اجتماع می‌تواند زمینه‌ساز پرورش انسان‌هایی امیدوار و دارای اعتماد به نفس بوده یا بالعکس، افراد را زیر سؤال برنده‌ی افتخارات بار بیاورد:
«شما [سینماگران] می‌توانید این نسل را یک نسل پیشرونده، امیدوار، پُرشوق، معتقد به خود و معتقد به ارزش‌های اسلامی و ملیِ خود بار بیاورید؛ و همین‌طور می‌توانید این نسل را شرمنده، پشیمان، زیر سؤال برنده‌ی افتخارات گذشته و زیر سؤال برنده‌ی افتخار انقلاب و دفاع مقدس بار بیاورید.»