مجید معافی- محمود گبرلو منتقد پیشکسوت سینما و مدیر نشستهای سی امین جشنواره فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار سینمایی هنرنیوز درمورد ارزیابی خود از جشنواره افزود: سی امین جشنواره فیلم فجر توانست در بحث « اجرای برنامه ها » نسبت به سالهای گذشته، گامی به جلو داشته باشد و ما بعد از سالها، متوجه شدیم اگر همت و هوشمندی جدی در کار باشد می توان برنامه ریزی درستی برای جشنواره انجام داد.
وی ادامه داد: خوشبختانه، امسال جشنواره فیلم فجر به لحاظ اجرایی، موفقیت های خوبی را بدست آورد به گونه ای که توانست رضایت هنرمندان و اصحاب رسانه را کسب نماید. اما تفاوت عمده جشنواره امسال با سنوات گذشته، برنامه های جنبی جشنواره از جمله برگزاری «کنفرانس هالیوودیسم و سینما» بود که به نظر من، افق جدیدی را مقابل سیاستهای جشنواره باز کرد این در حالی است که ما هم اکنون با هجوم بی امان شبکه های ماهواره ای و از سوی دیگر نیز؛ شاهد خیزش و بیداری ملتها در کشورهای همسایه هستیم و ضروری است که بنا را بر تحول و دگرگونی همراه با یک نگاه فرهنگی بر پایه ارزشهای اسلامی استوار سازیم.
گبرلو با اشاره به برگزاری نشستهای جنبی جشنواره و همچنین مهمانان خارجی که در این جشنواره حضور داشتند اضافه کرد: باید امیدوار باشیم که این گونه برنامه ها و کنفرانس ها، در سطح شعار و تبلیغات، باقی نمانند و این مباحث، به صورت جدی تر پیگیری شوند تا از این طریق؛ کمکی به جریان فرهنگی سینمای ایران کرده باشیم.
این منتقد سینمایی با بیان اینکه سینمای ایران به شدت دچار ضعف در پایه های اصولی و زیربنایی هم در چار چوب های قانونی و هم در پیدا کردن مضامین و قصه ها می باشد تصریح کرد: سالهاست که سینمای ایران نمی تواند به طور جدی با تماشاگران خودش ارتباط برقرار نماید هر چند که ممکن است در مقطعی از سال، شوق و ذوقی در استقبال برخی از فیلمها از سوی مخاطبین دیده شوند اما هنگامی که به آمار یا سطح فروش فیلمها مراجعه می کنیم این آمار نمی تواند نسبت به جمعیت کشور، راضی کننده باشد لذا این تعداد تماشاگر سینما، نشان می دهد که سینمای ایران نتوانسته است به سراغ قصه ها و مضامینی برود که تماشاگر بالایی داشته باشد البته این مورد؛ می تواند دلایل متعدد دیگری نیز داشته باشد از جمله بی توجه ای بعضی از فیلمسازان به قصه ها و مضامین عجین شده با مردم است. این در حالی است که نگاه روشنفکرزاده ای که در فضای سینمای ایران وجود دارد باعث عدم دگرگونی و تحول، در فیلمسازان ما شده و سینمای ایران به شدت خلاء های قانونی دارد و همین مساله، دست بسیاری از تهیه کنندگان سینما را بسته است و ضروری است که قوانین مربوط به سینمای ایران بار دیگر، بازنگری و حتی بازنویسی مجدد شود.
مدیر نشستهای سی امین جشنواره فیلم فجر با اشاره به دو اتفاق بزرگ در سینمای ایران همچون تشکیل شورای عالی سینما و راه اندازی سازمان سینمایی کشور گفت: اولین اتفاق امسال، تشکیل « شورای عالی سینما » به ریاست بالاترین مقام
” سالهاست که سینمای ایران نمی تواند به طور جدی با تماشاگران خودش ارتباط برقرار نماید هر چند که ممکن است در مقطعی از سال، شوق و ذوقی در استقبال برخی از فیلمها از سوی مخاطبین دیده شوند اما هنگامی که به آمار یا سطح فروش فیلمها مراجعه می کنیم این آمار نمی تواند نسبت به جمعیت کشور، راضی کننده باشد “
اجرایی کشور و دیگری راه اندازی « سازمان سینمایی کشور» بود که توانست به طور مستقل از تشکیلات دولتی عمل کند این امر نشان می دهد که دولت در حال برداشتن گامهای جدی برای تعالی سینمای است و چه بهتر است که قوانین مربوط به آن نیز بازسازی شود تا دیگر لازم نباشد برای هر فیلمی؛ یک مدیر کل یا معاونت سینمایی، خودش را به یک فیلم سنجاق کند و پاسخگوی مشکلات فیلمی باشد که دیگر ساخته شده و خیلی نمی توان نسبت به آن جرح و تعدیلی انجام داد.
عضو کانون منتقدین سینمای ایران افزود: ما به شدت دچار مشکلات قانونی هستیم و هنوز قانون روشنی در اختیار نداریم که مراحل خلق یک اثر هنری را برای هنرمندان تبیین کنند تا بعد از ساخت، دچار مشکلات عدیده نظارتی و سانسور نشوند چرا که این عمل، تاثیر زیادی در روحیات هنرمندان خواهد داشت و اگر سینماگران همواره دغدغه حذف مضامین را داشته باشند مطمئن باشید که انگیزه ای برای رفتن به سراغ قصه های جسارت آمیز نخواهند داشت.
گبرلو تاکید کرد: باید سیستم اجرایی و سیاست کلان سینمایی را از فیلمها جدا کنیم چرا که فیلمهای حاضر در جشنواره هر سال ؛ به مثابه بضاعت اهالی سینما است و خیلی نمی تواند نشانه تاثیر مسئولین سینمایی در روند تولید یک اثر محسوب شوند. وقتی انبوهی از فیلمنامه ها به دست مسئولین سینمایی می رسند آنها مجبورند از میان آنها، فقط تعدادی از آنها را برای حضور در جشنواره یا برای گردش اقتصادی سینمای ایران تولید کنند لذا بضاعت سینمای ما؛ از ضعف جدی و اساسی در رنج است به گونه ای که به لحاظ تکنیک و ساختار، نمی توانند خیلی قدرتمند عمل کنند.
وی با اشاره به فیلمهای این دوره از جشنواره فیلم فجر یاد آور شد: البته فیلمهای امسال، فیلمهای بدی از نظر مضامین و سوژه نبودند اما به نظر می رسد که فیلمسازان ما بیشتر « ساده پسندی » را دنبال کردند و خیلی مایل به تصویر کشیدن قصه ها و مضامین جسورانه نبودند هر چند که امسال نیز شاهد یک اتفاق خوب در عرصه اجتماعی و فیلمهای سیاسی هم بودیم که می توان از آن به عنوان یک گام به جلو یاد کرد. امسال فیلمی مثل « قلاده های طلا» ساخته شد که به حوادث پس از انتخابات آن هم با نگاه بسیار شفاف و روشن پرداخته است و سعی کرده با نگاه واقع بینانه آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
این منتقد پیشکسوت سینمایی با بیان اینکه فیلمهایی نظیر «قلاده های طلا» هم باعث رونق سینما و هم آگاهی مخاطب از مسائل سیاسی و اجتماعی را ارتقاء می دهد تصریح کرد: این دست فیلمها می توانند به اندازه ۱۰۰ منبر، به مردم آگاهی بدهند و خوشبختانه چنین جسارت و شهامتی را ما امسال؛ در برخی از فیلمهای حاضر در جشنواره شاهد بودیم.
گبرلو در عین حال از مضامین و تم های برخی از فیلمهای حاضر در جشنواره فیلم فجر انتقاد کرد و گفت: برخی از مضامین و تم های فیلمهای جشنواره؛ در شان جامعه انقلابی ما نبود و این فیلمها بیشتر به بحث خیانت در روابط خانوادگی پرداخته بودند در حالی که لازم است قدری واقع بینانه تر به این فیلمها نگریسته شود هر چند که این نوع فیلمها، بر اساس بضاعت فکری فیلمساز، انتخاب و پرداخت می شوند که در اکثر قریب به آنها نیز؛ فیلمساز آگاهی و دانش لازم را بر اساس بینش دینی و مذهبی نسبت به موضوع ندارد و در بیان خیانت خانوادگی؛ الکن می ماند و برداشتهای دیگری از فیلمش می شود در حالی که وقتی این فیلمها به عرصه می آیند لازم است به جای تخریب فیلمساز از در گفتگو با او وارد شد تا با تحلیل های جدی و عمیق به فیلمساز هشدار دهیم زمانی که پشت دوربین قرار می گیرد تا چنین سوژه هایی را به تصویر بکشاند حتما آگاهی و دانش لازم را داشته باشد و هرگز بر اساس توهمات و دانش اندک خود، پشت دوربین قرار نگیرد و مبادرت به ساخت فیلمهایی نکند که فقط باعث ترویج رفتارهای لاابالی و ضد اخلاقی شود.
اشاره به فیلمهایی با «مضامین سیاسی» مبحث دیگری بود که این منتقد سینمایی به آن اشاره کرد و یاد آورشد: برخی از فیلمهای امسال نشان داد که ما اگر می خواهیم در حوزه های سیاسی و اجتماعی وارد شویم حتما لازم است حریم اخلاقی انسانها را به خوبی رعایت کنیم و اگر می خواهیم در یک فیلم سیاسی، نسبت به یک جریان، موضع مخالف، نشان دهیم نباید آن را وارد حوزه های ضد اخلاقی کنیم چرا که این نوع نگاهها؛ علاوه بر اینکه به سطح فکری تماشاگران لطمه وارد می سازد، نجابت سینمای ایران را نیز کاهش می دهد.
