فربد مرشد زاده هنرمند نقاش گفت: شرق‌گرایی و ورود بچه پولدارها به عرصه فرهنگ و هنر بازار نقاشی را تحت تاثیر خود قرار داده و نقاشی معاصر را دچار مارکت‌زدگی کرده است.
هنرنیوز: در آثارتان نوعی فرار از زمان، سرگردانی هویت انسان معاصر، ترس، وحشت، سانسور و اظطراب انسان معاصر دیده می‌شود.به نظر شما نقاشی‌هایتان چه حسی را منتقل می‌کنند؟
هر دفعه یک موضوع برای کار انتخاب می‌کنم. تم قبلی هویت شخصی بود. بعد از مطرح شدن بحث هویت شخصی این ایده را دنبال کردم که هویت شخصی را نمی‌توان احراز کرد مگر از نگاه ناظر یعنی بخشی از هویت در لحظه شکل می‌گیرد. این هویت غایی ما نیست ولی در گرو رفتار و ناظر بر آن است. ما با قرار دادن مخاطب در موقعیت‌های مختلف سبب می‌شویم تا مخاطبان شخصیت و هویت متفاوتی را ارائه دهند.
هنرنیوز : پس مخاطب در آثارتان خیلی اهمیت دارد؟
عنوان آثاری که در گالری حنا ارائه کردم "درباره مخاطب " است.در این آثار سعی کردم بین خودم (خالق )، سوژه ها (تابلوها) و مخاطب یک نوع برخورد و تعامل برقرار کنم. اگر دقت کنید در تابلویی انسان داخل اثر چشمهایش را بسته یا در تابلویی دیگر صورت اثر از خود آن تابلو بیرون زده، در واقع سعی کردم با رفتار و سوژه‌های داخل تابلو، مخاطب را از وضعیت ناظر صرف بیرون بیاورم.
هنرنیوز :رنگ چه بازنمودی در آثارتان دارد؟ به نظر می‌رسد از رنگ قرمز و قهوه‌ای زیاد استفاده می‌کنید ؟
رنگ مقوله احساسی است و بارحسی تابلو را یدک می‌کشد، یک نوع المان بصری است . بسته به حس درونی از رنگ‌های آبی، خاکستری، قرمز، قهوه‌های‌و.. استفاده می‌کنم .رنگ برآیندی از نوع احساس و ضرورت بصری تابلو است.
هنرنیوز: به نظر خودتان آیا توانسته‌اید این حس را به مخاطب القا کنید ؟
به نظرم میزان ارتباطی که مخاطب با آثار برقرار کرد نسبت به نمایشگاه‌های قبلی موفق‌تر بود. در این نمایشگاه 17 اثر ارائه کردم. چهار تابلو از آن تعداد تابلو را با عنوان " مجموعه شبهای رودهن " به نمایش گذاشتم که شامل یک سری درخت است که از میان برگهایشان ماه دیده می‌شود.من هر وقت نمی‌توانم نقاشی کنم، برگ‌ها را رنگ می‌کنم، برای من نوعی پالایش روانی به همراه دارد. مجموعه شبهای رودهن شامل همان نقاشی‌ها است.
هنرنیوز: در چند نمایشگاه تاکنون شرکت داشتید؟
این پنجمین نمایشگاه انفرادی من است و شاید در بیش از 20 نمایشگاه جمعی حضور داشتم
هنرنیوز: اگر هنر را در سه وجه مخاطب هنرمند و متولیان فرهنگی کشور مورد بررسی قرار دهیم، درمی‌یابیم مخاطب ما با هنر خیلی ارتباط برقرار نمی‌کند علت چیست؟
من ترجیح می‌دهم در مورد گروهی صحبت کنم که دست برقضا گالری می‌روند، پول هم دارند، تابلو هم می‌خرند اما بد سلیقه‌اند. نقاشی،هنر طبقه متوسط رو به بالا جامعه است . نوعی هنر بورژوازی یعنی باید در جیب مخاطب پول وجود داشته باشد تا هنر را بخرد.
در دهه 60 یک طبقه الیت دولتی توانست از رانت‌ها استفاده و ثروتمند شود و به اصطلاح نوعی بورژوازی دولتی شکل دهد، یک طبقه ثروتمند هم از طریق صاحبان زمین‌ها شکل گرفت. فرهنگ را همیشه صاحبان پول کهنه ( پدربزرگ‌ها) می خرند. پول جدید فرهنگ را نمی‌شناسد و بلد نیست آن را بخرد، در این حالت آدمهایی این وارد حیطه می‌شوند که می‌توانند نقاشی بخرند ولی در خوشبینانه‌ترین حالت نتوانسته‌اند فرهنگ را از آن خود کنند. از دل این نسل، نسل سومی شکل می‌گیرد بنام "بچه پولدار" که امروزه به گالری‌ها می‌آیند. اینها یک سلیقه متوسط دارند به عبارتی ما با نسلی روبرو هستیم که سلیقه فرهنگی و بصری آنها ارتقا پیدا نکرده است. اینها به گالری می‌آیند و اثر خریداری می‌کنند اما همچنان با هنر آشنا نیستند. در کنار این نا آشنایی مشکلات دیگری هم وجود دارد.
هنرنیوز: چه مشکلاتی ؟
در حال حاضر در حراجی‌هایی مثل سابتی و کریستی سلیقه اُرینتالیست(شرق گراییorientalist )عجیب و غریبی شکل گرفته است. هیچ شکی نیست که "احصایی" باعث ارتقا هنر نقاشی خط ایران شد ولی الان هرکسی می‌خواهد اثرش بفروش برسد به سمت نقاشی خط متمایل شده . سلیقه این بازار تاثیرات زیادی بر هنر نقاشی ایران داشته است.
هنرنیوز : در مورد اُرینتالیست(شرق گراییorientalist) بیشتر توضیح دهید ؟
نوعی نگاه توریستی به فرهنگ شرقی مثل اینکه ایران را فقط آبی و کرم ببینید ( به علت رنگ کاشی‌ها)، نوعی نگاه سطحی و ساده به فرهنگ شرقی که از ژاپن تا ترکیه را در بر گرفته است. این دو مورد یعنی شرق گرایی و ورود بچه پولدارها به عرصه فرهنگ و هنر بازار نقاشی را تحت تاثیر خود قرار داده و نقاشی معاصر را دچار مارکت‌زدگی کرده است .
هنرنیوز: این سیر چرا نقاشی ایران را در برگرفته است ؟
دلیل واضح است هنر در ایران متولی ندارد. ارگانهای فرهنگی دولتی از انجمن هنرمندان نقاشی حمایت نمی‌کنند . برگزاری یک بینال ساده کلی مشکل دارد . هیچ نهادی نیست که برای فرهنگسازی تلاش سازنده کند مگر در بعضی حوزه‌های خاص.درحالی‌که فرهنگ باید از همه جوانب نگریسته و مورد حمایت قرار گیرد.
هنرنیوز :فکر می‌کنید چرا تعامل لازم بین متولیان امر فرهنگی و هنرمندان بوجود نیامده است؟
برای اینکه متولیان امر فرهنگی ما اهل هنر و فرهنگ نیستند و خاک این صحنه را نخورده اند. اگر قرار است حتی با نگاه مدیریتی انتخاب شوند باید از مشاورین فرهنگی هنری بهره بگیرند. در این راستا باید گروهی از همه طیف‌ها شامل موسیقیدان، عکاس، نقاش ، گرافیست، نگارگر، سفالگرو... تشکیل شود. این گروه باید از برجستگان هر یک از هنرها عضوگیری کند و آنها با گروه‌های مختلف فعال در حوزه هنری خود در ارتباط باشند. پس از شکل گیری این گروه، آنها باید حق تصمیم‌گیری و وتو داشته باشند. در راستای این تعامل مشخص شود جامعه هنری چه نیازهایی دارد، چه امکاناتی دارد و چگونه می تواند این امکانات را ارتقا داده و به سطح بین‌المللی برسد. این بستری است که دولت خود باید در زمینه فرهنگ بوجود آورد .دولت باید از نگاه قشری و سیاسی عبور کند و نگاه بصری وهنری به مقوله فرهنگ وهنر داشته باشد.
هنرنیوز :چه راه حلی را برای برطرف کردن نیازهای نقاشی ایران جهت دستیابی به جایگاهی شایسته پیشنهاد می‌کنید ؟
نقاشی ایرانی دچار عدم وجود مارکت سالم است . یعنی ما به لحاظ اقتصادی امنیت شغلی نداریم . دولت باید مثل خیلی از دولتهای دنیا درصدی را به خرید آثار هنری آن هم از طریق کارشناسی نه بر اساس روابط ارائه دهد. آنچه جلوی شکوفا شدن هنر را می‌گیرد مارکت بد و اشتباه و عدم کارشناسی تئوری‌ها است. از طرفی در حال حاضر هنوز دانشگاه‌ها متفکر تجسمی پویا و اهل فکر، تربیت نمی‌کنند.درسی مانند تجزیه و تحلیل نقد آثار تجسمی را هر کسی از ظن خود تدریس می‌کند .یعنی فقط چند نفر مثل حمید سوری هستند که می‌توانند به مقوله زیبایی نگاهی خاص داشته باشند .اگر همین چهار، پنج استاد و کارشناس هم نباشند دیگر فرصتی برای تربیت نسل هنری ایران وجود نخواهد داشت و این مایه بسی تاسف است.
پس 1- مارکت سالم و معنا دار 2- تحلیل کارشناسی کارها و 3- بهبود فضاهای هنری جهت ارتقا ذوق هنرمند و مخاطب مهمترین عوامل برای بستر سازی مناسب جهت ارتقا هنر ایران هستند.
متاسفانه ما هنوز در تهران یک موزه خاص برای نقاشی نداریم. موزه هنرهای معاصر هم یک نمایشگاه فصلی است نه یک موزه. تاریخ نقاشی معاصر ایران در این 60 – 70 سال آثار هنری خوبی داشته که متاسفانه هیچ گاه مورد حمایت جدی قرارنگرفته است.
فربد مرشد زاده متولد 18 مرداد 1353 است. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد نقاشی است .در حال حاضر آثار این هنرمند ازجمعه 19 شهریور تا تاریخ 7 مهر در گالری حنا در معرض دید عموم قرار دارد.
گفتنی است ساعت بازدید از این نمایشگاه 16 تا 20 است.همچنین آدرس گالری حنا به شرح زیر است :
قیطریه- خیابان دولت- خیابان مطهری- خیابان اخلاقی- خیابان جهانتاب- بیگلرپور شرقی پلاک 19 تلفن: 22587879
مریم اطیابی
