به گزارش هنرنیوز؛ نمایشگاه گزیده اى از یافته‌هاى پژوهش‌هاى باستان‌شناسی ایران در سال ۹۱ در دوازدهمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران آثاری از ساختمان یادمانى تل آجرى، در پارسه که کاوش آن را دکترعلیرضا عسگرى چاوردى و دکترپیر فرانچسکو کلیرى را نیز به نمایش گذاشته است. دکترعلیرضا عسگرى در دومین روز گردهمایی باستان‌شناسان گزارشی از فصل چهارم مطالعات باستان‌شناسی شهر پارسه با عنوان «از کاخ تا شهر استان فارس» ارائه کرد. 

این محوطه در شمال غربى شهر پارسه به فاصله ۳ کیلومترى تخت جمشید قرار دارد. محوطه تل آجرى که به محدوده باغ فیروزى تعلق دارد، از طریق بررسى سطحى و بررسى ژئوفیزیک شناسایى شده است. وجود قطعات آجر برسطح آن موجب شد یابندگان قبلى آن، تصور کنند که این محوطه کوره آجرپزى و یا یک بناى یادمانى بوده است. نخستین ترانشه هاى کاوش شده نشان داد که در اینجا یک ساختمان یادمانى وجود دارد که به طور کامل از خشت و آجر ساخته شده، و در رج هاى بیرونى آن از قیر به عنوان ملات استفاده شده و در نماى آن آجرهاى لعابدار به کار رفته است. نقشه این بناى یادمانى مربع شکل (۳۰× ۳۵م‌تر) بوده و دیوارهاى آن با ۱۰ متر ضخامت یک اتاق به نسبت کوچک داخلى را به عرض ۱۰ متر تشکیل مى دهند. این اتاق هنوز کاوش نشده و داراى یک ورودى در ضلع جنوب شرق بوده است. دیوارهاى بنا به ویژه در بخش هایى که با آجر ساخته شده‌اند در زمان قدیم تخریب شد و سپس آجرهاى آن براى استفاده مجدد سرقت شد.

 

بر اساس ضخامت قابل توجه دیوار‌ها به نظر مى رسد که بنا شکل برج مانند بوده است. فقط چند رج از آجرهاى لعابدار ساده تک رنگ نماى بیرونى در محل اصلى خود باقى مانده که بر سطح فوقانى آن‌ها ۳ اثر انگشت شبیه به علایم به کار رفته در سازه هاى مشابه در بابل و شوش وجود دارد. 

آجرهاى پر شمار لعابدار یافت شده در لایه هاى تخریبى و انباشتى حاوى قطعه آجرهاى بسیارى است که نقشمایه هایى به شکل برجسته و لعابى درخشان دارند. یک یافته غیر منتظره کشف نقشمایه مار اژد‌ها (موشوخوشو) و گاوهایى است که بر روى دروازه ایشتار در بابل نیز وجود دارند. در حالى که نقش گاو در آجرهاى لعابدار کاخ داریوش در شوش مشاهده شده است. نقشمایه مار اژد‌ها تاکنون از هنر هخامنشى پاسارگاد، شوش و تخت جمشید شناسایى نشده است.

 

از طرف دیگر، بناى تل آجرى به طور کامل از سنت هاى معمارى بین النهرینى و عیلامى پیروى کرده و هیچ شباهتى به معمارى صفه تخت جمشید ندارد. 

از این رو، به نظر مى رسد عمارت تل آجرى از عهد حکومت داریوش اول و ساخت و سازهاى او در صفه تخت جمشید قدیمى‌تر بوده است. از آنجا که کوروش بزرگ بود که در سال ۵۳۹ ق. م بابل را فتح کرد، احتمال دارد که این شاه در نظر داشت که در شهر پارسه عمارتى با کاربردهاى آیینى و مذهبى بر پا کنند که‌‌ همان نقشمایه هاى موجود در دروازه ایشتار را داشت. 

ارتباط این بنا با سلسله هخامنشى همچنین با کشف یک قطعه آجر لعابدار داراى نخستین علامت از واژه بابلى شاه تایید مى شود. امید است که با تداوم کاوش‌ها، به ویژه در اتاق داخلى، بتوان به مدارک بیشترى از قدمت و خصوصیات کاربردى این بنا دست یافت.