مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز، در ۲۴ فروردین ۹۳ سرانجام مرکز اسناد و کتابخانه سازمان میراث فرهنگی ایران طی مراسمی در ارگ آزادی گشایش یافت. مراسمی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به آن دعوت نشده بودند تا از نزدیک ببیند انتقال پژوهشگاه و مرکز اسناد به شیراز چه ضربه مهلکی به پیکره سازمان میراث فرهنگی وارد کرده است. آنها نبودند تا در پاسخ به افکار عمومی بگویند در سال‌های ۸۸ که پژوهشگران و متخصصان فریاد زدند و کارمندان جلوی مجلس تحصن کردند چرا به عنوان نمایندگان ملت پای درد دل آنها ننشستند. و نمایندگان نبودند تا بگویند اگر کسی چنین بلایی را بر سر مرکز اسناد مجلس می‌آورد، آنها در واکنش چه احساسی داشتند و چه اقدامی می کردند. 

به هر روی در آخرین روزهای فروردین ۹۳ و پس از ۵ سال سرگردانی با حضور مسعود سلطانی‌فر – رییس سازمان میراث فرهنگی- و سیدرضا صالحی امیری - رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی- یکی از مهمترین بخش‌های پژوهشی سازمان گشایش یافت.

هرچند گشایش دوباره این مرکز علمی مهم که با داشتن اسناد، فیلم، لوح فشرده، کتاب، نقشه، نسخ خطی، نوار کاست، فیلم‌های ویدیویی و دیجیتالی شاید شأنی همپایه مرکز اسناد و کتابخانه ملی داشته باشد، جانی دوباره به پژوهشگاه بخشید اما همچنان مرکز اسناد و کتابخانه میراث فرهنگی از مشکلات عدیده‌ای رنج می‌برد.
 

اگر در همین روزها که اندک اندک به فصل گرما نزدیکتر می‌شویم سری به این مرکز بزنیم نخستین کمبودی که شما را با حیرت مواجه می‌کند نبود یک سیستم تهویه گرمایشی- سرمایشی است آن گونه که حتا با وجود باز بودن برخی درب و پنجره‌ها همچنان این گرما مشهود است و کارمندان ساعت‌ها با چنین وضعیتی روزگار سپری می‌کنند.


 

از سویی همچنان در بخش مرکز اسناد فضایی برای نشستن کارمندان وجود ندارد. همچنین نور بخش مرکز اسناد و کتابخانه به هیچ وجه استاندارد نیست چرا که کتابخانه به جای قفسه مخصوص کتاب با قفسه‌های مخصوص اسناد مزین شده است، آن هم قفسه‌های ریلی آهنی بلند که تمام نور کتابخانه را بلعیده است. هرچند اگر این قفسه‌ها هم نبودند باز هم کمی نور و غیر استاندارد بودن آن در کتابخانه و مرکز اسناد کاملاً مشهود است. از طرفی این قفسه‌های ریلی مخصوص اسناد است. اسنادی که شاید گاه به گاه و ماه به ماه هم به آنها مراجعه نشود اما در بخش کتابخانه هر روز مراجعه کنندگان خواستار یک یا چند کتاب هستند و چرخاندن هر کدام از این ریل‌ها آنهم با دست و توسط کارمندان خانم خود قصه‌ای رنج‌آور است چرا که اگر این کارمندان در بهترین حالت هم بتوانند این ریلها را با دست بگردانند در دراز مدت قطعا دستان آنها دچار آسیب‌های فراوانی می‌شود و کتابخانه نیازمند سیستم دیجیتالی برای چرخاندن این ریلها یا تعبیه قفسه‌های استاندارد کتابخانه‌ای است.
 

کتابخانه همچنان فضایی برای نشستن ندارد جز یکی دو صندلی و یک میز که معلوم نیست مراجعه‌کنندگان چگونه باید در این فضا به مطالعه بپردازند. از سویی همچنان این مکان به سیستم دیجیتالی مجهز نیست. اگر کارمند باسابقه کتابخانه بر اساس تجریبات چندین ساله خود نام کتابی را به خاطر نیاورد، زحمتش برای یافتن کتاب آن هم با چرخاندن ریلهای آهنی سنگین صد چندان می‌شود. یافتن رایانه‌ای برای جستجوی کتاب مورد نیاز مراجعه کنندگان که جزو آرزوهاست وقتی هنوز جایی برای نشستن و دستگاهی که بتوان جرعه‌ای آب نوشید در این مکان وجود ندارد، طبیعتاً جستجوی یک سیستم دیجیتالی جستجوگر کمی خنده‌دار است.
 

درب کتابخانه و مرکز اسناد هم که خودش ماجرایی پلیسی دارد. نگهبانی جلوی درب نیست و اگر کسی هوس کند با پیچ گوشتی دو ضربه به این درب چوبی شکسته وارد کرده و داخل کتابخانه و مرکز اسناد شود، چندان کار محیرالعقولی انجام نداده است.
 

راستی اگر به هزار و صد دلیل آتشی هم به جان این مرکز بیفتد باید آن را مانند باقی آتش‌های به جان افتاده به دل بخرد چون اینجا حتا دستگاه اطفا حریق هم وجود ندارد.

اما جلیل گلشن – رییس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی- درباره وضعیت کنونی و کمبودهای مرکز اسناد و کتابخانه سازمان میراث فرهنگی به خبرنگار هنرنیوز توضیح می‌دهد:« به دلیل فضای محدود و اتفاقات رخ داده در حوزه مرکز اسناد، الویت نخست بازگشت این مرکز از شیراز به تهران و ساماندهی نسبی اوضاعِ مهمترین مرکز تحقیقاتی سازمان میراث فرهنگی پس مدتها وقفه بود، تا بتوان با وجود کاستی‌ها از منابع، کتب و اسناد استفاده کرد. اما در کل همگی به این امر واقفیم که این مکان با کمبودهای فراوانی روبه روست. باید به لحاظ فضایی و فیزیکی گسترش پیدا کند. کسری‌ها برطرف شود و هنوز برای رسیدن به استاندارد در زمینه نور، دستگاه تهویه، اطفا حریق و سیستم حفاظتی و امنیتی جای کار وجود دارد. امیدواریم در سال ۹۳ و با تأمین بودجه و اعتبار جدید فضای مناسبی به لحاظ امنیت و سلامت اشیا و مکان مناسب برای مراجعه کنندگان و در وهله نخست کارمندان که صبورانه این مرکز را به شکل آبرومندی اداره می‌کنند، مهیا کنیم.»
 

وی در پاسخ به این پرسش که این بودجه قرار است چه زمانی به مرکز اسناد و کتابخانه تخصیص یابد، می گوید:« بودجه‌ها هنوز ابلاغ نشده است و بودجه کنونی فقط برای پرداخت حقوق همکاران ما مکفی است.»