دکتر حکمت‌الله ملاصالحی در گفت و گو با هنرنیوز؛
دانش باستان‌شناسی مولود تحولات بنیادین در اندیشه تاریخی انسان است
6 آبان 1393 ساعت 10:25
دکتر حکمت الله ملاصالحی گفت:ماهیت دانش باستان‌شناسی نوبنیاد و پیچیده و دلربا و تاثیرگذار و به غایت انسانی و از تبار دانش‌های انسان‌شناختی متاسفانه همچنان در جامعه معاصر ما نامفهوم و تعریف ناشده و ناشناخته مانده و برای روستازاده‌های نوکیسه و تازه به سرمایه و ثروت و مکنت و قدرت و دولت رسیده و کنده از ریشه‌های معنوی و افکنده و افتاده در میان سیلاب تحولات جامعه ما نه تنها همچنان گنگ و نامفهوم مانده است که دستاورد‌هایش را نیز به تمسخرگرفته‌اند.
نسرین غلامی- به گزارش هنرنیوز، ۱۹اکتبر (27 مهرماه) مصادف با روز جهانی باستان‌شناسی است. به این بهانه با دکتر حکمت‌الله ملاصالحی به گفت و گو نشستیم. متن زیر حاصل این گفت و گو است که با کمی تأخیر منتشر می‌شود:
هنرنیوز:به نظرشما دانش باستان‌شناسی در آشکارکردن روزنه‌های تاریک تاریخ آدمی سهمی داشته است؟به عبارت دیگراستنباط شما از نقش و اهمیت دانش باستان‌شناسی چگونه است؟
پرسش مهمی است بویژه آن که به مناسبت روز باستان‌شناسی مطرح می‌شود. در مدرسه‌های فراخ تاریخ آموخته‌ایم؛ جامعه‌ها و نظام‌های سیاسی که بی‌بهره از اندیشه و خرد و دانش و دانایی تاریخی در نقد و تحلیل و ردیابی و رصد درست ودقیق رخداد‌ها و تحولاتی که در درون و بیرون مرز‌ها و جغرافیای مدنی و معنوی آن‌ها اتفاق می‌افتاده، بوده‌اند در آوردگاه آزمون‌های سخت وسنگین تاریخی هم شکننده و آسیب پذیرتربوده‌اند هم آنکه آسانترمیدان را به حریف وانهاده‌اند. دوره جدید یکی از تاریخی‌ترین ادوار تاریخ بشری ماست.
هنرنیوز:«دوره جدید یکی از تاریخی‌ترین ادوار تاریخ بشری ماست»به چه معناست؟
تاریخی‌ترین به این معنا که برای نخستین بار حتی بظاهر کم بها‌ترین فضولات و فسیلات و رسوبات بجای مانده از اعمال و افعال آدمیان در گذشته در نظام دانایی و اندیشه تاریخی انسان دوره جدید بمثابه منبع و موضوع شناخت با کلنگ باستان‌شناسی کاویده و کشف و جراحی باستان‌شناسانه و گردآوری و درباره‌شان داوری می‌شود.
تاریخی‌ترین به این معنا که برای نخستین بار انسان عالم مدرن موقعیت تاریخی خویش را بمثابه «وجودی» مطلق تاریخی و تاریخمند می‌پذیرد. تاریخی‌ترین به این معنا که برای نخستین بار، هستی، جهان و واقعیت‌های آن در آینه تاریخ و سابقه و عقبه تاریخیشان ردگیری و رصد و بازخوانی می‌شوند. دانش باستان‌شناسی مولود همین چرخش‌ها وتحولات بنیادین در اندیشه تاریخی و نظام دانایی انسان متجدد در قاره غربی تاریخ بوده است. از کجا آغازکرده‌ایم که به اینجا و در موقعیت اکنون تاریخی خویش رسیده‌ایم؟ شرایط وموقعیت پیچیده وشکننده و آتشناک اکنون تاریخ، جامعه و جهان بشری ما معلول کدام روند‌ها و رخداد و چه تحولاتی در گذشته است؟ دانش باستان‌شناسی یا به مفهوم دقیق و جامع و ریشه هلنی آن «آرگئولوژی» مولود همین پرسش‌های بنیادین و مهم انسان بی‌قرار و پرومته‌ای و آتشناک و آتش افروز دوره جدید در قاره غربی تاریخ بوده است.
هنرنیوز: تصور رایج از دانش باستان شناسی چیست؟
تصور غالب و رایج از مفهوم باستان‌شناسی یا آرکئولوژی این است که باستان‌شناسی حرفه و رشته و دانشیست نوبنیاد با موقعیت و مقام دانشگاهی پذیرفته شده در سطح جامعه جهانی در میان سیلابی از رشته‌ها و حرفه‌ها و دانش‌ها و تخصص‌های میان رشته‌ای دیگر بمانند دانش جغرافیا و زمین و حیات و اقتصاد و تجارت و بازرگانی و سیاست و حقوق وعلم تغذیه و داروسازی و پزشکی وژنتیک ومخ ومغز و اعصاب و روان و رفتار و قس علی هذا.
هم کشف و جراحی باستان‌شناسانه تاریخ به طور اخص، هم رویکردهای آرکئولوژیک (باستان‌شناختی) به پیشینه فرهنگی وعقبه اجتماعی و سابقه مدنی و معنوی انسان و رد یابی و رصد روند تحولاتی که در سپهر طبیعت و گستره کیهان اتفاق افتاده به طریق اولی از جمله رخ دادهای بی‌سابقه و فوق العاده مهم در دوره جدید بوده‌اند.
تصادقی نیست که می‌بینیم عالمان و پژوهشندگان بسیاری از رشته‌ها و دانش‌ها و سپهرهای معرفتی و مشرب‌های فکری و فلسفی از همین مفهوم هلنی تبار فلسفی‌تر از فلسفه و ترجمه نا‌پذیر آرکئولوژی استفاده برده و آنرا بر پیشانی دانش‌ها و مشرب‌های خود حک کرده‌اند. عناوین و ترکیب‌بندی‌های مفهومی بمانند آرکئولوژی (باستان‌شناسی) کیهان و اختران و زمین و حیات و هنر و معرفت و اقتصاد و معیشت و قدرت و دیانت و سیاست و آیین و ذهن و اندیشه و ادراک و موارد مشابه دیگرهمه موید همین نظراست و مبین این واقعیت است که تا چه میزان نظام دانایی و اندیشه تاریخی دوره جدید سرشتی آرکئولوژیک (باستان‌شناختی) داشته و چه حد واندازه انسان دوره جدید کوشیده در آینه کشفیات و دستاورد‌های دانش باستان‌شناختی یعنی دانش «آرخه‌ها» و «لوگوس‌های مفقود» (Lost archai، Lost logoi) موقعیت و هویت تاریخی خود را بجوید و بکاود و بیابد و بازسازی و بازخوانی کند.
کد خبر: 75888
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcfccde.w6dtcagiiw.html