هنر نیوز - کتاب «چگونه اشیاء ذهن را شکل می‌دهند» منتشر شد

کتاب «چگونه اشیاء ذهن را شکل می‌دهند» منتشر شد

کتاب «چگونه اشیاء ذهن را شکل می‌دهند» نوشتة «لمبرُز مالافوریس»درآمدی است باستانشناختی و مردمشناختی بر فهمِ شناختیِ هنر و طراحی که با ترجمه «وحید عسکرپور» از سوی انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز روانه بازار شد.

به گزارش هنرنیوز، معناکاوی آثار هنری و محصولات تجسّمی، علاوه بر بحث پیرامون طرّاحی خلاّقانه، همواره عرصه‌ای پر چالش پیش روی علاقمندان به کنکاش در ساحت خلاّقة فرهنگ‌های انسانی محسوب می‌شود. مهم‌ترین این چالش‌ها، تلقی متن‌محور و زبانی از آثار هنری است؛ چنانکه گویی مصنوعات نیز بر مبنای همان قواعد و اصولی معنادار می‌شوند که کلمات و جملات شفاهی و مکتوب در قلمرو زبان. مدت‌ها طول کشید تا این نکته در علوم انسانی روشن شود که فرآیندهای معناگیری مصنوعات و آثار هنری و شیوه‌های ادراک و فهم آنها در زمینه‌های اجتماعی با فرآیندهای ایجاد معانی زبانی و کلامی، تفاوت‌هایی بنیادین دارند.

با توجه به دلمشغولی اصلی باستان‌شناسی به آثار و مصنوعات مادّی فرهنگ‌های انسانی، تعجبی ندارد که ابتدا دانشمندان این حوزة پژوهشی در باب چنین تفاوت‌های بنیادین قلم‌فرسوده باشند. بیش از دو دهه است که باستان‌شناسان و مردم‌شناسان و متخصصان رهیافت‌های میان‌رشته‌ای در حوزه‌های انسانی و هنر با به‌رسمیت شناختن تفاوت‌های بنیادین موجود در درک معانی و مفاهیم میان قلمروهای زبانی و مادّی، بر کنکاش در قواعد و اصول مستتر در ایجاد معانی و مفاهیم در مصنوعات و آثار فرهنگی، در کنار شیوه‌ها و زمینه‌های درک، فهم و رمزگشایی همان معانی و مفاهیم توسط مخاطبان و به‌کاربرندگان آن مصنوعات و آثار متمرکز هستند.

کتابِ «چگونه اشیاء ذهن را شکل می‌دهند؛ نظریة گیرایش مادّی» واپسین این تلاش‌ها است که توسط لمبرُز مالافوریس به رشتة تحریر در آمده و در سال ۲۰۱۳ توسط انتشارات دانشگاه ام.آی.تی منتشر شد. مالافوریس در این کتاب می‌کوشد تا در سه حوزة فلسفی، مردم‌شناختی و باستان‌شناختی به واکاوی و تحلیل بنیان‌ها و شالوده‌های «شناختی» مستتر در خلق و آفرینش، همچنین بهره‌گیری و استفاده از مصنوعات و آثار فرهنگی بپردازد. وی با برساختن بنیانی برای ارتقاء نظریة «گیرایش مادّی»، در جای‌جای این کتاب علیه تلقی «رایانه‌محور» و «دکارتی/کارتزین» از ذهن قیام کرده و اشیاء و مصنوعات مادّی را نه محصولات منفعل یک ذهن درونی و فعال، که بخشی از شکل‌گیری خود پیکر ذهنیت وی در نظر می‌آورد.

این کتاب از سه بخش تشکیل شده است. مالافوریس در بخش نخست، با بازنگری باستان‌شناسی «شناختی» و عیان ساختن سیطرة تلقی رایانه‌ای از مغز در این رهیافت پژوهشی، زمینه‌های لازم را برای ورود مصنوعات به عرصة شکل‌گیری و تغییر شکل ذهنیت انسان‌ها فراهم می‌کند و بدین‌ترتیب شالوده‌ای نظری را برای ارائة نظریة محوری این کتاب، همانا گیرایش مادّی، پی می‌افکند.