هنرنیوز در پرونده های رسانه ای اخیر به بحث جایگاه ادبیات کودک و نوجوان، حمایت های مسئولین از نویسندگان کودک و نوجوان، تشکیل شورای صنفی نویسندگان کودک و نوجوان و وضعیت مطبوعات کودک پرداخته و در هر یک از این موارد از مشکلات و آسیب های موجود در این حوزه پرده برداشته و راهکارهای احتمالی در این باب را گردآوری نموده است. 

با نگاهی بر طرح این مباحث نکاتی چند حائز اهمیت است؛ نخست آنکه اگر قرار باشد آموزش نقد ادبی به کودکان و نوجوانان اجرایی شود نیازمند حضور مربیان و مدرسانی است که به صورت علمی با نقد ادبی در جوانب گوناگون آن آشنا بوده و شیوه های انتقال

مطلب را به این گروه سنی آموخته و به آن تسلط داشته باشند، حال اینکه مدرسان این حوزه باید از نویسندگان پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان باشند یا مدرسان دانشگاه یا معلمان مدرسه یا مربیان ادبی جای درنگ دارد؛ زیرا از یک سو مدرسان دانشگاه به رغم شناخت خود از فضای علمی نقد ادبی اغلب از مهارت تعامل و طرح اندیشه با گروه سنی کودک و نوجوان بی بهره اند و همواره در فضای خشک و رسمی آکادمیک فعالیت نموده اند. 

معلمان مدارس هم که هریک در شاخه ای ناپیوسته و نامنظم تحصیل نموده اند قادر نخواهند بود حتی با گذراندن دوره های آموزش ضمن خدمت این حوزه را در برنامه تدریس بگنجانند، در بررسی دقیق تر متوجه می شویم که معلمان مقطع ابتدایی با حجم زیادی از دروس مواجه اند که قلت زمان تدریس و آگاهی و شناخت اندک آنها نسبت به نقد ادبی نخواهد توانست این حوزه را جهت آموزش علمی به خوبی پوشش دهد، در مقاطع بالاتر هم نظیر راهنمایی و دبیرستان به جهت آنکه تنوع دروس وجود دارد و تنها درسی که ممکن است با نقد ادبی قرابت هایی داشته باشد ادبیات است و آموزش ادبیات خود مستلزم زمانبندی آموزشی است و دبیران این دو مقطع اغلب یا پیشکسوتان تدریس اند که با سیستم سنتی آموزش آشنایند و به مباحث نوین ادبیات ورود ندارند یا فارغ التحصیلان ادبیات هستند که نیمه آشنا با نقد ادبی اند که در مدارس غیرانتفاعی تدریس می کنند و فرصتی برای تامل بر این امر ندارند. 

بنابراین بحث تدریس در نهادهای دولتی همچون آموزش و پرورش با موانع بسیار روبه روست و ناگزیرآموزش نقد ادبی به برنامه های غیر درسی و اوقات فراغت موکول می شود. 

لازم است مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کارگاه ها و کلاس های آموزشی به این امر توجه شایان داشته باشند اما پیش از آن ضروری است هریک از آنها دوره های آموزشی دقیقی را گذرانده و بر نقد ادبی تسلط کافی و وافی داشته باشد. 

برخی فرهنگسراها نیز در ایام فراغت کودکان و نوجوانان اقدام به برگزاری کلاس ها یا کارگاه هایی با موضوع ادبیات و نقد ادبی می کنند اما فرهنگسراها به دلیل بافت عمومی و ثبت نام همگانی باید نظامی منسجم برای سیستم آموزش ادبیات و نقد ادبی داشته باشند وانگهی پس از اتمام تعطیلات تابستانی و اوقات فراغت این کلاس ها به اتمام می رسد و آموزش نقد به صورت برهه ای و نیمه کاره رها خواهد شد. 

در اینجا ارجاع بحث بار دیگر به نهادهای خصوصی بر می گردد و اینکه بهتر آن است تولی این مسئله در ابتدای امر با نهاد های خصوصی و نویسندگان پیشکسوت این حوزه باشد؛ زیرا دلسوختگی برای ادبیات و نقد ادبی تنها نان روز و شب اینان بوده است وگرچه دغدغه های مالی و معیشتی که به سبب عدم حمایت مسئولین و فشارهای اقتصادی جامعه پیشامد نموده است فرصت پویایی و فراغت خاطر را از آنها گرفته است اما به نظر می رسد توان پرداخت به امر آموزش نقد ادبی تا حد زیادی به این بخش مرتبط است و خوبست تا برای این امر برنامه ریزی مدون و طولانی مدت وجود داشته باشد تا چشم انداز تربیت نسل منتقد و متفکر بی ثمر نماند.

مریم خاکیان