یک کارشناس میراث فرهنگی در گفت و گو با هنرنیوز اظهار کرد: از ۱۷۸ اثر ثبت شده در سال ۱۳۱۰ تعداد ۸۴ اثر دارای طرح حریم بوده و تعداد ۹۴ اثر طرح حریم ندارند و از ۹۰ پایگاه میراث فرهنگی که شامل برجسته‌ترین آثار ثبتی است تنها ۵۰ مورد دارای طرح حریم بوده و ۴۰ مورد آنها تعیین حریم نشده‌اند .
وی بیان کرد: برخی از این پایگاه‌ها شامل روستای صخره‌ای و تاریخی کندوان در استان آذربایجان شرقی، تپه حسنلو در استان آذربایجان غربی با قدمت ده هزار ساله، بازار تاریخی اردبیل در استان اردبیل، روستای تاريخی قهی در استان اصفهان، جزیره خارک در استان بوشهر، شهر تاریخی تهران در استان تهران برد گوری‌ها در استان چهارمحال و بختیاری (از دوره مادها تا ساسانیان) است.
او توضیح داد: برخی
” سال ۱۳۹۰ تنها ۱۱ استان در تهیه طرح حریم فعالیت داشته و مابقی استانها بدون هیچ عملکردی این سالها را به سر رسانده‌اند. “
دیگر از این محوطه‌ها شامل محوطه تاریخی شوش در استان خوزستان، شهر کهن نیشابور در استان خراسان رضوی، روستای تاریخی ماخونیک در استان خراسان جنوبی، شهر بلقیس و زیستگاه‌های کهن اسفراین در خراسان شمالی، قلعه باستانی بهستان در استان زنجان، كاروانسرای قصر بهرام در استان سمنان، تپه كركو ( با قدمت اشكانی ( پارت- ساسانی ) و خرابه‌های یک معبد در آن با شماره ثبت ۱۱۹ و تاریخ ثبت ۱۵ دی ۱۳۱۰ در استان سیستان و بلوچستان است.
این کارشناس همچنین از شهر تاریخی شیراز در استان فارس، بافت تاریخی شهر قزوین در استان قزوین ( مدرسه صالحیه یکی از ۱۰۸ اثر ثبتی در داخل بافت تاریخی شهر قزوین )، روستای اورامان در استان کردستان، محوطه تاریخی جیرفت در استان کرمان، غار دواشكفت در استان کرمانشاه مربوط به دوره پارينه سنگی ميانی ( موسترين )، روستای مارین در استان کهکیلویه و بویر احمد، دیوار بزرگ گرگان در استان گلستان، محوطه تاریخی گسگر در استان گیلان، پل قلعه حاتم در استان لرستان، پل ورسک در استان مازندران به عنوان مواردی یاد کرد که همچنان تعیین حریم نشده‌اند.
او اعلام کرد: هیچکدام از آثار ذکر شده بالا و همچنین هیچکدام از این آثار: ستون‌های سنگی خورهه در استان مرکزی، مجموعه دو گنبدان در استان هرمزگان، غار علیصدر در استان همدان میبد
” باید چند سال انتظار کشید تا تمامی آثار این استان دارای طرح حریم شوند؟ “
در استان یزد
دارای طرح حریم نبوده است.
این کارشناس میراث فرهنگی این پرسش‌ها را مطرح کرد که معیار تعیین حریم چیست؟ قدمت اثر؟ ترتیب ثبت اثر؟ ارزش اثر؟
او با بیان این که در بررسی آمار آثار ثبتی دارای طرح حریم در سطح کشور بالاترین درصد متعلق به استان خراسان جنوبی با ۴۶/۲۳% و کمترین آن به استان یزد با۸۶/۱% است، افزود: با توجه به اینکه استان یزد دارای ۱۵۰۸ اثر ثبتی و تعداد ۲۸ حریم مصوب بوده و در طی ۱۱ سال گذشته تنها ۴ طرح حریم ارائه داده است اینگونه به نظر می‌رسد که ۴۰۷۰ سال زمان نیاز است تا بتواند تمامی آثار را ( در صورت عدم ثبت آثار جدید ) تعیین حریم نماید.
این کارشناس میراث فرهنگی یادآور شد که استان سمنان با دارا بودن ۶۱۰ اثر ثبتی تا سال 90 فقط ۴۰ اثر دارای طرح حریم دارد که تعداد ۵۷۰ اثر طرح حریم ندارد و این استان طی ۱۱ سال گذشته هیچ فعالیتی نداشته است.
او خاطرنشان کرد: باید چند سال انتظار کشید تا تمامی آثار این استان دارای طرح حریم شوند؟ در سال ۱۳۸۴ تنها ۱۶ استان، سال ۱۳۸۵ تنها ۱۸ استان، سال ۱۳۸۶ تنها ۱۶ استان، سال ۱۳۸۷ تنها
” تپه كركو ( با قدمت اشكانی ( پارت- ساسانی ) و خرابه‌های یک معبد در آن با شماره ثبت 119 و تاریخ ثبت 15 دی 1310 در استان سیستان و بلوچستان همچنان تعیین حریم نشده اند “
۱۳ استان، سال ۱۳۸۸ فقط ۸ استان، سال ۱۳۸۹ تنها ۷ استان و سال ۱۳۹۰ تنها ۱۱ استان در تهیه طرح حریم فعالیت داشته و مابقی استانها بدون هیچ عملکردی این سالها را به سر رسانده‌اند.
این کارشناس اضافه کرد: در طی ۱۵ سال گذشته استان یزد مدت ۱۲ سال و استانهای اردبیل، سمنان، گلستان مدت ۱۱ سال و استان قزوین مدت ۱۰ سال هیچ طرح حریمی را تهیه و به تصویب نرسانده‌اند.
او با بیان این که روند عملکرد مدیریت و کارشناسان این استانها بر مبنای چه اصولی است؟ گفت: با توجه به عملکرد استان خراسان جنوبی که در سالهای اخیر طرحهای حریم موفقی از قبیل مجموعه آثار ثبتی در شهرهای بیرجند، قائن، خوسف، شهر تاریخی تون را تهیه و به تصویب رسانده که شامل مجموعا ۱۲۵ اثر ثبتی می‌شود و یکپارچگی بافت و ضوابط و مقررات را در این شهرها حادث نموده است .
وی تشریح کرد: استان یزد تنها استانی است که در آن آب انبار با ۷ بادگیر در رحمت آباد و ۶ بادگیر در شهر یزد و نیز تنها آب انبار جهت استفاده دو قشر از هموطنان مسلمان و زرتشتی « آب انبار نصر آبادی » قرار دارد. این استان تنها استانی است که دارای کاروانسرای دایره‌ای شکل « کاروانسرای زین الدین » است. ديپلم افتخار يونسكو به كاروانسرای زين‌الدين يزد رسيده است .
او اضافه کرد: این استان تنها استانی است که در آن تنها مازاری باقی مانده بنام « مازاری سنایی » در شهرستان اردکان موجود است. این استان تنها استانی است که در آن« سرداب هروک » و « سرداب تيزک » در شهرستان ابرکوه در کل کشور به ثبت رسیده است .
