افسانه احسانی در گفت و گو با هنرنیوز ؛ ضمن بیان این مطلب که پارک ملی لار بعد از خشکسالی‌های مناطق اطراف مثل ورامین و گرمسار با خشکی زیاد مواجه است، تاکید کرد: شاید ده سال پیش در این مناطق برف هم می‌بارید اما سال‌های اخیر خبری نیست، از این رو عشایر این اطراف تکیه‌شان به لار است.
وی ادامه داد: لار به خاطر ویژگی خاص اقلیمی مثل وجود کوه‌ها و برف گیر بودنشان یا بهره‌مندی از موهبت چشمه‌های پر آب، در بهار و تابستان بسیار مورد توجه است .
احسانی درباره علت عدم علاقه عشایر به حضور گردشگران در منطقه لار گفت:مردم ما فکر می کنند هر چیزی در طبیعت رایگان است و هر جور که دلشان می‌خواهد می‌توانند رفتار کنند. یکی از کارشناسان محیط زیست مقیم آلمان طی تحقیقی روی حاشیه دریای خزر به این نتیجه رسیده بود که در همه دنیا افراد تحصیل کرده بیشتر به فرهنگ جامعه محلی و محیط زیست احترام می‌گذارند اما در ایران برای افراد تحصیل کرده هم این قضیه مهم نیست.
وی افزود: این محقق چرایی عدم اهمیت این موضوع برای مردم ایران را عدم آگاهی از درجه حساسیت محیط زیست می‌داند. چون از کودکی هیچ کس به ما آموزش نداده محیط زیست چیست و ورود به آن چه آدابی دارد و اینکه مثلاً ارزش یک درخت بلوط چقدر است. آیا می‌شود به راحتی آن را به خاطر سد یا جاده و... قطع کرد؟ این آموزش هم در سطوح بالا هم در سطوح پایین در جامعه ما نیست.
این فعال اکوتوریسم متذکر شد: با همه این مشکلات اجتماعی در حوزه آموزش محیط زیست و اکوتوریسم؛ من توصیه نمی‌کنم به این زودی گردشگری در یک چنین منطقه‌ای رونق بگیرد. شاید چند تا گروه معدود انگشت شمار واقعا به تمام ملاحظات جامعه محلی و طبیعت توجه کنند اما چه تضمینی وجود دارد گروه‌های بعدی هم که وارد منطقه می‌شوند این گونه رفتار کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان در محلی مانند لار هم از تورهای گردشگری عشایر بهره‌مند شد، هم کاری کرد که آنها به مراتع کمتر آسیب برسانند، گفت: باید دید آیا از نظر مسولان اکوتوریسم سازمان محیط زیست اصلاً درست است که گردشگر به این منطقه وارد شود؟ اگر بیاید، چه ملاحظاتی را باید رعایت کند؟ آیا پیشنهادی دارند که آژانس‌های مسافرتی، مسوولانه گردشگر وارد منطقه کنند؟ اگر آژانسی تمایل به آوردن تور داشته باشد، آیا ضوابطی در حوزه محیط زیست و حوزه منابع انسانی تدوین شده است؟ چگونه می‌توان هم ازحضور عشایر بهره‌مند شد، هم به مراتع کمتر آسیب رساند؟ چقدر تعاملات بین سازمانی درباره حساسیت این موضوع رخ داده است؟
عضو هیات مدیره جامعه راهنمایان تور با اشاره به این که اداره عشایر استان تهران برای کاهش اثرات دام روی مراتع یکسری کار مثل شناسنامه دار کردن صنایع دستی ، توانمندی بانوان عشایر در راستای حفظ محیط زیست را انجام داده، تشریح کرد: معتقدم حتماً انجام این کارها اثرات مثبتی روی عشایر دارد. در بحث ارتقا فرهنگی مخصوصاً حوزه زنان حتی حضور گردشگر گاهی از مشکلات اجتماعی آنها کاسته و بعضی از این بانوان توانمند شده معتقدند حتی حضور گردشگر آمار خودسوزی زنان جامعه بومی را کاهش داده، احترام بین اعضای خانواده و اعتماد به نفس آنها را بالا برده است.
وی توضیح داد: در کنارش یکسری اتفاقات بد به دلیل عدم وجود ضابطه می‌افتد. مثلاً اکوتوریسم قرار است منافع مالی و معنوی برای جامعه محلی به ارمغان بیاورد اما به شیوه‌های مختلف این حق و حقوق کم می‌شود. به عنوان مثال در قشم مردم برای دیدن لاک پشت حاضر نیستند هزار تومان پرداخت کنند. در بقیه دنیا شما ۴۰ – ۵۰ دلار می‌دهید تا یک شب لاک پشت ببینید ،در حالی که ایرانی‌ها هنوز حاضر نیستند هزار تومان پرداخت کنند.
مدرس رسمی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اضافه کرد: این موضوع را تعمیم بدهید به اینکه مردم اگر بخواهند از چادرعشایر بازدید کنند، چگونه می‌خواهند رفتار کنند.
وی اظهار کرد: مردم ما هنوز یاد نگرفتن بابت خدمات ناملموس پول بدهند. گردشگر می‌خواهد با ماشین خودش بیاید، در چادرخودش بخوابد و... . در صورتی که جنس سفرهای اکوتوریسم گران است. بخشی از درآمد باید توزیع شود برای فرهنگسازی، بخشی از درآمد برای حفاظت محیط زیست و.... ما چون این نگاه را در کشورمان نداریم . در برخورد با جامعه بومی دچار مشکل می‌شویم مخصوصاً در مورد عشایر که یک گروه اقلیتند.
عضو اسبق کارگروه آموزشی کمیته ملی اکوتوریسم گفت: مردم ما عادت دارند راجع به همه چیزنظر بدهند. به بچه عشایر می‌گویند تو مدرسه نمی‌روی! ای بابا برو درس بخوان! این چه زندگی‌است! خسته نمی‌شوی! کلماتی که در این تعامل به کار می رود منفی است. ما باید کمترین تاثیر را بر روی جامعه محلی بگذاریم.
وی افزود: می‌توانیم به ارتقا بهداشت کنیم یا فرهنگ سازی انجام دهیم، اما اینکه بخواهیم زندگی آنها را دست کاری کنیم، بد است. جدای عشایر استان تهران که در پایتختند و حالت شهری پیدا کردند حتی در روستاهای قشلاقی و عشایر سایر نقاط شما زنان را با موها رنگ شده، ابروهای تتو شده می‌بینید. نمی‌گویم اینها تاثیرات گردشگر است، اما حفظ فرهنگ یک جامعه محلی و بومی از اهمیت زیادی برخوردار است. ما باید خیلی دقیق عمل کنیم. سفر همراه با حفظ فرهنگ بومی از الزامات سفرهای اکوتوریسمی است.
مریم اطیابی