محمود موسوی در گفت و گو با هنرنیوز درباره رفتار دوگانه معاونت میراث فرهنگی مبنی بر ارسال نامه به یونسکو و اعلام عرصه ۴۰۰ هکتاری آن هم ۸ ماه پیشتر و بدون مشورت با متخصصان و از سویی برگزاری جلسه‌ای با حضور پژوهشکده باستان‌شناسی در هفته گذشته گفت: این یک جلسه صوری است. آب رفته به جوی بازنمی‌گردد. آقایان وقتی فشار رسانه‌ای را بر خود دیدند تصمیم به برگزاری جلسه‌ای با حضور باستان‌شناسان گرفتند.
اگر قرار بود واقعاً مسئله شوش مورد بررسی قرار گیرد باید از تمام کسانی که در حوزه باستان‌شناسی شوش فعالیت می‌کردند اعم از پیشکسوت و جوان دعوت به عمل می‌آمد.
این پیشکسوت باستان‌شناسی ادامه داد:
من بشخصه از این جلسات نامطلع بودم چرا که اصلاً باستان‌شناسان را به حساب نیاوردند. برگزاری جلسه آخر هم برای رفع تکلیف و راضی کردن دل باستان‌شناسان بود و سخنان ما هم تأثیری در پرونده ارسالی ندارد مگر آن که مسئولان جرأت درخواست پرونده برای تجدید نظر را داشته باشند که این هم بعید است چون آقایان اگر می‌خواستند در طول این مدت از ارسال نامه این پرونده با عرصه ۴۰۰ هکتاری پرده برمی‌داشتند و امروز کار به افشاگری نمی‌رسید.
رییس اسبق مرکز پژوهش‌های باستان شناسی اظهار کرد:
فقط می‌توان بگویم متأسفم. ناآشنایان به مسائل باستان‌شناسی به بهانه ثبت جهانی راحترین مسیر را انتخاب کردند حتا اگر بهای آن بی‌اعتمادی باستان‌شناسان و متخصصان و نگفتن حقیقت باشد.
وی با اشاره به این که ثبت جهانی بسیار حائز اهمیت است، افزود: اما ثبت همراه با رفتار سرفرازانه نه رفتاری اینچنین حقیرانه! ثبت جهانی ارزش و هویت آثار کشورها را بالا می‌برد و یونسکو را برای حفاظت از آثار متعهد می‌کند. همان طور که به دلیل ثبت جهانی میدان نقش جهان جلوی ساخت برج جهان نما گرفته شد یا به دلیل ثبت جهانی کاخ گلستان جلوی ساخت و ساز سرای دلگشا گرفته می‌شود. یونسکو به نوعی حافظ میراث کشورها و ملت‌ها است.
این پیشکسوت باستان‌شناس با تأکید بر این که مدیریت پایگاه شوش از اهمیت باستان‌شناسی این منطقه غافل است، اضافه کرد: شوش واقعاً بهشت باستان‌شناسی است. اگر شوش را از دست بدهیم بخشی از هویتمان را برای همیشه از دست داده‌ایم.
وی تصریح کرد:
من یادم نمی‌آید یک عرصه ۴۰۰ هکتاری داشته باشیم برای ثبت جهانی و یک عرصه دیگر برای ثبت ملی. بنده به سهم خودم معتقدم ۴۰۰ هکتار برای عرصه شوش بسیار کم است. با این اوصاف آنها به راحتی بخش‌های حسین‌آباد و اثار شرق جاده اندیمشک به اهواز را به کلی نادیده گرفتند.
رییس اسبق مرکز پژوهش‌های باستان شناسی با اشاره به این که تپه‌های مهم پیش از تاریخی در اطراف شوش وجود دارد، افزود: ما هنوز در تعیین عرصه شوش مشکل داریم اما به لحاظ علمی باید شوش با تپه‌های اقماری‌اش ثبت شود.
وی با بیان این که وقتی اثری قرار است به ثبت جهانی برسد از سوی یونسکو کارشناسانی به محل مورد نظر اعزام می‌شوند، خاطرنشان کرد:
من نمی‌دانم مسئولان میراث فرهنگی چه توجیهی برای کارشناسان یونسکو خواهند داشت چرا که اگر آنها به اختلاف نظر باستان‌شناسان و مسئولان پی ببرند و بدانند عرصه ۴۰۰ هکتاری پیش از مشورت با آنها به یونسکو اعلام شده قطعاً پرونده را ارجاع می‌دهند. بدون بازدید کارشناس یونسکو و اظهار نظر آن هرگز پرونده‌ای ثبت جهانی نخواهد شد. حال باید دید اقایان برای این کلاف سردرگم چه تصمیمی گرفتند. فعلاً که یک طرف این داستان باستان‌شناسان و اهالی رسانه‌اند و طرف دیگر مدیر پایگاه شوش و مسئولان میراث فرهنگی. موسوی گفت: شاید گفتن حقیقت از روز اول اکنون پرونده شوش را به سمتی نمی‌برد که باستان‌شناسان احساس کنند که به بازی گرفته شدند.
اگر آقایان به شوش اعتقاد داشتند باید از روز نخست با باستان‌شناسان هم کلام می‌شدند نه این که چنین وضعی را پیش بیاورند. این ثبت جهانی حقیرانه است.
او با اشاره به این که شوش مهمترین سایت باستان شناسی ایران است، گفت:
اگر بر عهده من بود نخستین اثری که به ثبت آثار جهانی می‌رساندم قطعاً شوش بود.
وی درباره دلیل اصرار باستان‌شناسان مبنی بر ثبت عرصه واقعی بیان کرد: باستان شناسان آگاهند که شوش چه اهمیتی به لحاظ تاریخی و باستان شناسی دارد به قول اخوان ثالث این بام بلند شهر محلی است که هزاره‌ها و قرنها آثار ایران را با خودش داشته و در خودش مدفون نگه داشته است. شوش از هزاره ششم/پنجم پیش از میلاد تا قرن ششم هجری یعنی نزدیک به هشت هزار سال آثار را در دل خود جای داده است
رییس اسبق مرکز پژوهش‌های باستان شناسی توضیح داد: گمانه زنی و لایه نگاری که فرانسویان در تپه اکروپل شوش انجام دادند ۲۸ لایه فرهنگی و تمدنی را مشخص می‌کند.تشکیل این لایه‌ها بر روی هم قرنها وقت می‌برد .
سالها باید از عمر انسان‌ها بگذرد تا لایه‌های تشکیل شده آن هم ۲۸ لایه پدید آید، این در حالی است که در تپه سیلک کاشان فقط ۶ لایه فرهنگی داریم.
وی اظهار کرد: شوش تنها بد شانسی که آورده آثار ارزنده اش مثل تخت جمشید مرئی نبوده وگرنه دست کمی از تخت جمشید ندارد.
موسوی گفت: بر عکس آثار تخت جمشید، آثار معماری شوش خشت و گلی است البته در دوره هخامنشی آن آثار سنگی هم وجود دارد اما کمتر به اهمیت و ارزش آن پی برده شده است حالا یک چنین سایتی را می‌خواهند به بهانه ثبت جهانی با ۴۰۰ هکتار به دنیا معرفی کنند.
او افزود: شوش یک شهر عظیم در دروه‌های ایلامی و ادوار تاریخی بوده که شامل تپه آکروپل آپادانا، شهر صنعتگران، شهر شاهی، شهر پانزدهم... می‌شود و ۴۰۰ هکتار یعنی بخش عظیمی از این اثر را نادیده بگیریم.
موسوی با اشاره به این که در حسین آباد یا قسمت شرق جاده اندیمشک- اهواز هرجا کلنگ بزنی آثار رو می‌شود، توضیح داد: به هرحال پس از جنگ تحمیلی برای تصاحب زمین‌ها و اراضی آن به شوش فشار آمد
حال اگر عرصه را ۴۰۰ هکتار در نظر بگیریم یعنی باقی آثار را در معرض تخریب و خطر قرار دادیم.
وی اضافه کرد:
به عقیده بنده ی باستان شناس، این ظلمی است برای شوش که محدوده کمی برای عرصه آن در نظر بگیریم.حالا نمی‌دانم مسئولان میراث فرهنگی بر اساس کدام نقش تهیه شده از شوش چنین تصمیمی را گرفتند.
