علیرضا ربانی در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب و ادبیات هنرنیوز درباره روند اعلام فراخوان توسط اتحادیه ناشران و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی برای حضور کتابهای ایران در فرانکفورت گفت: به منظور انجام کارهای کلی درباره کتابهایی که باید به نمایشگاه فرانکفورت می رفتند، کارگروهی تشکیل شد و قرار شد که به صورت مشخص، بحث چکیده نویسی و ترجمه کتاب ها و ترجمه چکیده ها توسط کارگروه پیگیری شود که البته انتخاب کتاب ها بر عهده کارگروه نبود و قرار شد کارگروه، کار انتخاب کتابها را به دست کسانی بسپارد که در یک حوزه به خصوص تخصص دارند.
وی با بیا ن این مطلب افزود: من در جریان نیستم کارشناسان این حوزه ها چه کسانی بودند ولی بر اساس موضوعاتی که کتابها انتخاب می شدند، اتحادیه از کارشناسان مربوطه دعوت میکرد که این کتاب ها را بررسی کنند و از بین آن ها تعدادی را انتخاب کنند؛ حوزه هایی چون ادبیات داستانی، حوزه های علمی و آموزشی و سایر حوزه ها به صورت تخصصی توسط کارشناس آن حوزه بررسی شد و طبق قراردادی که موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی با نمایشگاه بین‌المللی فرانکفورت داشت باید حدود ۲۰۰ عنوان کتاب را به نمایشگاه میرساند و باید این ۲۰۰ عنوان کتاب تامین می شد.
وی افزود: فرصتی کمی پیش رو بود و کتابها باید در یک بازه زمانی محدود انتخاب می شدند، کتابهای زیادی از ناشران به دست ما رسیده بود و برخی ناشران نیز بعد از موعد مقرر مبادرت به ارسال کتاب کردند و انتظار داشتند کتابهایشان بررسی بشود و انتخاب بشود از دیگر سو، ترجمه چکیده‌ها، ویراستاری آنها و چاپ کاتالوگ نیز در دست کار بود لذا باید در آن مدت زمان کم، چیزی حدود دو ماه نیم قبل از نمایشگاه این کارها انجام می شد.
ربانی با بیان اینکه این کارگروه بیشتر به انجام کلیت کارهایی که باید در تهران انجام می شد موظف بود، تصریح کرد: آماده سازی کتاب ها و کاتالوگ آنها و کلیه برنامه های نمایشگاه فرانکفورت در دستور کار کارگروه بود ولی اینکه چه کتاب هایی انتخاب بشود، به متخصصین این حوزه ها واگذار شده بود، در هر حوزه ای به تناسب آن موضوع از کسانیکه صاحب نظر بودند دعوت شد و بعد آنها آمدند و کتابها را بررسی کردند، با علم بر محتوای کتاب ها تصمیم گرفته می شد که این کتاب کتاب خوبی هست یا نه، یا اینکه ممکن است کتابی برای یک حوزه جغرافیایی خاص مناسب باشد و برای حوزه جغرافی دیگر شایستگی نداشته باشد.
وی به تشریح برخی از مولفه های انتخاب کتاب ها برای حضور در این دوره از نمایشگاه فرانکفورت پرداخت و اظهار داشت: بیشتر کتابهایی انتخاب شدند که بتواند مخاطب خارجی را جذب کند و مولفه‌هایی داشته باشد که بازار جهانی، آنها را راحت تر بپذیرد، البته این موضوعی است که در طول زمان باید تجربه روی آن حاصل شود و چون تقریبا در اول راه هستیم ممکن است یک سری از این مولفه‌ها خیلی دقیق مورد بررسی قرار نگیرد؛ اینکه کتابها حجم زیادی نداشته باشد نیز مورد توجه بود.
وی ادامه داد: در شاخص‌ها و مولفه‌ها نکته دیگر این بود معمولا باید درباره کتابها شناخت نسبی در عرصه بین المللی وجود داشته باشد و کتاب هایی ناشناخته یا کتابهایی که حالت محلی دارند یا به درد محیط های جغرافیایی خاصی از خو ایران می خورند از این لیست خارج می شدند، برخی ناشران کتابهایی را که اقتباس شده یا به صورت ترجمه بود فرستاده بودند یا مثلا کتابهای هنری که کاملا برداشت‌هایی از غرب بودند که طبیعتا همه این کتابها از گزینش، رد می شدند، مولفه دیگر این بود که کتاب اصالت ملی داشته باشد و کاملا ایرانی باشد لذا همه این مولفه ها مورد بررسی قرار گرفت و حدود ۲۰۰ عنوان کتاب انتخاب شدند.
مدیر آژانس ادبی غزال درباره فعالیت این آژانس در این دوره از نمایشگاه فرانکفورت گفت: یکی از کارهایی که آژانس بر عهده داشت و واقعا مسئله حیاتی و مهمی بود، مسئله ملاقات ها در نمایشگاه بود که ضرورتا باید انجام می شد و بنا بود هیچ ملاقاتی بی هدف نباشد که بدین منظور برای ملاقات با هر ناشر یا آژانس، از قبل خلاصه کتاب و اطلاعات کافی به صورت الکترونیک برایشان فرستاده می شد تا بتوانند یک ایده اولیه داشته باشند و بعد امکان صحبت فراهم شودکه در این راستا، یکی از کارهای آژانس ادبی غزال هماهنگ کردن ملاقات ها برای خود آژانس بود که ما ۵۰ ملاقات را برای چهار روز نمایشگاه، پیش بینی کردیم و حدود ۷۴ ملاقات هم برای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نظر گرفته شد و ملاقات های حوزه ادبیات داستانی را کمک و همراهی کردیم.
وی با اشاره به ۱۲۴ ملاقات هدفمند ایران در شصت و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت گفت: تمام ملاقات ها از قبل آنالیز میشد که ملاقات ما با چه نوع آژانسی است و این ناشر یا آژآنس چه کتاب هایی را منتشر می کند که معمولا کسانیکه اظهار علاقه می کردند که ایران را می شناختند یا به ادبیات ایران علاقه‌مند بودند یا کتاب های خاورمیانه در بین کتابهایشان ترجمه می شد که بنابراین علاقه من به شناخت ایران بودند؛ در این فرصت کار ما شناسایی اولیه آن ناشر بود و اینکه چه کتابهایی را از ایران منتشر کرده و چه کتاب هایی را دوست دارد منتشر کند که متناسب با این موضوع، کتابهای خودمان رابه آنها معرفی میکردیم.
وی تصریح کرد: معمولا ملاقات‌هایی که برای خرید و فروش رایت صورت میگیرد، بیشتر از ۳۰ دقیقه نیست که در این مدت زمان، دو طرف باید همدیگر را بشناسند و آثارشان را معرفی کنند و به ارائه اطلاعات بپردازند؛ حال اگر شناختی وجود نداشته نداشته باشد این جلسه به گپ زدن می گذرد که کار درستی نیست و طرف را برای ملاقات های بعدی کم علاقه می کند، به طور کل ما در آژانس به طور متوسط روزی ۱۸ ملاقات را هندل کردیم.
ربانی درباره پیشنهاد میهمان ویژه بودن ایران در سالهای آتی نمایشگاه فرانکفورت گفت: من فکر می کنم اگرچه ایران باید کار زیادی بکند تا بتواند حضور خود را در بازای جهانی نشر تثبیت کند ولی واقعا کاری که امسال انجام گرفت یک گام رو به جلو بود که این حرکت از سال گذشته شروع شد که و امسال با حضور بخش خصوصی قوت بیشتری گرفت.
وی در پاسخ به پرسش هنرنیوز مبنی بر اینکه بازبرخوردها در فرانکفورت نسبت به عدم عضویت ایران در کنوانسیون برن و معاهدات کپی رایت چه بود؟» اظهار داشت: ما در اینگونه نمایشگاه‌ها شاهد برخوردهای منفی زیادی از ناشرانی که کتابهایشان بدون مجوز در ایران تکثیر یا ترجمه می شود هستیم و حتی مواردی برای اینکه ذهنیت بهتری به وجود بیاید ما خودمان داوطلبانه قبول می کنیم که پیگیر این موضوع باشیم؛ زیرا از دید سایر ممالک این یک رفتار غیرقانونی است و حتی عده ای می پرسند ما چه دلیلی دارد که از ایران رایت بخریم و ایران را مطرح کنیم در شرایطی که کتابهای ما در ایران بدون مجوز تکثیر می شود، بنابراین فکر می کنم ایران باید واقعا فکری به حال این مسئله بکند که زمینه عضویت در معاهدات کپی رایت فراهم شود چون ادبیات ایران اگر بخواهد در جهان مطرح شود باید با قواعد بین المللی حرکت کند و عضویت در این کنوانسیون بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
