پاسخی به رییس انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش؛
انجمنِ مردم نهاد یا سخنگوی نهاد دولتی؟
طبق قوانین مصوب عرصه و حریم محوطه‌های باستانی، هرگونه ساخت و ساز در عرصه یک محوطه باستانی ممنوع بوده و اگر میراث فرهنگی برای امور ساماندهی و حفاظت محوطه قصد ایجاد هرگونه سازه ای را داشته باشد می‌بایست آن را به تصویب شورای فنّی سازمان برساند.
تاريخ : سه شنبه ۲۳ تير ۱۳۹۴ ساعت ۱۴:۵۳
به گزارش هنرنیوز،به دنبال انتشار مطلبی به قلم علی درویشی -رییس انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش- با عنوان «باغ‌آرایی موزه شوش کمترین هزینه را داشته است» در پاسخ به یادداشت هادی مهران پور- باستان شناس- با عنوان« چرا حصار محوطه شوش رو به تخریب است؟/آیا احداث گلخانه از ملزومات ثبت جهانی شوش است؟»، این باستانشناس بار دیگر یادداشتی در پاسخ به نظرات رییس انجمن دوستداران شوش در اختیار هنرنیوز گذاشته است.
او ضمن تبریک ثبت جهانی شوش به مردم خوزستان و ملت ایران در این یادداشت اظهار کرده است:
«در تاریخ ۲۷/۳/۱۳۹۴ یادداشتی به قلم اینجانب درخصوص برخی کاستی های مدیریتی در مجموعه باستانی شوش منتشر شد که در آن نسبت به چرایی تخریب حصار پیرامون محوطه و سهل انگاری در نگهداری از سرمایه‌های ملّی از مدیریت محترم سازمان میراث فرهنگی پرسش‌هایی طرح شده بود. در سکوت مسؤولان مربوطه، پاسخی نامتعارف از سوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش و به نام آقای علی درویشی انتشار یافت (هنرنیوز، ۱۰/۴/۱۳۹۴). نظر به اهمیت موضوع و لزوم تنویر افکار عمومی نکاتی در این زمینه توضیح داده می‌شود:
۱. در یادداشت مذکور، خطاب نگارنده به سازمان میراث فرهنگی به عنوان یک دستگاه اجرایی بوده است که هم مدیر دارد و هم روابط عمومی. در واقع، این سازمان به عنوان متولی قانونی و رسمیِ رسیدگی به ابنیه تاریخی و محوطه‌های باستانی مسؤولیت‌هایی بر عهده دارد که از جمله آن‌ها پاسخگویی به مطالبات و پرسش های افکار عمومی در خصوص فعالیتهای خود است. لذا معلوم نیست که «انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش» -که تشکلی مردم نهاد است- چرا و با چه توجیهی در نقش «روابط عمومی پایگاه میراث فرهنگی شوش» و بلندگوی مدیریت آن ظاهر شده است!
۲. پرسش مطرح شده در مورد «دیوار پیرامون عرصة باستانی شوش» یک نمونه از مشکلات فراوانی است که در این مجموعه وجود دارد و انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش چشم بر آن ها بسته است. مشکلاتی که نادیده انگاشتن و انکار آن ها نه تنها موجب محافظت از سرمایه های ملّی نخواهد شد، بلکه سبب پیچیدگی و گستردگی آن ها می گردد. نگارنده در راستای عمل به منویات رهبر معظم انقلاب در خصوص «همدلی و همزبانی ملت و دولت»، در این برهه که موضوع ثبت جهانی شوش مطرح بود از بیان مشکلات عدیده مدیریتی موجود موقتاً اجتناب می‌نمود، اما اکنون با پایان رسیدگی به پرونده شوش و ثبت جهانی آن در فهرست یونسکو، فرصت مناسب برای بحث و گفتگو درباره ضرورت تقدم حفاظت از سرمایه های ملّی بر حفظ پست و مقام مدیران فراهم است. لذا می‌بایست نشان داد که در سایة سکوت و پاسخگو نبودن برخی مدیران و همسویی نامتعارف و شبهه برانگیز رؤسای چنین انجمن هایی با آن‌ها، چه ظلمی به آبروی کلیت دولت و همچنین میراث فرهنگی کشور وارد می‌آید. همچنین در پاسخ به بیانیه نامتعارف مذکور می بایست به سخنان رهبر معظم انقلاب اشاره کنیم که به نقد منصفانه و بجا توصیه نموده‌اند و در بند ۵۱ برنامه ششم توسعه، صیانت از میراث فرهنگی را در دستور کار قرار داده‌اند. به همین دلیل، یکی از مهم ترین و بنیادی ترین مسایل کشور حفظ میراث فرهنگی، و از جمله حفاظت فیزیکی از مجموعه باستانی شوش، است که موضوع مورد بحث در یادداشت نگارنده بوده است. در اصل، نگارنده عنوان نموده بود هنگامی که اگر خانه ای متولی نداشته باشد یا دارای دیوار محافظ و قفل و در یا نگهبان نباشد، امکان حفاظت از آن میسر نخواهد بود.
۳. انتظار این بود که به جای تلاش در جهت تخریب نویسنده یادداشت و سعی در ترور شخصیت وی، پاسخی درخور و کارشناسانه، آن هم از سوی نهاد مسؤول داده می‌شد، نه پاسخی سراسر توهین و افترا. رییس انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش که جایگاه خود را با «رییس انجمن دوستدار مدیران میراث فرهنگی» اشتباه گرفته در جایی انتقادهای نگارنده را پاسخی به مورد قبول واقع نشدن درخواست های مکرر وی از میراث فرهنگی دانسته است! ایشان که خود کارمند آموزش و پرورش و دانش آموختة تاریخ است، اساساً چگونه به بایگانی اداره و پایگاه میراث فرهنگی شوش و «درخواست‌های مکرر نگارنده» دسترسی و اطلاع داشته است؟! مگر این که تصور کنیم از جانب کسی ماًمور پاسخ دادن بوده اند. علاوه بر فقدان صلاحیت اداری-اجرایی، متأسفانه صلاحیت حرفه ای و تخصصی برای داوری درباره مسایل باستان شناسی نیز وجود نداشته است.
۴. در بیانیه مذکور، مسایلِ نامربوط بسیاری طرح شده است که ضرورت پاسخگویی ندارند، فقط به عنوان نمونه به یکی از آن‌ها اشاره می‌شود. نویسندة بیانیه، در پاسخ به غیرضروری و نادرست بودن احداث گلخانه در عرصه محوطه باستانی شوش، به تأیید این عمل پرداخته و از آن حمایت نموده است. اما این رییس عزیز و مدیریتی که او از ایشان حمایت کرده، فراموش می کنند که طبق قوانین مصوب عرصه و حریم محوطه‌های باستانی، هرگونه ساخت و ساز در عرصه یک محوطه باستانی ممنوع بوده و اگر میراث فرهنگی برای امور ساماندهی و حفاظت محوطه قصد ایجاد هرگونه سازه ای را داشته باشد می‌بایست آن را به تصویب شورای فنّی سازمان برساند. نگارنده خوشحال خواهد شد اگر مدیریت پایگاه شوش یا رییس انجمن مذکور، اسناد قانونی و مجوز این ساخت و ساز را منتشر نمایند. تصور می کنم در غیر این صورت، ساخت و ساز مذکور مشمول تخلف از سوی مدیریت پایگاه میراث فرهنگی شوش بوده و احتمالاً از طریق مدعی العموم نیز قابل پیگیری است. علاوه بر این، وقتی که مشکلات عدیده حفاظتی در این محوطه مطرح است و پیوسته در معرض آسیب‌های بنیادین قرار دارد، بزک‌کاری‌هایی از این دست چه ضرورتی دارد.
۵. نگارنده آگاه است که بسیاری از فرزندان شهرستان شوش، مخلصانه و بی‌هیچ مزد و منتی، دلسوز و نگران و دوستدار میراث فرهنگی این خطّه هستند و در زمان‌های لازم، همچون تعطیلات نوروز، تحت پوشش انجمن یا غیر آن، دین خود را به میراث فرهنگی منطقه ادا می‌کنند. اما در باب اینکه مسؤولان انجمن در راه ثبت جهانی بدون هیچ چشمداشتی قدم برداشته اند در مطلبی جداگانه و مفصل به آن پرداخته خواهد شد. در اینجا به این اکتفا می‌نماید که در حال حاضر ۴ نفر از ۶ نفر عضو هیاًت مدیره انجمن دوستداران شوش حقوق بگیر سازمان میراث فرهنگی هستند. لذا متأسفانه نگرانی جدی درخصوص استقلالِ عملِ انجمن‌هایی از این دست پدید آمده است و، در صورت تداوم این روند، در درازمدت می‌تواند به اعتماد عمومی و سلامت اجتماعی این حوزه آسیب‌های جبران ناپذیری وارد نماید.
در پایان لازم به ذکر است که نگارنده در موضوعاتی که مورد تهمت و افترای نویسنده بیانیه مذکور قرار گرفته (از جمله اینکه رییس انجمن مذکور وی را به تشویش اذهان عمومی متهم کرده است) حق پیگیری قضایی را برای خود محفوظ می‌داند.
هادی مهران پور
باستان شناس و فعال فرهنگی
